- 24.06.2025
Gözde Özyürek’in sunduğu “Öğle Ajansı”, Türkiye ve dünyada yaşananları, anlık gelişmeleri, en güncel gündem maddelerini ve gerçek haberleri Ülke TV ekranlarından izleyicisiyle paylaşıyor. Gün içerisinde ve gün ortasında yaşanan önemli gelişmeleri en hızlı ve en doğru şekilde izleyicisine aktaran “Öğle Ajansı”, ülke ve dünya gündeminin nabzını tutuyor.
Türkiye ve dünyada ses getiren olaylar, ekonomi piyasalarındaki son gelişmeler, günlük hayatın içinde yaşananlar Öğle Ajansı ile ekrana taşınıyor. Ülke ve dünyada olan biteni detaylarıyla ekranlara yansıtan ve uzman konuklarıyla birlikte değerlendiren “Öğle Ajansı”, yaptığı canlı bağlantılarla anlık haberleri doğrudan izleyenlerine aktarıyor.
Türkiye ve dünyada ses getiren olaylar, ekonomi piyasalarındaki son gelişmeler, günlük hayatın içinde yaşananlar Öğle Ajansı ile ekrana taşınıyor. Ülke ve dünyada olan biteni detaylarıyla ekranlara yansıtan ve uzman konuklarıyla birlikte değerlendiren “Öğle Ajansı”, yaptığı canlı bağlantılarla anlık haberleri doğrudan izleyenlerine aktarıyor.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00:00Saat 1.13'ü gösteriyor.
00:00:03Ülke TV ekranlarına ve öğle ajansına hoş geldiniz.
00:00:06Gün içine yansıyan gelişmeleri aktaracağız.
00:00:08Sayın seyirciler, Orta Doğu'daki savaş da artık 11. güne girildi.
00:00:12İsrail yeniden saldırmaya başladı.
00:00:15İran'dan da misillemeler gecikmedi.
00:00:17İşte son durum.
00:00:18Amerika'nın fiilen ve resmen dahil olduğu İsrail-İran savaşı 11. gününde.
00:00:24Orta Doğu'da gece boyu karşılıklı saldırılar sürdü.
00:00:27Günün ağarmasıyla İsrail hata geçti.
00:00:30Kirmanşah'taki askeri tesislere saldırı düzenlediğini duyurdu.
00:00:34İran'ın doğusu batısı ve merkezinde 6 havalimanını vurduklarını bildirdi.
00:00:39İran'dan da yanıt gecikmedi.
00:00:41Yeni bir başlatıldı.
00:00:43İsrail ordusu yeni bir füze dalgasının geldiğini doğruladı.
00:00:47Roketler aşotta.
00:00:48Elektrik santrallerini vurdu.
00:00:50Ordu savunma sistemlerinin aktif edildiğini bildirdi.
00:00:53Halkın sığınaklarda beklemesi çağrısı yapıldı.
00:00:56İsrail'in birçok kentinde sirenler çalmaya başladı.
00:00:59Kudüs'te de alarm verildiği bilgisi bildirildi.
00:01:02Amerika'nın ardından İsrail'de Ford'a nükleer tesisi hedef alındı.
00:01:06Bilgi, İran'ın teslim haber ajansı aktardı.
00:01:09Bölge yetkilileri şu an itibariyle bölgedeki yerleşim yerlerinde tehlike bulunmadığını söyledi.
00:01:15İsrail'in saldırıları bununla da sınırlı kalmadı.
00:01:18İran öğrenci haber ajansı İsna, Tahran'daki şehit Beheşti Üniversitesi'ne vurulduğunu aktardı.
00:01:25İsrail ordusu askeri yapıları hedef aldıklarını açıkladı.
00:01:28Sıcak gündemi konuşmaya devam edeceğiz.
00:01:38Konuklarımızlar akademisyen, Prof. Dr. Zaki Ravşar ve aynı zamanda Kütahya Dumlu Pınar Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Barış Adıber'le bizlerle birlikte.
00:01:48Hoş geldiniz yayınımıza.
00:01:49Hoş bulduk, iyi yayınlar.
00:01:50Teşekkür ederiz.
00:01:53Barış Bey sizle başlayalım.
00:01:5511. gününde Ford'a nükleer tesisi bir kez daha ikinci kez hedef alındı.
00:01:59Önce Amerika hedef aldı, sığınak delici bombalarla bombaladı.
00:02:06Bugün İsrail'in bir kez daha hedefi oldu.
00:02:08Ne yapılmaya çalışılıyor?
00:02:09Biliyorsunuz bombalamadan sonra, Amerika'nın bombalamasından sonra kamuoyunda aslında bu tesisin çok fazla hasar almadığını, yüzeysel hasarlar olduğu gibi bir iddia ortaya çıktı.
00:02:24İran tarafı iddia etti.
00:02:26Bir de hasarın tam olarak tespit edilememesi.
00:02:29İsrail'i tekrar harekete geçirdi.
00:02:31Çünkü Netanyahu şu açıklamayı yaptı.
00:02:33Biz gerekirse tekrar bombalarız demişti.
00:02:36Ve tekrar Ford'u bombaladı.
00:02:39Yani bir nevi aslında Amerika'nın tırnak içinde kendisine pay biçtiği o başarıya ortak olma arayışı da var.
00:02:45Yani sadece Amerikalılar bu işi yok etti değil, işte İsrail'in de bunda katkısı var gibi kendince bir başarı hikayesi yazmaya çalışıyor.
00:02:55Ama şu anda Ford'u tabii o yer altındaki tesislere etki edebilecek İsrail haskeri gücü yok.
00:03:01Bunu biz daha önce gördük.
00:03:02Yani İsrail buraya herhangi bir şey yapamadı.
00:03:05Amerika Birleşik Devletleri'nin ne yaptığı da belli değil.
00:03:07Ama anlatılanlara göre işte havalandırma bacalarından o füzelerin atıldığı yönünde.
00:03:14Yani o bacalardan vuruldu.
00:03:15Ama İran'ın iddiasına göre bir, burada zaten biz zenginleştirilmiş uranyum aldık gittik.
00:03:21Aylar önce boşaltmıştık.
00:03:23İki, burada zaten tesis işliyor.
00:03:25Yani yüzeysel, yeryüzüne yakın yerlerde biraz hasar var.
00:03:29Tabii bunların ne olduğunu bilemeyeceğiz.
00:03:31İran hasar raporunu eğer gerçek, objektif bir şekilde açıklarsa öğreneceğiz ama onun dışında.
00:03:35Şu anda olup biten hakkında ne yansıyorsa onu görüyoruz.
00:03:39Ki yansımayı da istemiyor İsrail.
00:03:41Bakın bir kez daha İran medyasına ait televizyon kanallarından bazılarını vurdu.
00:03:47Dolayısıyla İran'ı körleştirip sarlaştırdığı gibi, sarlaştırmaya çalıştığı gibi aynı zamanda İran'dan bir bilginin de yayılmasını engellemeye çalışıyor İsrail.
00:03:57Tamamen bunu da kontrol etme arayışı içerisinde.
00:03:59Ancak şöyle de bir gelişme oldu dün, ne kadar tabii resmi ağızlar bunu söyledi, teyit edilememiş bir bilgi ama
00:04:07yani İsrail, İran'ı eğer ateşkesi ilan ederse bu hafta bu savaşı bitiririz diyor.
00:04:13Çünkü Trump şunu söyledi, yani biz Fordo'yu yok ettik.
00:04:17Artık İsrail'i, İran'ın bir nükleer programı yok.
00:04:20Dolayısıyla İsrail'in de bu saldırı için bir gerekçesi ortadan kalktı.
00:04:23Yani bir gerekçesi yok artık bundan sonra savaşın devam ettirmesinin.
00:04:27ana gerekçeyi ortadan kaldırdık. Bundan sonra barış vakti denmişti.
00:04:31Şimdi İsrail'den de benzer bir açıklama.
00:04:32Eğer ateşkesi ilan ederse biz de bu savaşı bu hafta bitiririz.
00:04:37Ama saldırgan taraf İran değil.
00:04:39Yani İsrail'in ateşkesi ilan etmesi gerekiyor önce.
00:04:42Ondan sonra İran'da dururuz.
00:04:44Zaten İran'da Arakçı'da Dışişleri Bakanı dedi ki,
00:04:46bombalamayı durdururlarsa biz de durdururuz.
00:04:49Böylece iki tarafında kendi pozisyonlarına çekildiği bir ateşkes süreci başlar.
00:04:54Ama şimdi biraz önce Putin, İran Dışişleri Bakanı Arakçı'yı kabul etti.
00:04:58Şu anda bir baş başa toplantı gerçekleştiriyorlar.
00:05:01Hava savunma sistemi ister mi sizce?
00:05:03Şimdi hava savunma sisteminden öte, Ocak ayında bir stratejik,
00:05:08kapsam stratejik ortaklık anlaşması imzaladılar.
00:05:11Tıpkı Kuzey Kore ile Rusya'nın imzaladığı anlaşma bir benzeri deniyor.
00:05:14Ne demek bu?
00:05:15Sivil işbirliğinden öte, askeri işbirliğini daha ön plana çıkaran,
00:05:19savunma alanında işbirliğini ön plana çıkaran bir anlaşma.
00:05:22Zaten Rusya ile İran, Ukrayna konusunda omuz omuz alar.
00:05:26Şimdi benzerini İran Rusya'dan istiyor.
00:05:29Yani ben senin zor gününde Ukrayna'ya drone gönderdim.
00:05:32Sen bununla avantaj elde ettin.
00:05:33Şimdi sıra sende.
00:05:34Bana hava savunma sisteminden, işte füze teknolojilerine,
00:05:38çünkü stok bitmek üzere, İran'da da bitecek.
00:05:40Bakın İsrail'in 15 gün kaldığı söyleniyor.
00:05:42Benim sözüm değil, Wall Street Journal'ların yok.
00:05:45Times'ın iddiası bu.
00:05:46Dolayısıyla bu tabii ki İran'ı da etkileyecek.
00:05:49Bu noktada Rusya askeri bir destek verir mi?
00:05:52Hava savunma sistemleri de dahil olmak üzere.
00:05:54Çünkü bunu vermek demek, Ukrayna ile birlikte ikinci bir cephe açmak demek.
00:05:59ABD'ye karşı.
00:06:00Ben Ukrayna cephesinin kapantılmadan İran'da bir cephe açmayacağını düşünüyorum Rusya'nın.
00:06:07Evet, Rusya siyaseten İran'ın yanında duracak.
00:06:10Belki el altından daha önceki anlaşmalar gereği,
00:06:13efendim hava savunma sistemlerini verecek,
00:06:15işte parasını vermişti, satıyoruz gibi gerekçelerle.
00:06:19Bunları yapacak.
00:06:19Ama şu uyarıyı yaptı Putin.
00:06:21Dedi ki doğrudan İsrail'in yanında yer alma Amerika'ya.
00:06:25Alırsan Orta Doğu'da her şey değişir.
00:06:27İşin Türkçesi şunu diyor, ben de İran'ın yanında dururum.
00:06:30Sonra Peskov dedi ki, Orta Doğu'da Pandora'nın kutusunu açmayın.
00:06:34Yani saldırarak.
00:06:35Ama bunları dinlemedi Amerika.
00:06:37Saldırıyı yaptı.
00:06:38Bundan sonra bekleyeceğimiz adım herhalde Rusya'nın adımı olacak.
00:06:41Bugün Arakçı'nla görüşmeden sonra nasıl bir karar çıkar?
00:06:45Bunu göreceğiz ve bence bu savaşın gidişatını da bu değiştirecek.
00:06:49Ama Arakçı'ya şunu derse Dışişleri Bakanı'na Putin,
00:06:53ya diplomasiye ağırlık verin, bu mesele kapansın,
00:06:56bölgenin istiklaları ve barışı için daha hayırlıdır şeklinde bir telkinde bulunursa,
00:07:02o zaman İran'ın önündeki seçenek var.
00:07:03Ya savaşı devam ettirecek ya da bir şekilde ateşkes arayışı içerisine girecek.
00:07:08Peki teşekkür ediyorum.
00:07:09Zaki Bey, 11. günü de siz neler söylersiniz?
00:07:12Tansiyon düşer mi yoksa böyle tırmanarak devam eder mi?
00:07:16Tabii tansiyon düşmüyor maalesef.
00:07:18Düşmesini bekledik esasında dünkü mesajlardan sonra.
00:07:21Şunu herkes değerlendirdi.
00:07:25Dedi ki artık Amerika'da tansiyon düşmesini istiyor,
00:07:28İran'da tansiyon düşmesini istiyor yapılan açıklamalardan sonra.
00:07:32Fakat gördük ki tam tersine bugün iki tarafta tansiyonu düşme gibi bir düşünce içerisinde değil,
00:07:41ne İsrail ne de İran baktığımız zaman.
00:07:43Yani İsrail şu ana kadar ki en fazla saldırılarından birisini bugün gerçekleştirmiş durumda.
00:07:50Çok yoğun bir saldırı gerçekleştirdi.
00:07:52Hem Tahran'a hem İran'ın çeşitli kentlerine ve Forda'ya.
00:07:56Diğer taraftan da İran'da 15 kadar füze atmış gördüğü kadarıyla.
00:08:01Bunlardan bir kısmı da etkili olmuş vaziyette.
00:08:03Şimdi tabii ki burada bir pazarlık masası kurulmadan, bir ara buluculuk zemini olmadan,
00:08:10karşılıklı güven artırıcı bir takım açıklamalar olmadan durmasını beklemek de çok zor.
00:08:15Çünkü durduğu andan itibaren İran ya da İsrail o zaman iş farklı bir noktaya doğru seyredecek.
00:08:21Şimdi Rusya'daki görüşmelerde de Rusya'nın teklifi ara buluculuk biçiminde gerçekleşti.
00:08:29Peskov'un sözleri gayet açık, net bir şekilde biz ara buluculuk önerdik İran'a diyor.
00:08:36Pozisyonumuz bu diyor şimdi.
00:08:37Ama İran'ın ihtiyaçlarına yönelik olarak da Putin diyor ki,
00:08:40İran'ın ihtiyaçları ne olduğunu sorduk, onlara göre de bir tavır alacağız diyor.
00:08:45Zahir Bey bir bilgiyi paylaşayım.
00:08:47Rus basınına göre Putin, İran'a karşı provoke eden bu savaşı haklı gösterecek hiçbir mazeret yok demiş.
00:08:57Ve Arakçı'nın ziyaretiyle ilgili de Orta Doğu'daki mevcut durumu nasıl iyileştireceğimizi tartışmak açısından önemli bulduğunu söylemiş.
00:09:07Evet yani gördüğünüz gibi çok net bir açıklama yok.
00:09:11İran haklı buluyoruz, saldırıya uğramıştır diyorlar.
00:09:13Ama buna mukabil de İran'a şu şekilde somut bir destek vereceğiz gibi bir açıklamada taraflar bulunmuyorlar.
00:09:20Peskov'dan böyle bir cümle duyduk ve de şimdi Putin'den böyle bir cümle duyduk.
00:09:25Ara buluculuk noktasında duracağız gibi bir yaklaşım daha net bir şekilde medyaya da yansıdı gördüğümüz kadarıyla açıklamaların üzerinden.
00:09:33Dolayısıyla da bu saldırılar ne kadar devam eder, ne kadar devam etmez noktasında şöyle bir projekşiyon var.
00:09:41İşte kısa vadede 3 ay içerisinde bu saldırılar biter diye bir projekşiyon var.
00:09:45Orta vadede işte saldırıların yoğunluğu düşer, iki yıla yayılır diye bir projekşiyon var.
00:09:50Yani bir yıpratma savaşına döner.
00:09:53Biraz evvel Barış Adibeli Hoca'nın ifade etmiş olduğu gibi her iki tarafında kuşkusuz ki bu savaşın sürdürülebilirliği noktasında kısıtları var, sıkıntıları var.
00:10:02Bir kere İsrail silah mühimmat konusunda büyük ölçüde dışa bağlı bir ülke.
00:10:07Ama tedarik sorunu var mı?
00:10:08Hayır tedarik sorunu yok Amerika'dan ve Avrupa'dan.
00:10:11Çok rahatlıkla bunları tedarik edebiliyor.
00:10:14Peki sonsuza kadar tedarik edebilir mi?
00:10:16İşte o başka bir soru karşımıza çıkarabiliyor.
00:10:19Ama İsrail'in kısıtlarından en büyük unsur nedir?
00:10:23Demografi unsurudur.
00:10:24İsrail'in güvende olmadığı duygusu yerleştiği andan itibaren dışarıdan getirmiş olduğu işgalci yerleşimcilere.
00:10:30Bunların pek çoğu ne yapacaktır?
00:10:33Başka ülkelere doğru gidecektir.
00:10:35Şu an ikinci vatandaşlığı vardır ve önemli bir kısımda artık İsrail'e geri dönmeyi düşünmeyecektir.
00:10:40O da İsrail'in şu ana kadar ki bütün politikasıyla taban tabana zıttı.
00:10:44Dolayısıyla İsrail'in bir an evvel barışı inşa etmesi, barışa katkı sağlaması, barışı oluşturması
00:10:50ve insanlara tekrar orada güven içerisinde yaşayabilecekleri düşüncesini vermesi gerekmektedir.
00:10:55Bu aşırı saldırganlıkla İsrail en fazla kendi toplumunun psikolojisini tahrip etmektedir.
00:11:01Bakın Gazia'daki saldırganlık sonucunda bile İsrail'den ayrılanlara sayısı 700 bini buldu.
00:11:06Şimdi bu kadar insan kaybı demek İsrail açısından dönüşü olmayan bir yol anlamına da geliyor.
00:11:12Bir taraftan saldırıyorsunuz, başkalarını yok etmeye uğraşıyorsunuz ama aynı zamanda da
00:11:17ülkenizde sağlamak istediğiniz nüfus temerküzünü engellemiş de oluyorsunuz.
00:11:21Böyle de bir yapı var. Yani İsrail'in en büyük problemlerinden birisi bu.
00:11:25Çünkü yapmış olduğunun meşhuriyetini dünyaya da anlatamıyor.
00:11:29Yalnızlaşıyor, izole ediyor kendisini.
00:11:31Diğer taraftan da bütün Yahudilere karşı dünyada bir olumsuz düşünceyi yaygınlaştırıyor.
00:11:38Bakın bunu da altını çizmek isterim.
00:11:40İsrail'in bu politikaları böyle de bir noktaya doğru götürüyor dünyayı, insanları, ülkeleri.
00:11:45Şimdi bütün bunları üst üste koyduğumuz zaman mutlaka bunların hepsini değerlendireceklerdir.
00:11:51İran'ın kapasitesi noktasında, İran'ın kapasitesiyle ilgili de şimdi bir fikri oldu İsrail'e.
00:11:58Yani İsrail'e her gün tahrip edici bir takım füzeler, bombalar, İHA'lar, SİHA'lar vesaire gönderme kudretinde olduğunu
00:12:07İran bir şekilde ne yapmış oldu?
00:12:09İspatlamış oldu bu geçen 11 günlük süre içerisinde.
00:12:12Yani İran'ın kapasitesine ilişkin olarak İsrail muhtemeldir ki yapmış olduğu hesaplarda bunu öngörmüyor.
00:12:19Ama şimdi bir gerçekle karşı karşıya kaldı.
00:12:22İran kendilerine zarar verebiliyor.
00:12:25Bunu gördükleri için de artık tabii ki bu şeyi sürdürmekten ziyade masayı oluşturmak.
00:12:31Ama masayı oluştururken de İran'ı farklı koşullarla bu masa içerisinde tutmak gibi bir düşünceleri olacaktır.
00:12:37Peki teşekkür ederim.
00:12:39Barış Bey, siz şimdi Ford'a nükleer tesisinin vurulmasından sonra, Amerika için özellikle bahsediyorum,
00:12:48vurulmasından sonra acaba bu hameneye suikast mevzusu da çokça tartışılıyor ve konuşuluyordu.
00:12:55Şimdi gözü dönmüş bir Amerika'dan bahsedebilir miyiz?
00:12:58Yoksa arka kapı diplomasisi devam ediyor mu?
00:13:01Hameneye suikasti de an meselesi mi?
00:13:04İran ve İsrail açısından çünkü Amerikan üslerinin açık hedef haline geldiğini söyledi biliyorsunuz ki İran.
00:13:13Bunlar olursa ve hameneye suikast olursa işler çarığından çıkar mı? Ne dersiniz?
00:13:21Yani şimdi iki tane önemli Amerikan saldırısının arkasından cevabı olabilir diye konuştuk.
00:13:28Bunlardan bir tanesi Hürmüz Boğazı'nın kapatılması, diğeri Amerikan üslerine füze saldırısının yapılması.
00:13:32Şimdi Hürmüz Boğazı ile ilgili parlamento tavsiye kararı verdi ama esas güvenlik konseyi Ali Hameney'in de başkanlık etti.
00:13:39O konseyin kabul etmesi gerekiyor.
00:13:40Hala etmedi.
00:13:42Öbür taraftan füze saldırıları da gerçekleşmedi.
00:13:45Şimdi bunun karşısında Amerika'nın o eskisi kadar Ali Hameney'i artık gündeme getirmiyor.
00:13:49Yani o rejim değişikliğiyle birlikte bir Ali Hameney'in ortadan kaldırılması, İsrail bunu çok savundu.
00:13:54Fakat Amerika bu söylemi bıraktı Trump bu saldırılardan sonra artık mesela hem rejim güveni, bizim rejimi değiştirme gibi bir amacımız yok dedi Dışişleri Bakanı Amerika'nın.
00:14:06Hem de bununla birlikte Ali Hameney de gündemlerinde olmadığını da belirttiler dolaylı olarak.
00:14:11Şimdi ilginçtir.
00:14:12İsrail de son 1-2 günden beri bu saldırılar olduktan sonra Ali Hameney'i gündemden düşürdü.
00:14:18Ama İran hemen her fırsatta Ali Hameney'e yöneltilecek bir saldırının tamamen işleri değiştireceğini ve hiçbir şekilde müzakere olmayacağını ve bu kapıyı tamamen kapatacağını açıkladı.
00:14:28Mesela dün de bu medya düştü.
00:14:30Dolayısıyla Ali Hameney'e bundan sonra suikası yapılır mı?
00:14:34Evet Netanyahu şunu demişti.
00:14:36Tam aksine yani savaşı daha da gerginliği, tansiyonu yükseltmez.
00:14:41Aksine Ali Hameney'in ölmesi savaşı bitirir demişti.
00:14:44Bir nevi savaşın ön koşulu gibi görmüştü.
00:14:46Ama ondan sonra bu söylemin arkasında durmadılar.
00:14:49Çünkü Ford'a dahil olmak üzere nükleer tesislere yapılan saldırı ve burada rejimin de devrilemeyeceğini de biliyorlar.
00:14:57Yani rejimin şimdi eski Sovyet ülkelerinde olduğu gibi böyle renkli devrimler adını verdiğimiz böyle halkı isyan ettirerek işte Gürcistan'da, Ukrayna'da, Kırgızistan'da yönetimler 2000'li yılların ortalarında değişmişti.
00:15:09Yani bunun gibi benzer bir ayaklanmayı İran'da yapmanız mümkün değil.
00:15:14Çünkü muhalif dediğiniz gruplar azınlıkta.
00:15:16Çoğunlukta olan yine İran halkı ve bir de tabii İran'daki toplumsal yapının bağlı olduğu dinamikleri de bilmek lazım.
00:15:25Yani şimdi bakın İran birkaç gün önce İsrail İran'da kum kentini vurdu.
00:15:30Şimdi İran'ın dini başkenti burası.
00:15:32İran'da biliyorsunuz dini inanç toplumsal yapıyla içe geçmiş.
00:15:37Buradaki din adamları, mollalar, halk üzerinde özellikle taşrada çok etkin.
00:15:42Yani siz rejimi devirdikten sonra bu Şii ulemayı buradaki bu sınıfı ortadan nasıl kaldıracaksınız?
00:15:50Bu da toplumun içinde zaten var olan unsurlar.
00:15:53Dolayısıyla şimdi bu noktada hani İran'da yenilikçi, reformcu olan kesim evet var ama muhafazakarlar daha güçlü.
00:16:01Daha kalabalık bir şekilde buradalar.
00:16:03Onun için bu noktada bunu herhalde biraz tarttılar, ölçtüler.
00:16:06İşte biliyorsunuz Rıza Pehlevi, Devrikşah'ın oğlu her gün mesaj yayınlıyor.
00:16:12Video mesaj yayınlıyor.
00:16:12Yakında geliyoruz.
00:16:14İşte rejim çöküyor.
00:16:16Şimdi İran'a siz rejimi değiştirdikten sonra İran halkına neyi vadediyorsunuz?
00:16:21Monarşi mi?
00:16:22Yeniden mi bir şahlığın şahlığı vadediyorsunuz?
00:16:26Bakın geçmişte 1979'da İran'da herkes Hümeynici değildi.
00:16:30Hümeyni'nin etrafında birleşen solcusu, sağcısı, muhafazakarı, maksist, lenisti, maucusu.
00:16:37Bütün gruplar Hümeyni'nin etrafında birleşerek amaç neydi?
00:16:40Şah'ı devirmek, şahın düzenini devirmek.
00:16:42Şimdi benzer bir düzen İran halkı tekrar başına istemez.
00:16:46İran ya demokratik bir batıl anlamda yapabiliyorsa yapar ama İran halkı bu noktada nasıl sekülerleşir o ayrı.
00:16:53Ama öbür taraftan ya bir askeri yönetim altında otoriter bir İran, bir işte darbe yapılır, ordudan biri getirilir.
00:17:01Ya da işte Rıza Pehlevi getirir.
00:17:03Rıza Pehlevi'yi getirdiğiniz zaman bir 10 yıl sonra bir devrim daha olur İran'da.
00:17:07Yani Rıza Pehlevi'nin monarşi yapısı orada devam etmez.
00:17:10Onun için şimdi Amerika'nın aslında bir rejim değişikliği sonrası bir projesi tam manası da yok.
00:17:17Bu en başından beri var.
00:17:18Zaten Trump şunu söyledi, yine söyledi.
00:17:20Bizim rejimde bir sorunumuz yok.
00:17:22Rejim değişikliği gibi bir şey gündemimizde değil.
00:17:24Hatta savaş öncesi şunu da söyledi.
00:17:27Ben İranlı liderlerle el sıkışırım.
00:17:29Yapar mı? Yapar.
00:17:30Taliban'la 20 yıl savaştılar Afganistan'da.
00:17:32Afganistan'da günün sonuna gitti, Taliban'la anlaşma yaptı, getirdi.
00:17:36Afganistan'daki hükümeti yıktı, devleti yıktı ve Taliban'ı devretti.
00:17:41Kim yaptı bunu?
00:17:42Trump yaptı.
00:17:43Gizli anlaşmada neler anlaşıldı onu biz bilmiyoruz.
00:17:46Ama ben bugün bu İran savaşının da bununla bağlantılı olduğunu düşünüyorum.
00:17:50Sadece nükleer testler meselesi değil, tamamen Avrasya coğrafyası.
00:17:53Türk dünyasına kadar olan geniş bir hinterlandta Amerika'nın yeni bir sızma eylemi.
00:17:58Bakın geçen çarşamba günü Pakistan Genelkurmay Başkanı Asım Münir Beyaz Saray'da Trump'la özel öğle yemeğe yedi.
00:18:06Oraya davet edildi.
00:18:07Yani şimdi bu nerede görülmüş?
00:18:08Bir ülkenin cumhurbaşkanı var.
00:18:10Seçilmiş başbakanı var bu Pakistan'ın.
00:18:12Siz bunları atlıyorsunuz protokolde.
00:18:15Genelkurmay Başkanı'nı özel yemeğe davet ediyorsunuz ve İran'ı konuşuyorsunuz.
00:18:19Pakistan'ın dış politikasını konuşuyorsunuz.
00:18:20Ve şu mesajı veriyorsunuz.
00:18:23Ben sivil yönetimi muhatap almıyorum.
00:18:25Benim için meşru yönetim buradaki askeri yönetim.
00:18:29Yani resmen bir Trump eliyle Pakistan'da bana göre bir dolaylı darbe yapıldı.
00:18:33Geçen çarşamba günü.
00:18:35Yani şimdi Şahbaz Şerif sert bir şekilde İran'ı saldırıyı eleştiriyor.
00:18:40İsrail'e karşı sert çıkışı var.
00:18:42İran'ın yanında duruyor.
00:18:43Sivil yönetimi hükümet ama Genelkurmay Başkanı tam tersi.
00:18:46Herhangi bir şekilde İsrail'e karşı bir şey yapmayacakları konusunda başkana taahhütte bulunuyor.
00:18:52Şimdi bu durumlara yani geniş perspektiften bakarsanız bu mesele sadece İran değil.
00:18:57Zaten Trump şunu söyledi.
00:18:59Bir sonraki de Pakistan dedi.
00:19:00Bunu duyduk.
00:19:01Yani onun için ben bu meselenin sadece İran'la değil İran cephesini düşürülebilirlerse Avrasya coğrafyasının kapılarını açıp bu coğrafyanın derinliklerine kadar gidecekler.
00:19:11Yani bunu gidecek olan İran şey İsrail mi? Hayır Amerika Birleşik Devletleri belki İsrail gibi başka taşeronlar bulup bu işi böyle hallederik.
00:19:19Yani bölgesel bir etkisi olacak.
00:19:22Yeni bir küresel düzensizlik hızlı bir şekilde burada aslında ortaya çıkıyor.
00:19:27Onun için bir an önce barışın gelmesi lazım.
00:19:30Artık kim ara bulucu olacaksa bakın Türkiye'nin de teklifi var.
00:19:33Ama dün bir ilginç bir şey çıkış geldi.
00:19:35Trump'ın İstanbul'a gelebileceği ve İranlı liderlerle burada görüşebileceği gibi bir haberlere bir şey de yansıdı.
00:19:42Yani eğer İstanbul'da böyle bir görüşme sağlanabilirse Trump ben gelirim diyor.
00:19:47Yani bir kez daha İstanbul gündemde.
00:19:49Dün Arakçı'nın da o önemli basın toplantısını İstanbul'dan yapması da bence önemli bir mesajdı.
00:19:55Önümüzdeki günlerde belki sürpriz bir barış adına gelişmeleri olabilir Türkiye merkezi.
00:19:59Peki Zahir Bey, Türkiye'nin barış diplomasisi adına verdiği çabayı nasıl değerlendiriyorsunuz?
00:20:06Tabii Türkiye öteden beri biliyorsunuz ki sadece bu konuda değil, bütün sorunlar karşısında özellikle bölgemizde barış diplomasisini kararlı bir şekilde sürdürüyor.
00:20:16Çok büyük bir ciddiyetle sürdürüyor ve burada da önemli mesafeler almış vaziyette.
00:20:21Şimdi İran meselesine gelince İran tabii ki bizim komşumuz.
00:20:25Komşumuz olan bir devlette herhangi bir sıkıntı olduğu zaman yansımaları doğrudan veriyor ve bize de oluyor.
00:20:32Doğal olarak da biz burada iki sebeple iyi komşuluk bir de diğer taraftan da pragmatik nedenlerle bir barış ortamının gerçekleşmesini çok arzu ediyoruz.
00:20:41Çünkü Irak'taki istikrarsızlığın, Suriye'deki istikrarsızlığın, Libya'daki istikrarsızlığın yani komşu coğrafyalarda bizim kendi kültür, tarih coğrafyalarımızda, inat coğrafyalarımızda meydana gelen her türlü istikrarsızlığın şu ana kadar bedelini ödemiş bir ülkeyiz.
00:20:59Dolayısıyla bir yenisini asla tabii ki arzu etmiyoruz.
00:21:03Yine biliyorsunuz Şah'ın devrilmesinden sonra bir İran deneyimimiz oldu.
00:21:07Yine o Şah'ın devrilmesinden sonraki süreçte pek çok İranlı ilk olarak Türkiye'ye geldiler.
00:21:15Türkiye'den de dünyanın çeşitli yerlerine dağılmış oldular.
00:21:18Bu bakımdan da tekrar böyle bir sürecin yaşanmasını asla hiçbir şekilde istemeyiz.
00:21:22İstemeyiz. Ha diyeceksiniz ki böyle bir tehlike, tehdit var mıdır?
00:21:27Yani elbette rejimi değiştirme yolunda çok ciddi ısrarlı bir çaba olduğu, hala bunun İsrail tarafından arzu edildiği, Amerikan da buna zorlandığı anlaşılıyor.
00:21:38Ama öyle bir şart oluştu mu derseniz, öyle bir şart pek çok zafiyete rağmen İran'ın içerisinde fazla da oluşmuş değil.
00:21:45Niye derseniz, biraz evvel Barış Bey'in anlattıklarına ilave eden bazı isimleri söyleyeceğim.
00:21:50Bu isimlerin hepsi İran için çok önemli isimler.
00:21:53Bunların bir kısmı da mevcut rejimle ters düşmüş ama daha evvel rejimle içece olmuş isimler.
00:21:59Abdülkerim Soruş, Hamit Dabaşi, Muhsin Kediver, Abdülali Bazargan gibi aydınlar.
00:22:06Yine muhafazakar kanat içerisinde olmakla birlikte uzun süredir bunlar baskılanan
00:22:11Mehtuker Röbi, Muhammed Hatemi, Hüseyin Musevi'nin eşi, Zehra Rahnevat, Abdülkerim Sürüş ve oğlu gibi isimler fevkalade önemli.
00:22:20Şimdi bunların hepsi İran televizyonlarına sıklıkla artık çıkıyorlar, açıklamalarına yer veriliyor.
00:22:25Daha evvel bunların hiçbir açıklaması ne gazetelerde ne de televizyonda yer verilmiyordu.
00:22:30Bunların hepsi neyi savunuyorlar? İran'ın birliğini ve bütünlüğünü savunuyorlar.
00:22:34Ve bunların hepsi de böyle bir girişime karşı duracaklarını ifade ediyorlar.
00:22:40Yani aslında böyle bir İran'daki rejim değişikliği için esas destek beklenen kesimler kimlerdi toplumu etkileyecek olan bunlardı.
00:22:48Şimdi bunların her birisi yerlerini belli etmiş oldular.
00:22:52Bu bakımdan içeriden bir destek almaları imkanı yok.
00:22:55Barış içinde tabii ki çok fazla yer şansı yok, ülke şansı yok.
00:23:00Türkiye'nin duruşu burada fevkalade önemli.
00:23:02Sayın Cumhurbaşkanımızın en başından itibaren Türkiye'yi konumlandırmış olduğu yer önemli.
00:23:08Dolayısıyla da bu barış masası kurulursa büyük bir olasılıkla Türkiye'de kurulacak.
00:23:13Yani bunun Moskova'da kurulması da mümkün değil.
00:23:15Yani şimdi Trump'ın Moskova'ya gitmesi vesaire filan pek fazla düşünecek bir şey değil.
00:23:20Pek çok sebepli ama Trump'ın Türkiye'ye gelmesi, yine İranlı yetkililerin Türkiye'ye gelmesi,
00:23:25güvenlik sebepleri de dahil olmak üzere, kolaylıklar da dahil olmak üzere çok daha mantıklı ve makuldür.
00:23:32Peki teşekkür ediyorum.
00:23:34Barış Bey, şimdi bu rejim değişikliğiyle ilgili Trump şöyle bir şey dedi.
00:23:38Rejim değişikliği siyasi olarak, terim olarak dedi çok doğru olmayabilir ama
00:23:42mevcut rejim İran'ı yeniden büyük yapmaya yetmiyorsa neden olmasın?
00:23:47Değişebilir dedi bununla ilgili.
00:23:50Nasıl bir strateji izleyecekler sizce?
00:23:53Rejimi değiştirmek asıl amaç sanki değil mi?
00:23:55Şimdi biraz önce Zakir Hocam'ın saydığı isimler aslında hani rejim gitsin yerine Rıza Pehlevi gelsin,
00:24:03monarşi olsun demiyorum.
00:24:04Bunlar biraz daha demokratik bir İran ismiyorlar.
00:24:06Nedir o?
00:24:07İşte özgür seçimler.
00:24:09İşte mesela Ahmet-i Necat, Mahmut Ahmet-i Necat.
00:24:13Yani iki dönem aday oluyor.
00:24:15Kabul etmiyorlar adaylığını.
00:24:17Örneğin bir kurum izin vermiyor.
00:24:18Yani burada bir seçim, seçme ve seçilme özgürlüğü kısıtlanmış.
00:24:24Mesela bunların kaldırılması, insan hakları, daha geniş çerçevede kullanacak haklar.
00:24:29Yani yoksa bu gruplar efendim o gitsin bu gelsin değil ama biraz daha eleştirilebilir yönetim.
00:24:36Mesela şimdi baktığınız zaman işin başında dini lider, dini lider en üst otorite.
00:24:42Onun onay olmadan, devrim muhafızlarının onay olmadan dış politikada şurada burada hiçbir karar alınamıyor.
00:24:46Cumhurbaşkanlığı aslında sembolik gibi bir şey hükümet.
00:24:50Dolayısıyla dini liderin bir de manevi şey olduğu için otoritesi, onu sorgulamak sanki biraz böyle işte 12 imam mirasına, onu temsil eden velayet fakir'e karşı gelme gibi, büyük bir günah işlemiş gibi bir şey gözüküyor.
00:25:05Dolayısıyla bunların kaldırılıp biraz daha doğru bir batılı tarzda demokrasinin oturmasını istiyorlar gibi.
00:25:11Yani bugüne kadar bunu savundular şeylerde reformcular.
00:25:15Ama Amerika'nın da söylediği şey şu, iyi bir şeye ulaşacaksanız bu liderlik sizi götürür.
00:25:21Şimdi şu problem var bakın, devlet içinde devlet var İran'da.
00:25:24Yani bir tarafta devrim muhafızları dediğiniz bir yapı, sadece bir rejimi koruyan bir yapı değil.
00:25:30Kime karşı koruyor biliyor musunuz o devrim muhafızları denen yapı, o ordu?
00:25:34İran ordusuna karşı koruyor. İran halkına karşı devrimi ve devrimin temsilcisi olan dini lideri koruyor.
00:25:41Yani siz düşünebiliyor musunuz? Bir ülke düşünüp sizi kendi ordunuza karşı koruyor, sizi kendi halkınıza karşı koruyor.
00:25:49Ama bu arada bu koruyanlar inanılmaz bir şekilde zenginleşmiş bir kurum.
00:25:53Yani devlet her şeyi onlar yönetiyor.
00:25:55Şimdi dolayısıyla bu kurumlar arasında, orduyla devrim muhafızları arasında bir çekişme, bir rekabet başından beri var.
00:26:02Bu devam ediyor.
00:26:03Bugün bakın İsrail'in sahadan aldığı istihbarat tamamen bu çekişme, kavga ve gürültüde ortaya çıkan fırsatların değerlendirilmesidir.
00:26:11Hala İsrail'e istihbarat geliyor biliyor musunuz?
00:26:13Üst düzeyden istihbarat hala İsrail'e akıyor.
00:26:17İsrail hala nokta operasyonları yapabiliyor.
00:26:19İşte en son Kudüs güçleri komutanını öldürdü.
00:26:22Yani bu da gösteriyor ki İsrail'in insani kaynaktan edindiği istihbarat devam ediyor.
00:26:27Şimdi siz böyle birbirinizle mücadele ederseniz bu dışarıdaki istihbarat servisleri için bir fırsat oluşturur.
00:26:33İki, Ali Amene'nin yerine geçecek isim yok.
00:26:37Hala yok.
00:26:37Şu anda kendisinin hasta olduğunu biliyoruz.
00:26:39Yaşlı olduğunu biliyoruz.
00:26:41Aslında bir temsiliyet, bir işte kendisinden sonra bir halefi yok.
00:26:46Yerine geçecek kişi yok.
00:26:47Bu bir kriz.
00:26:48Aslında vardı, reisiydi.
00:26:51Reisi biliyorsunuz helikopter kazasında hayatını kaybetti.
00:26:53Çünkü Cumhurbaşkanı'na bitince reisi dini liderliğe aday gösterilecekti.
00:26:57Şimdi reisi ortadan kalkınca 5-6 isim çıktı.
00:27:01Şimdi İran'da evet Ayetullah'lar sadece Ali Amene'ye değil.
00:27:05Birçok Ayetullah var.
00:27:06Etrafında gruplar var.
00:27:07Destekledikleri isimler var.
00:27:09Kum kenti, çeşitli medrese dedikleri.
00:27:12Onlar havza diyorlar.
00:27:13Oradaki o ilim havzaları dedikleri yerlerde farklı Ayetullah'lar.
00:27:17Şu şekilde her birinin bir temsil ettiği, biri destekledikleri yapılar var.
00:27:22Dolayısıyla orada 5-6 ismin arkasında da farklı Ayetullah grupları var.
00:27:26Yani içeride hizipleşme de had safhada.
00:27:29Aslına bakarsanız sadece dışarıda bir İsrail Amerika tehdit yok.
00:27:32İçeride de bu iç siyasetin, hem siyasetin hem dini liderliğin geleceğinin üzerinde yoğun tartışmalar var.
00:27:40Her ne kadar bir baskı oluşturulup bu tartışmaların yüzüne çıkması engellense de reisinin ölmesinden sonra ortaya çıkan süreç oldukça çeteli.
00:27:49Mesela Ali Hameney'in oğlunun ismi geçti bu meselede.
00:27:54Umeyni'nin torununun ismi geçiyor.
00:27:56Çok isimler geçiyor.
00:27:58Dolayısıyla Trump'ın bu İran'ı yeniden büyük yapalım sözünden önce, İran'ın önce kendi içerisindeki bu sorunları çözmesi lazım.
00:28:07Bizim anladığımız anlamda belki demokratik süreçte daha geniş bir perspektiften bakıp, kadınlara, gençlere, muhalif siyasetçilere daha fazla manevra sahası açması lazım.
00:28:20Ama tam tersine bunu kısıtladığı sürece nihayetinde bir noktada da İran toplumsal yapısı bir patlama noktasına gelebilir.
00:28:28Ama her şeyden önce ekonominin düzeltilmesi lazım.
00:28:31Halkın geçimini kolaylaştırır, toplumsal refahı artırırsanız bence en büyük sorun bu.
00:28:37Bunu yaptıktan sonra zaten halk oturup da rejimle falan uğraşmaz.
00:28:41Biraz da buradan çıkan problemler var.
00:28:43Eğer Trump gerçekten İran halkının geleceğini önemsiyorsa, İran halkını önemsiyorsa o zaman buyursun yaptırımları kaldırsın.
00:28:51İran'ın uluslararası anlamında şu ticaretini, petrolünü rahat rahat satsın ve oradan aldığı parayı da halkının refahına kullansın.
00:28:59Ama burada ne kadar samimiler o da ayrı bir tartışma konusu batıdan.
00:29:03Peki Barış Bey, teşekkür ederim.
00:29:05Zakir Bey, İstemiş Milliyet Teşkilatı'nın toplantısı oldu geçtiğimiz gün.
00:29:08Sadece kınandı bu mesele ama Amerika'nın kalın bir kırmızı çizgiyi aştığı savunuldu.
00:29:16Arakçı bunu söyledi.
00:29:18Sonrasında tabi diplomasi meselesi şu an merak ediliyor.
00:29:21Acaba diplomasi tekrar devreye girer mi diye.
00:29:24Kimisine göre de aslında bu çok da mümkün değil.
00:29:28İkisine göre ise zaten bu diplomasi hep devam eden bir süreçte hiç kopmadı.
00:29:34Arka kapı diplomasisi Amerika ve İran arasında özellikle devam ettiği yönünde görüşler var.
00:29:40Siz ne düşünüyorsunuz?
00:29:42Şimdi tabi diplomasi işlemiş olsaydı bu saldırıların hiçbirisi gerçekleşmedi.
00:29:46Demek ki diplomasi çözüm vermedi.
00:29:48Bundan sonra çözüm verir mi?
00:29:50Bundan sonra çözüm vermek zorunda başka bir yol kalmadı.
00:29:53Çünkü başka türlü de İsrail'i İslam ülkelerinin durdurma imkama ihtimali olmadığı ortaya çıktı.
00:30:00Geçmişte Gazze'nin işgaliyle birlikte Sayın Cumhurbaşkanı İslam İşbirliği Teşkilatı'nı ve Arap Zirvesi'nin toplantısına katılmış.
00:30:09Orada biliyorsunuz bir takım öneriler silsilesi sunmuştu.
00:30:13Bunlardan birisi de neydi?
00:30:15İsrail'e karşı hep birlikte hareket etmek.
00:30:17Ve hep birlikte hareket etmekten kastettiği şeyler arasında ne vardı?
00:30:21Bir ambargo türü.
00:30:23Hep beraber bir uygulamaya geçmekten.
00:30:25İtekin bu Türkiye ne yaptı?
00:30:26İsrail'e bütün ticaretini durdurmuş oldu.
00:30:29Bu yönde Türkiye, İslam ülkelerinden benzer tavırlar almalarını da arzu etti, istedi.
00:30:35Fakat ne yazık ki bunun hiçbirisi olmadı biliyorsunuz.
00:30:38Yani Gazze konusunda bile şu ana kadar birlikte hareket edemeyen bir İslam İşbirliği Teşkilatı'ndan, Arap ülkelerinden bahsediyoruz.
00:30:47Dolayısıyla bu ortaya çıkmadı.
00:30:48Sayın Cumhurbaşkanımızla birlikte, Sayın Bahçeli de defaatle bu üsleri dile getirdiler.
00:30:53Böyle bir kararlı duruşun olması gerektiğini, aksi takdirde bu saldırganlığın çok daha fazla artacağını, farklı boyutlarda tezahür edeceğini ifade ettiler.
00:31:03Nitekim saldırganlık ne oldu?
00:31:05Farklı boyutlarda tezahür etmeye başladı.
00:31:08Yani Lübnan'da görüyorsunuz, nerede görüyorsunuz, Suriye'de görüyorsunuz şimdi, İran'da görüyorsunuz.
00:31:14Bu bakımdan da diplomasiden başka şu anda bir çıkar yol kalmış değil diye düşünüyorum.
00:31:19Diplomasi netice verecek mi?
00:31:21Sonsuza kadar savaşlar devam etmeyeceğine göre elbette ki diplomasiyle çözülecek.
00:31:26Peki, teşekkür ederim.
00:31:27Barış Bey, Hürmüz Boğazı'nı biraz ele alalım.
00:31:29Hürmüz Boğazı'nı eğer tansiyon yükselmeye devam ederse İran kapatır mı, mayınlarla döşer mi, ne düşünüyorsunuz?
00:31:37Yani bunu söyledi, bu noktada bir görüşü var ama şunu da biliyoruz ki Çin bu noktada adım atmaması konusunda İran'da, İran üzerinde bir baskısı var.
00:31:49Çünkü burası dünya petrolünün üçte birinin geçtiği yer, yani üretildiği yer.
00:31:56Buradan ticaret devam ediyor.
00:31:58Nihayetinde sıvılaştırılmış doğalgazın yarıdan fazlası buradan gidiyor.
00:32:02Dolayısıyla İran burayı kapattığı zaman kendi müttefiklerine, en azından Çin gibi müttefikine de bir zarar olacak.
00:32:10Hindistan buradan faydalanıyor.
00:32:12Asya Pasifik, Japonya, Güney Kore tamamen bu bölgeden petrolünü alıyor.
00:32:17Çin şimdi bu noktada sadece İran'ın %90 enerjisi Çin'e gidiyor.
00:32:22Evet ama yani Çin bununla yetinmiyor.
00:32:24Çin diğer körfez ülkelerinden de alırıyor bu noktada.
00:32:27Onun için şu anda Çin için en önemli şey enerjinin güvenliği.
00:32:29Yani enerjinin kesintisiz akşının devam etmesi lazım ki ekonomik yükselişini devam ettirebilsin.
00:32:36Bu bağlamda Çin'in İran'a bir baskı yaptığı söyleniyor Hürmüz Boğazı'nı kapatmaması için.
00:32:42Diyelim ki kapattı, evet İran'la Çin arasında bu bir anlaşmazlık yaratır ama öteki tarafta Amerika Birleşik Devletleri de şunu söylüyor.
00:32:50Ben bu su yolunun Hürmüz Boğazı'nın seyir-i sefer özgürlüğünü açarım diyor.
00:32:55Yani bunu muhafaza ederim.
00:32:57Dolayısıyla Amerikan donanması belki İngiltere ve Fransa'da yanda olur.
00:33:01İran'la karşı karşıya gelir.
00:33:03Kapattığı an İran'la ABD'nin denizde doğrudan çatışmasına şahit oluruz.
00:33:07Çünkü Amerika sadece boğazın kapatılması değil, burada ticaret de devam ediyor.
00:33:12Amerikan müttefiklerinin ve Amerika'nın en büyük üstünün bulunduğu Basra Körfezi'nden bahsediyoruz.
00:33:18Bunu dış dünyayı Amerika kapatmaz.
00:33:20Yani sadece enerji trafiği açısından değil, burada bulunan müttefiklerini koruma amaçlı da ABD buraya müdahale eder.
00:33:28Onun için şimdi İran stratejik bir değerlendirmede bulunuyor.
00:33:31Hürmüz Boğazı'nı kapatabilirim diyor ama kapatmıyor.
00:33:33Çünkü kapatmanın faturası, mahariyeti İran'a ağır olur.
00:33:37Yani İran şimdi bir cephede Hürmüz Boğazı'nı da açıp Amerika'yla, koalisyon güçleriyle orada mücadele etmek istemez.
00:33:44Öbür taraftan Çin'in en azından öfkesini çekmek istemez.
00:33:50Çünkü Çin'e ekonomik anlamda, siyasi anlamda şu anda ihtiyacı var.
00:33:54Dolayısıyla bu noktada evet bir koz olarak, bir kart olarak elinde tutar.
00:34:00Ama ABD, İngiltere gibi ülkelerde yani buranın kapatılması halinde sert bir tepki vereceklerdi söylüyorlar.
00:34:07O yüzden ben şu an için acil, ivedi bir şekilde evet parlamento tavsiyeye kararını verdi ama
00:34:13işte Güvenlik Konseyi'nde Ali Hamene'nin liderlik ettiği konsey bunu onaylamadığı sürece yürürlüğe girmeyecek.
00:34:19Ama bunu bir koz olarak ellerinde tutacaklar.
00:34:22Zakir Bey, bu durum, mevcut durum, savaş hali ne kadar bir süre daha devam eder sizce? Ne bekleniyor?
00:34:33Tabii iki ülkenin de imkan ve kabiliyetleriyle aslında bu savaş hali sürdürülebilir.
00:34:38Ya düşük yoğunluklu bir savaşa gidecekler, orta valide bitirebilecekler ya da kısa valide artık kesin neticeyi aldık.
00:34:45Karşılıklı bir noktaya doğru geldik.
00:34:47İran'ın nükleer kapasitesini engelledik gibi bir sonuç üzerinden bir barış masası içerisinde oturacaklar.
00:34:54Diğer türlü çok fazla sürdürülebilir bir savaş değil, iki taraf içinde değil.
00:34:59Şu anki savaşın İran'a bir maliyeti oldu, kuşkus ki çok büyük bir maliyeti oldu ama
00:35:04İsrail'e de çok büyük ekonomik maliyeti oldu baktığınız zaman.
00:35:08Şimdi bazı hesaplamalar yapılıyor, bakıyorsunuz İsrail'in aşağı yukarı her gün 1 milyar dolar civarında
00:35:14bu savaş çerçevesinde kaybının olduğu veya harcamasının olduğu ifade ediliyor.
00:35:20Şimdi İsrail gibi bir ülke açısından her gün 1 milyar dolar çok ciddi bir büyük bir paradır.
00:35:25Yani bu bakımdan da böyle bir ekonomik kayıpla bile karşı karşıya kalan İsrail'in bu savaşı sürdürmesi o kadar da kolay değil.
00:35:34Bir yerde bunu ne yapacak?
00:35:35Artık bırakmak durumunda kalacak.
00:35:38İktisatta bir pareto optimum kavramı var.
00:35:40Optimal noktaya geldiğiniz andan itibaren artık sürdürmenizin bir anlamı yok.
00:35:44Çünkü size marjinal faydası gittikçe düşecek bir şeyden bahsetliyorsunuz.
00:35:49Ama şeyinizle aynı, sert etmiş olduğunuz enerji kaynak imkan da yine aynı şekilde gidiyorsa
00:35:56bunu artık düşürmeniz gerekiyor sizin de tansiyonu.
00:35:59Şimdi gelmiş olduğumuz noktada bu savaşın bana göre belli bir optimali yakaladığını düşünüyorum.
00:36:06Çünkü eğer maksat İsrail'in güvenliyse Orta Doğu'da Amerika açısından bu temin edilmiş vaziyette.
00:36:12Amerika'nın kararlı bir duruş sergileceği bu şekilde ortaya çıkmış durumdan.
00:36:16Maksat eğer İran'ın nükleer kapasitesiyle ilgili bir pozisyon oluşturmak ise
00:36:22burada da büyük ölçüde bana göre başarı elde edildiği düşünüyorum.
00:36:25Çünkü 3 tane nükleer üssü vurmuşsunuz siz belli bir yere getirmişsiniz olayı.
00:36:30Bu bakımdan da artık herhalde sürdürmek çok mantıklı değil diye düşünüyorum.
00:36:34Peki çok teşekkürler.
00:36:35Akademisyen Prof. Dr. Zakir Avşar ve Kütahya Dunlu Pınar Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Barış Adıbel bizlerle birlikteydi.
00:36:42Konuklarımızla sıcak gündemi değerlendirdik.
00:36:45Uğurlayalım, bağlantımız var, devam edelim.
00:36:55Ak Parti Merkez Karar ve Yönetim Kurulu Toplantısı Cumhurbaşkanı Erdoğan Başkanlığı'nda bugün gerçekleştirilecek detayları Evren doğrudan alacağız.
00:37:06Evren kolay gelsin, sözü sana bırakalım.
00:37:08Ak Parti Genel Başkanı Erdoğan partide kurmaylarıyla bir araya geliyor.
00:37:17Merkez Karar ve Yürütme Kurulu Toplantısı saat 16.30'da başlayacak.
00:37:22Şüphesiz toplantının en sıcak gelişmesi İran ile İsrail arasındaki gerilim.
00:37:27Geçtiğimiz günlerde Amerika Başkanı Donald Trump B2 bombardıman uçaklarıyla İran'ın 3 önemli nükleer tesisini vurduğunu açıklamıştı.
00:37:37Bu açıklamayla birlikte Amerika'da savaşa dahil oldu.
00:37:41Peki Amerika'nın savaşa dahil olması dengeleri nasıl değiştirecek, süreç nasıl ilerleyecek, önümüzdeki günler bize neler gösterecek?
00:37:49Öte yandan İran'ın Hürmüzboğazı'nı kapatması meclisi onaylanmıştı.
00:37:54Eğer Hürmüzboğazı kapanırsa bu küresel ve bölgesel çapta nasıl etkiler oluşturacak?
00:38:01Türkiye'ye muhtemel yansımaları nasıl olacak?
00:38:05Toplantının sıcak başlıklarından bir diğeri ise terörsüz Türkiye süreci.
00:38:10İran-İsrail savaşıyla birlikte bu süreç yara alacak mı?
00:38:14İran-İsrail arasındaki gerilim Türkiye'deki terörsüz Türkiye sürecini etkileyecek mi?
00:38:19İç siyaset konuları da toplantının önemli bir diğer başlığı olacak.
00:38:25Başkan Erdoğan kurmaylarıyla birlikte saat 16.30'da yapacağı Merkez Karar ve Yürütme Kurulu toplantısında bütün bu konuları enine boyuna detaylı bir şekilde değerlendirecek.
00:38:38Toplantı sonrasında AK Parti sözcüsü Ömer Çelik toplantıda konuşulan konuları kamuoyuna açıklayacak.
00:38:44Açıklamalarda bulunacak. Biz de bu süreci takip etmeye devam edeceğiz.
00:38:49Gözde.
00:39:01Sayın seyirciler, salı gününden itibaren yurt genelinde hava sıcaklıkları 6 ile 9 derece artacak.
00:39:07Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nün tahminlerine göre İstanbul 35, Diyarbakır 41, Aydın'da 44 dereceyi görecek.
00:39:14Uzmanlar uyarıyor.
00:39:19Yeni haftada termometreler hissedilir derecede artacak.
00:39:22Öyle ki sıcaklık yurdu kasıp kavuracak.
00:39:27Meteoroloji Genel Müdürlüğü yeni hafta için tahminlerini açıkladı.
00:39:31Buna göre hava sıcaklıkları ülke genelinde hissedilir derecede artacak.
00:39:34Bivsin normallerinin 6 ile 9 derece üzerine çıkacak.
00:39:40Bunaltan sıcaklıklar salı gününden itibaren etkili olmaya başlayacak.
00:39:44Megakent İstanbul'da termometreler 35 dereceyi gösterecek.
00:39:48Ankara'da sıcaklıkların 34, İzmir ve Bursa'da 39, Diyarbakır'da 41, Aydın'da ise 44 derecelere yükselmesi bekleniyor.
00:39:58Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nden vatandaşlara hatırlatmalar da yapıldı.
00:40:02Kronik rahatsızlığı olanların, yaşlılar ve çocukların özellikle 11 ile 16 saatleri arasında açık alanda bulunmamaları gerektiği belirtildi.
00:40:1047 ilde dolandırıcılara yönelik operasyon düzenlendi.
00:40:172000'i aşkın vatandaşı dolandırdığı belirlenen 181 kişi tutuklandı.
00:40:22Kendilerini yetkili olarak tanıttılar.
00:40:28Onlarca vatandaşı dolandırdılar.
00:40:30Ancak emniyetin merceğinden kaçamadılar.
00:40:32İl Emniyet Müdürlüğü ekipleri iş birliği yaptı.
00:40:35Sahaya inen güvenlik güçlerinin hedefinde dolandırıcılık şebekeleri vardı.
00:40:39Şüphelilerin kendilerini kamu görevlisi, avukat, banka görevlisi ve uzlaştırmacı olarak tanıttığı belirlendi.
00:40:49Yatırım, telefon çekilişi, maden arama ruhsatı ve iş vaadiyle sokak hayvanlarına yardım ve bağış adı altında para aldıkları tespit edildi.
00:40:5747 ilde eş zamanlı harekete geçen güvenlik güçleri operasyon düzenledi.
00:41:04Son bir ayda 2000'i aşkın kişiyi dolandırdığı belirlenen 307 şüpheli yakalandı.
00:41:09Bunlardan 181'i tutuklanarak cezaevine gönderildi.
00:41:15Ayrıca masak verileri sonucunda şüphelilerin banka hesaplarında 2 milyar 799 milyon TL işlem hacmi bulunduğu tespit edildi.
00:41:23Operasyonu İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya duyurdu.
00:41:27Yasa dışı yapılanmalara karşı mücadelemize aralıksız devam ediyoruz mesajı paylaştı.
00:41:38İstanbul'da bir grup genç bir kişiyi sokak ortasında sopayla darp etti.
00:41:43Saldırıya uğrayan gencin yardımına çevredeki vatandaşlar koşarken yaşanan o anlar güvenlik kamerasına yansıdı.
00:41:53Öfkeli grubun kurbanı oldu. Yumruklar, tekmeler havada uçuştu.
00:41:57İstanbul Arnavutköy'de kayda geçti darpanları.
00:42:03Caddeden toplanan kalabalık yoldan geçen bir genci hedef aldı.
00:42:07Şahsa yönelik saldırı başlatıldı.
00:42:11Saldırganlardan biri elindeki sopaya davrandı.
00:42:13Genci acımasızca darbeler indirdi.
00:42:16Diğerleri de o esnada fiziki saldırıda bulundu.
00:42:18Çevredekiler dakikalarca kavgayı ayırmaya çalıştı.
00:42:24Öfkeli kalabalık bir süre sonra bölgeden uzaklaştı.
00:42:29İhbar üzerine olay yerine ekipler sevk edildi.
00:42:32Yaralı genç tedavi edilmek üzere hastaneye kaldırıldı.
00:42:34Poliste saldırıya ilişkin geniş çaplı inceleme başlattı.
00:42:37Çevredeki güvenlik kamerası kayıtları incelenmeye alındı.
00:42:45Son dönemde 2. el otomotiv alıp satımında yapılan dolandırıcılıklar arttı.
00:42:51Sahtekarlar her geçen gün hilelerine bir yenisini ekliyor.
00:42:54Son olarak Konya'da ekspertize götürülen otomobilin motor hava iletim borusundan çıkan
00:43:00bulaşık teli bu kadarına da pes tedirtti.
00:43:04Üç kapağında üçleme var.
00:43:09Hortumu çekiyoruz.
00:43:12Hortumda.
00:43:14Bulaşık teli koymuşlar.
00:43:16Buhar kessin diye.
00:43:18Dolandırıcılar bunu da yaptı.
00:43:19İkinci el aracı motorundan bulaşık teli çıktı.
00:43:23Bulaşık teli koymuşlar.
00:43:25Buhar kessin diye.
00:43:27Bu kadarına da pes tedirten görüntüler Konya'da kaydedildi.
00:43:30Ekspertize götürülen bir otomobilin kontrolleri sırasında motor sesinden şüphelenildi.
00:43:35Hava iletim borusunun içerisinde bulaşık teli bulundu.
00:43:38Anılmaz sesler geliyordu.
00:43:40Kayış sesleri, etek sesi, sibop sesi, araçtaki anılmaz seslerden dolayı incelemeye aldık.
00:43:45İnceleme sonucunda aracın tahliye hortumu, motorun tahliye hortumundan söktüğümüzde
00:43:51motorun tahliye hortumunun içine bulaşık telini koymuşlar.
00:43:55Bulaşık teli oradaki buharı engelleyip yağ atmasını engellemek için yapılmış bir olay.
00:44:00Ota ekspertiz uzmanı gördüğü karşısında şoke oldu.
00:44:03Dolandırıcıların verimsiz motorları sorunsuz göstermek için bu hileyi yaptıklarını belirtti.
00:44:08Bu motorun ölü motoru üflemesi yok gibi göstermek amacıyla yapılmış.
00:44:12Tabii ki böyle şeylerle karşılaşıyoruz ama bulaşık telini ilk defa karşılaştık.
00:44:18Bulaşık teli, sünger, oradan üflemeyi kesmek için daha ek bir hortum atarak başka yerden üfleme verdirerek üstteki üflemeyi kesiyorlar.
00:44:27Bu tür sahtekarlıklara karşı ikinci el araç alımı sırasında dikkatli olmak gerekiyor.
00:44:31Motordan gelen seslere kulak verilmesi tavsiye ediliyor.
00:44:34En azından açıp motorda bir kayış sesi, zincir sesi var mı? Kulağına hışırtı geliyor mu? Zincir sesi, kayışlardaki ötmeler geliyor mu?
00:44:44Bunları dinleyerek anormal ses olduğunu tespit edebilirler vatandaşlar.
00:44:53Mersin'de boğazına şeker kaçan bir vatandaş yoldan geçen motosiklet sürücüsünün yaptığı hemlik manevrasıyla hayata tutundu.
00:45:00O anlar motosiklet sürücüsünün kas kamerasına yansıdı.
00:45:04Nefes borusuna cisim kaçtı. Öksürüğe boğuldu. İmdadına ise o sırada yoldan geçen motosiklet sürücüsü koştu.
00:45:22Görüntülerin adresi Mersin'in Yenişehir ilçesi oldu.
00:45:25Yolda yürüyen vatandaşın boğazına bir anda şeker kaçtı.
00:45:28Nefes almakta zorlanmaya başladı.
00:45:29Kardeşim iyi misin?
00:45:34İyiyim.
00:45:36Ne kadar öksürse de şekeri boğazından çıkaramadı.
00:45:39Yol kenarında adeta can çekişirken onun bu durumunu seyir halindeki motosiklet sürücüsü Burak Yılmaz fark etti.
00:45:46Yılmaz aracını durdurarak hızla hemlik manevrasını uyguladı.
00:45:49Kardeşimizin boğazında şeker gibi bir cisim kalmış.
00:45:55Ben de durdum hemlik manevrası yaparak onu kurtardım, yardım ettim.
00:45:59Su aldım, su verdim ona.
00:46:01Yani vatandaşlık görevimi yaptım.
00:46:02Başarılı müdahale sonucu vatandaş derin bir nefes aldı.
00:46:05Yaşananlar motosikletlinin kas kamerasına yansıdı.
00:46:08Kendine gelen vatandaş sürücüye teşekkür etti.
00:46:14Teşekkür ederim abi çok sağol.
00:46:16Allah razı olsun abi.
00:46:17Bir şey yapabilir miyim sana?
00:46:18Biraz daha var.
00:46:20Abi Allah razı olsun.
00:46:21Teşekkür ederim.
00:46:26Hatay'da yaşanan kaza sonrası iki grup arasında yaşanan tekmeli yumruklu kavga kameraya yansıdı.
00:46:32Polis ekiplerinin havaya ateş açmasıyla son bulan kavga meydan savaşını yaratmadı.
00:46:38Önce kaza yaptılar.
00:46:43Sonra kavga ettiler.
00:46:44Öylesine öfkeliydiler ki durdurak bilmediler.
00:46:49Görüntüler Hatay'ın Antakya ilçesinde kayda geçti.
00:46:52Sanayi içerisinde iki araç kaza yaptı.
00:46:54Olay sonrası sürücüler arasında tartışma yaşandı.
00:46:58Tartışmaya araçtakiler de karıştı.
00:47:01Kısa süre sonra kavga çıktı.
00:47:02Taraflar birbirlerine tekme ve yumruklarla saldırdı.
00:47:05Meydan savaşını andıran kavgayı polis ekipleri ayırdı.
00:47:09Havaya ateş açılmasıyla RBD son buldu.
00:47:12Olayda iki kişi hafif şekilde yaralandı.
00:47:14Dört kişi de gözaltına alındı.
00:47:15Bu görüntülerle birlikte bir araya gidiyoruz efendim.
00:47:24Saatler 14'ü gösterdiğinde öğle ajansı kaldığı yerden devam edecek sıcak gündemi yine konuklarla birlikte ülke televizyonu ekranlarından takip edebilirsiniz.
00:47:34Ülke TV ekranlarına hoş geldiniz efendim.
00:47:37Saatlerimiz 14'ü gösteriyor.
00:47:39Öğle ajansında yeni gelişmeleri konuşmaya başlıyoruz.
00:47:42Değerli izleyenler şu Orta Doğu'daki savaş 11. gününe artık girdi.
00:47:47İsrail yeniden saldırıya başladı.
00:47:50İran'dan da misillemeler gecikmedi.
00:47:53Son duruma bakalım.
00:47:55ABD'nin fiilen ve resmen dahil olduğu İsrail-İran savaşı 11. gününde.
00:48:01Orta Doğu'da gece boyunca karşılıklı saldırılar sürdü.
00:48:05Günün ağarmasıyla İsrail atağa geçti.
00:48:08Kirmanşah'taki askeri tesislere saldırı düzenlediğini duyurdu.
00:48:12İran'ın doğusu, batısı ve merkezindeki altı havalimanını vurduklarını bildirdi.
00:48:17İran'dan da yanıt gecikmedi.
00:48:19Yeni bir misilleme saldırısı başlatıldı.
00:48:22İsrail ordusu yeni bir füze dalgasının geldiğini doğruladı.
00:48:26Roketler antrellerini vurdu.
00:48:28Ordu savunma sistemlerinin aktif edildiğini bildirdi.
00:48:32Halkın sığınaklarda beklemesi çağrısı yapıldı.
00:48:35İsrail'in birçok kentinde sirenler çalmaya başladı.
00:48:38Kudüs'te de alarm verildiği bildirildi.
00:48:41ABD'nin ardından İsrail deporda nükleer tesisine hedef aldı.
00:48:45Bilgiyi İran'ın Teslim Haber Ajansı aktardı.
00:48:49Bölge etkilileri şu an itibariyle bölgedeki yerleşim yerlerinde tehlike bulunmadığını söyledi.
00:48:56İsrail'in saldırıları bununla da sınırlı kalmadı.
00:48:59İran öğrenci haber ajansı İSNA,
00:49:02Tahran'daki şehit Beheşti Üniversitesi'nin vurulduğunu aktardı.
00:49:06İran ordusu askeri yapıları hedef aldıklarını açıkladı.
00:49:10Efendim Rusya Devlet Başkanı Putin, İran Dışişleri Bakanı Eratçı'yı kabul etti.
00:49:27İran'a yönelik saldırılar hiçbir gerekçesi olmayan sebepsiz bir saldırganlıktır dedi.
00:49:34Rus lider Vladimir Putin, Kremlin Sarayı'nda İran Dışişleri Bakanı Abbas Eratçı'yı kabul etti.
00:49:43Ülkesinin İran'ın güvenilir ilişkilere sahip olduğuna işaret etti.
00:49:48İran halkına yardım etmek için çaba gösteriyoruz ifadesini kullandı.
00:49:52Rusya'nın Orta Doğu'da yaşanan gelişmelere yönelik yaklaşımlarının bilindiğini anlattı Putin.
00:49:58İran'a yönelik saldırılar hiçbir gerekçesi olmayan sebepsiz bir saldırganlık.
00:50:03Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne aldığımız pozisyonu biliyorsunuz diye konuştu.
00:50:09Eratçı'da Rusya'nın tarihin doğru tarafında bulunduğunu belirtti.
00:50:13İsrail ve ABD'nin İran'a yönelik eylemleri gayrimeşrudur ve İran'ın kendisini koruma hakkı vardır.
00:50:19Rus meslektaşlarımıza bu eylemleri kınadıkları için minnettarız ifadelerini kullandı.
00:50:33Efendim İstanbul'da toplanan İslam İşbirliği Teşkilatı Dışişleri Bakanları ortak bir bildirge yayınladı.
00:50:43Bildirgede İsrail'in İran ve diğer ülkelere saldırıları şiddetle kınandı.
00:50:49Ortak bir bildirge yayınlandı.
00:50:54İsrail'in İran ve diğer ülkelere saldırıları kınandı.
00:50:59İslam İşbirliği Teşkilatı Dışişleri Bakanları Konseyi 51. oturumunun ardından
00:51:03Ortak İslam İşbirliği Teşkilatı İstanbul Deklarasyonu yayınlandı.
00:51:07Bildiride İsrail'in İran, Suriye ve Lübnan'a yönelik son saldırıları da dahil
00:51:14bölgede istikrarı bozan politikalarıyla uluslararası hukuku ihlal eden eylemleri kınandı.
00:51:19Söz konusu ülkelerin egemenliği ve güvenliğine yönelik açık bir ihlalin bulunduğu belirtildi.
00:51:26Bildiride uluslararası topluma saldırganlığı durdurmak ve İsrail'i işlediği suçlardan sorumlu tutmak için
00:51:31caydırıcı önlemler alınması çağrısında bulunuldu.
00:51:34Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da oturuma ilişkin sosyal medya hesabından açıklama yaptı.
00:51:39İstanbul oturumunda alınan kararları değerlendirdi.
00:51:45Bölgemizin ciddi sınamalardan geçtiği bir dönemde Müslüman ülkeler olarak yoğun ve verimli istişarelerde bulunduk, dedi.
00:51:53Onaylanan İstanbul bildirisiyle İslam dünyasının küresel meselelerdeki ortak sesini tüm dünyaya güçlü şekilde duyurduklarını ifade etti.
00:52:04Fidan ayrıca İslam ülkelerinin ve Müslüman azınlıkların ortak sorunlarına dair çözüm önerileri içeren 156 kararı kabul ettiklerini de duyurdu.
00:52:15İran'daki gelişmeler çerçevesinde bir temas grubu kurmaya karar verdiklerini belirtti.
00:52:19Efendim söylediğimiz gibi İran ve İsrail arasında yaşanan savaşın ve misillemelerin artık 11. gününü konuşuyoruz.
00:52:35Konuşmaya da devam edeceğiz.
00:52:36Değerli konuklarımızla birlikte akademisyen doktor Zeynep Deniz Altınsoy bizlerle birlikte.
00:52:42Hoş geldiniz efendim yayınımıza.
00:52:44Merhabalar, hoş buldum. İyi yayınlar diliyorum.
00:52:47Çok teşekkür ediyorum. Değli Sabah Yayın Koordinatörü doktor Mehmet Çelik bizlerle birlikte.
00:52:52Sizler de hoş geldiniz efendim yayınımıza.
00:52:54Hoş bulduk. İyi yayınlar.
00:52:56Çok teşekkür ediyorum. Zeynep Hocam sizinle başlamak istiyorum.
00:52:59Şimdi tabii sürecin başından bu yana konuşuyoruz.
00:53:02İsrail ve İran arasında yaşananları ama Amerika Birleşik Devletleri dahil olur mu meselesinde çok konuşmuştuk.
00:53:08Ve artık resmen dahil olduğunu görmüş olduk.
00:53:12Tabii bundan sonra nasıl süreç işleyecek?
00:53:15ABD yeni bir saldırı gerçekleştirecek mi?
00:53:18Neler söylersiniz?
00:53:21Arzu Hanım şimdi tabii ki biz Amerika'nın aslında bu savaşa dahil olup olmaması konusunda gerçekten çok çok çok böyle sahayı okuyabilir durumda değildik.
00:53:32Hiçbir analist bunu yapamıyordu çünkü mevcuttaki başkan biliyorsunuz Trump ve Netanyahu ile olan ilişkisi de her ne kadar böyle iniş çıkışlı olsa da kendi çıkarları doğrultusunda devletlerin çok da böyle bize bir ışık açıkçası vermiyor idi.
00:53:48Çünkü Trump söz konusu olduğunda böyle siyasi bir derinlikten bahsedemiyoruz.
00:53:53Daha çok hani böyle ekonomik ilişkiler üzerinden oluşturulmaya çalışılan devletler tarafından ya da bu informal ilişkiler tarafından yaratılmaya çalışılan Trump ilişkisi, Trump dış politika anlayışı söz konusuydu.
00:54:10Dolayısıyla ben bu ana kadar da gerçekten daha doğrusu Amerika'nın saldırısının olacağını da çok öngörmüyordum.
00:54:17Çünkü hem uluslararası sistemde hem de bölgesel olarak yaratacağı sonuçlar gerçekten bir felaketle sonuçlanabilecek düzeye erişebilir bir saldırı bu.
00:54:31Dolayısıyla işte süreç içerisinde bu bütün bu yapılanların işte birkaç sorti yapıldı biliyorsunuz B2 uçaklarıyla 14 tane bombanın atıldığı, mob bombalarının atıldığı söylendi.
00:54:46Ama hani bundan sonrasında hem Trump'ın yapmış olduğu açıklama işte artık masaya gelmek zorunda kaldı.
00:54:54İran şeklindeki açıklaması hani bundan sonra belki Amerika'nın daha ileriye gitmeyeceğine dair ışıklar yaktı.
00:55:02Ama yine ifade etmekte fayda görüyorum.
00:55:05Amerika'nın ve Trump'ın özelliklerini Netanyahu'nun elinde bir kukla misali, Orta Doğu'yu şekillendiren bir aparat haline gelmesi de gözler önünde biliyorsunuz.
00:55:15O nedenle hani çok böyle öngörülebilir bir düzeyde olduğunu düşünmüyorum ama denklemin içerisine Rusya ve Çin girer ise bundan sonra tabii ki Amerika'nın tavrı, davranışı ne yönde olur o da tartışılır.
00:55:31Kendi iş politikası da çok önemli bundan sonraki işte Amerika'nın İran'a yönelik saldırılarının olup olmayacağına dair.
00:55:40Çünkü biliyorsunuz çok ciddi tepkiler aldı.
00:55:42Hem kendi taraftarı, cumhuriyetçiler tarafından çok ciddi tepkiler aldı.
00:55:46Anayasaya aykırı bir eylem olduğu ifade edildi.
00:55:50Amerika'nın anayasasına göre kongrenin bu kararı alması gerekiyordu.
00:55:53Başkan işte böyle bir kararı alırsa bile kongreye sunması gerekiyordu.
00:55:57Dolayısıyla biz aslında bu yayınları burada yaparken kararlar çoktan alınmıştı.
00:56:04Trump'ın da tabii bu anlamda biraz daha ketum davrandığını gördük.
00:56:10Ama yine ifade etmekte fayda görüyorum bu ketumluk onun siyasi derinliğiyle alakalı değil.
00:56:17Zeynep Hocam şunu sormak istiyorum.
00:56:19Şimdi iki hafta bir süreç vermişti Trump hatırlarsınız.
00:56:22Yani iki hafta sonunda karar vereceğim demişti.
00:56:24Bu süreçte ilandan ne bekledi?
00:56:26Ve belli ki gelmedi İran'dan beklediği ki bir saldırı gerçekleştirdi öyle değil mi?
00:56:32Tabii ki.
00:56:33Şimdi şöyle İran'dan beklentisinin ne olduğu da çok karmaşık.
00:56:36Çünkü İran biliyorsunuz diplomasi yollarını kapatmış bir ülke değildi bu anlamda.
00:56:41Sadece hatta hatta Grossi'yi bile Amerikan saldırısından sonra suçlamak gereği hissetti.
00:56:47Ki çok şaşırdım mı mesela ben İran'ın bu tavrına Grossi'ye yönelik tabiri yerindeyse suçlayıcı cümlelerine?
00:56:57Hayır şaşırmadım.
00:56:58Çünkü aslında İran bu anlamda sabırlı bir tavır sergiliyordu açık konuşmak gerekirse.
00:57:04Ve işte atom enerjisi kurumunun güvenilirliğinin aslında kendisi açısından çok da iyi olmadığını bilen bir İran vardı.
00:57:18Buna rağmen ekstra bir açıklama yapma gereği hissetmedi.
00:57:21Daha ılımlı yaklaşan taraf İran'dı.
00:57:23Hatta hatta İsrail'de olan saldırılarında da görüldüğü üzere genellikle şunu yapmaya gayret etti.
00:57:29Askeri alanlara saldırılar düzenledi.
00:57:32Bu anlamda da uluslararası hukukun çerçevesinin dışına çıkmamaya çalışan bir İran'dan bahsedebiliriz.
00:57:38Ama görünen o ki Trump'ın beklentisinden ziyade aslında İsrail'in ne istediği Trump için önemli oldu.
00:57:47Ve İran'a tabir yerindeyse bir ders verme gereği hisseden hatta hatta varoluşsal bir problem olarak İran'ı gören
00:57:55İsrail'in tabir yerindeyse bu anlamda tansiyonunu düşürmek adına aslında Trump'ın yapmış olduğu saldırı daha doğrusu Amerika'nın yapmış olduğu saldırı bu anlamda çok daha kıymet görür durumdaydı Trump açısından.
00:58:10Çünkü Amerika'nın ciddi bir gerekçesi hele hele de hukuki bir gerekçesinin olmadığını biliyoruz.
00:58:17Özellikle atom enerjisi kurumunun ve nükleer sözleşmenin nükleeri önleme ve geliştirme sözleşmesinin de aslında çok da taraflı bir alan olduğunu da biliyoruz.
00:58:32Dolayısıyla hani İran'ın nükleer geliştirme sürecine bakarsak zaten Amerika'nın desteğiyle başlamış olan bir süreç bu süreç.
00:58:44Dolayısıyla aslında Amerika'nın ne istediğinin de çok bir anlamı yoktu ya da ne istediğini bilmeyen bir Trump ve Amerika da söz konusuydu.
00:58:51Sadece burada istekler ve arzular İsrail tarafından yönlendirilen şeylerdi.
00:58:58Dolayısıyla İsrail ve Netanyahu'nun istemi ne yönde ise İran'a dair aslında Amerika bu anlamda bir aparat olmayı tercih etti.
00:59:09İşte vermiş olduğu karar neticesinde İran'a yönelik saldırıların ne kadar hasar verdiğine de bakılırsa yine söylemekte fayda görüyorum.
00:59:19Uluslararası hukukun çerçevesine özellikle insancıl hukukun çerçevesine çıkan bir Amerika bir İsrail söz konusu.
00:59:27Az önce sizin haberinizde de belirttiğiniz üzere İran vurguyu genel itibariyle uluslararası hukuk kapsamında yapmaya gayret ediyor.
00:59:34İşte üniversitenin vurulmuş olması biliyorsunuz hastanelerin okulların vurulmuş olması ki Cenevri 4 sözleşmeleri kapsamında bunlara yönelik saldırılar.
00:59:43Savaşı savaş cephesinden sivil alana taşıyan saldırılardır.
00:59:49Dolayısıyla uluslararası hukukta da kesinlikle ama kesinlikle yasaktır.
00:59:53Hele hele bir iki devletin birbiri arasında yürütülen silahlı çatışmada bu tür eylemlerin gözünde bulundurulması gerekir.
01:00:01Hukuki gerekçe de zaten Amerika'nın elinde olmadığını Putin de biliyorsunuz defayetle ifade etti.
01:00:06Evvelinde de ifade ediyordu.
01:00:08Sonuçlara da bakıldığında Medvedev'in açıklaması birkaç madde şeklinde bir açıklama yaptı Medvedev.
01:00:15Ve gerçekten çok doğru tespitlerdi İran'a yönelik saldırıların sonuçları anlamında.
01:00:20O nedenle Amerika bundan sonra ne yapacak?
01:00:23Ne şekilde hareket edecek?
01:00:25Biraz uluslararası toplumun da baskısının arttığını görüyoruz.
01:00:28O baskı etkili olacak mı?
01:00:30Evet etkili olacak gibi görünüyor şu an.
01:00:32Peki şimdi devam edelim Mehmet Hocam şimdi burada aslında Amerika Birleşik Devletleri'nin saldırısıyla birlikte
01:00:40tabi Rusya'dan açıklamalarda gelmeye devam etti ama şu anda Rusya'nın İran'a net bir şekilde yardım edeceğine dair bir şey söyleyemeyiz öyle değil mi?
01:00:49Ama belki de ilerleyen süreçte artık taraflar daha da netleşecek ve bu savaş taraflar halinde belki de devam edecek.
01:00:58Yani bunu öngörüyor musunuz? Neler söylersiniz?
01:01:00Tabi şimdi öncelikle Rusya ve İran ilişkisi zaten aşikar.
01:01:06Yani hem bölgedeki stratejik ilişkileri veya ekonomik anlamda birine bağımlılıkları bu zaten belli.
01:01:13Aynı zamanda Çin ve İran arasındaki ilişki de Çin, Rusya, İran tarafında bir aks oluşturmuş durumda.
01:01:21Bu da Batı ve Amerika karşısında bir aks olduğu için dolayısıyla orada net duruşlarını sergiliyorlar.
01:01:28Fakat Amerika'nın özellikle İsrail'le simbiyotik bir ilişkisi var.
01:01:33Bu buradaki İsrail yani Amerika'nın İran'ı bombalaması veya bu önceden mi müdahale oldu yoksa hep zaten var mıydı sahada veya sonuçta İsrail'i şöyle bir düşünmemiz sanki biraz bizi yanıltabilir.
01:01:52Yani Amerika'dan bağımsız, Amerikasız iş yapabilen bir İsrail veya bir dış politika düşündüğümüzde bu bizi yanıltabilir.
01:02:00Dolayısıyla Amerika'nın oradaki dahili yani İran'ı bombalaması veya süreç içerisinde bir süre İsrail'i serbest bırakması zaten aradaki simbiyotik ilişkiden dolayı böyle bir durum söz konusu.
01:02:16Zaten liderler dışında yani Netanyahu ve Trump dışında bir ilişki söz konusu.
01:02:22Her ne kadar nevi şahsına münhasır bir politikacı olarak Trump'ın bazı diplomatik işte kaideleri aşağın veya bunlara ters gelen açıklamaları bir iletişim stili olsa da
01:02:35Amerikan dış politikasıyla İsrail dış politikası zaten birbirine bağımlı olarak yani İsrail açısından özellikle bu varoluşsal bir destek sunuyor Amerika.
01:02:45Dolayısıyla Amerika'nın İran'a yaptığı her türlü müdahale zaten az önce zikrettiğim işte İran, Rusya, Çin aksi tarafından rahatsız edici bulunuyor.
01:02:58Yani Rusya'nın özellikle ve Çin'in yaptığı açıklamalar çok net bir çok net ifadeler.
01:03:05Mesela İslam İşbirliği Teşkilatı'ndan bahsettik.
01:03:09İslam İşbirliği Teşkilatı'ndan daha sert aslında açıklamalar var.
01:03:12Yani baktığınızda Türkiye'nin yaptığı açıklamadan da daha sert.
01:03:16Çünkü orada bir ricid bir şekilde yani çok keskin bir şekilde bir ilişki söz konusu.
01:03:21Eğer ki Amerika'nın sahadaki ya mesela İran Hürmüz Boğaz'ın kapatırsa ve bu da tansiyonu ABD'nin direkt olarak askeri anlamda sahada bulunmasına sebebiyet verirse
01:03:38Rusya'da belki biraz dozu arttırabilir.
01:03:41Fakat ben şunun yani İsrail, Rusya'nın veya Çin'in bu aşamada pozisyonları belli olsa da sahaya bunun nasıl yansıtacakları söz konusunda çok emin değilim.
01:03:54Çünkü biliyorsunuz...
01:03:55Hocam şimdi Rusya'nın böyle bir gücü var mı?
01:03:58Biraz da onu konuşmak lazım.
01:03:59Biliyorsunuz yani Ukrayna ile iki yıla aşkın süredir bir savaşta olan bir devletten bahsediyoruz.
01:04:05Yani Rusya bunu göze alabilir mi?
01:04:07Bu savaşta bir taraf olmayı göze alabilir mi?
01:04:09Çok haklısınız.
01:04:11Ben de zaten oraya gelecektim.
01:04:13Yani Rusya'da her ne kadar şu anda belki Rusya-Ukrayna arasında bir Rusya lehine bir psikolojik bir üstünlük var olsa da
01:04:22bunun sebebi de şu ABD ile Avrupa arasında sıkışmış bir Ukrayna'dan bahsediyoruz.
01:04:29Dolayısıyla psikolojik üstünlük şu anda Rusya tarafında görünüyor.
01:04:32Ama bununla birlikte Rusya'nın hem kendi iç dinamikleri hem Ukrayna'daki var yani oradaki çatışma İran'la ilgili atacağı adımları bir şekilde limitlemiş durumda.
01:04:46Dolayısıyla aslında yani İran'la da çok böyle çok nasıl söyleyelim çok böyle yüzde yüz örtüşen politikaların olduğunu da söyleyemeyiz aslında İran'la Rusya'nın.
01:04:58Bunun tek örtüşen tarafı Batı karşıtlığı veya Amerika, İsrail veya Avrupa'nın bölgedeki etkinliğine karşı bir ilişki var.
01:05:07İkisinde karşılıklı kazan kazan ilişkinden dolayı yakınlaşma var.
01:05:12Yoksa İran çok da yani stratejik bu kazan kazan dışında Rusya ve İran arasındaki o ilişkinin çok güçlü olduğunu aslında söyleyemeyiz.
01:05:22Her ne kadar şu anda öyle bir fotoğraf verilse de.
01:05:25Ama Rusya bence Amerika'nın sahaya tam olarak inmesiyle birlikte pozisyonu daha da netleşecek.
01:05:34Ama bu Amerika'yı karşılıklı askeri olarak alacak bir tutum haline gelmeyeceğini düşünüyorum.
01:05:41Çünkü o zaman zaten 3. Dünya Savaşı diye bahsettiğimiz şeyin bahsettiğimiz durumun içerisine tam da girmiş oluruz.
01:05:50Bu da sanırım şu anda Rusya'nın göze alabileceği bir pozisyon olmadığını düşünüyorum.
01:05:54Bu durumda elbette Türkiye'yi de konuşmak lazım Zeynep Hocam.
01:06:00Tekrar döneceğiz tabii dış politika meselesine ama Türkiye'yi nasıl etkiler bu yaşananlar?
01:06:05Biliyorsunuz MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin de açıklamaları vardı.
01:06:10Özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nin İran'a yönelik saldırılarını skandal ve bir sorumsuz saldırı olarak değerlendirdi.
01:06:16Durum çok ciddidir dedi ve aslında bu gerçekleştirdiği açıklamalarda hedefin yine Türkiye olabileceği yönüne ilişkin açıklamaları da vardı.
01:06:28Ama tabii Türkiye'nin buna hazırlıklı olduğunu da ifade eden açıklamaları vardı.
01:06:32Geçtiğimiz günlerde Devlet Bahçeli'nin nasıl değerlendirirsiniz?
01:06:35Yani Türkiye bu işin neresinde?
01:06:37Türkiye bu işin her tarafında ilk önce buradan bu cümleyle başlayayım ama Çelik Hoca'nın da ifade etmiş olduğu Rusya'ya yönelik cümlelerine birkaç katkı sunmak isterim.
01:06:50Çünkü aslında durum şöyle bölge ülkelerinin tamamını ilgilendiren bir sorunla karşı karşıyayız biz ve sorun bölgesel olmasına rağmen batı menşeili bir çözümü kabul etmeyen ülkelerden bahsediyoruz.
01:07:05Buna Türkiye, Rusya, İran'ı da hatta Suriye'yi de, Irak'ı da artık dahil edebiliriz.
01:07:11Çünkü burada bir güvenlik konsepti oluşturulmamış olsa bile İran bu anlamda ne yapıyordu?
01:07:18İşte özellikle Suriye İç Savaşı'nda Türkiye'nin tezlerinin tam karşısında durmaya gayret eden bir İran vardı.
01:07:26Rusya ile Türkiye biliyorsunuz her adımda bir şekilde bölgedeki kazanımları elde edebilmek ve hem bölgenin hem de kendi çıkarları doğrultusunda elde edebilmek adına attıkları her adımda İran'ın koymuş olduğu tabir yerinde ise bir köstekle karşı karşıya kalıyorlardı.
01:07:43Rusya genel itibariyle de İran'a yine tabiri yerinde ise bir balans ayarı çekerek doğru yola doğru sevk etmeye yani bölgesel anlamda doğru yola doğru sevk etmeye gayret ediyordu.
01:07:55Şimdi İran Rusya ilişkilerinin hani ben bu anlamda hocaya şunu hani şu anlamda katılmayacağım çünkü İran ve Rusya ilişkileri biraz daha kuvvetlidir aslında.
01:08:08Sebebi de şudur Rusya İran'ın güneyinde yeni bir Ukrayna olmasına izin vermeyecektir Rusya'dan bahsediyoruz.
01:08:18Çünkü çevrelenecektir Batı tarafından İran'ın uğramış olduğu saldırılar ve İran'da yaratılmış olan istikrarsızlık Rusya'yı çevreleme politikasının bir parçası olarak karşımıza çıkacaktır.
01:08:29Dolayısıyla gücü ve kuvveti konusunda yine hocaya katılırım ama Ukrayna'da da Rusya çok böyle etkin ve kendi ordularını çok ciddi anlamda hele hele taktik nükleerler vesaire gibi dönem dönem kullanıldığı iddia edilmiş olsa bile özellikle elinde olan mühimmatı çok eritmediğini biliyoruz.
01:08:51İran'la olan ilişkisi de tabii ki bundan sonrasında belki soracağımız sorular üzerinden devam edebiliriz gelelim Türkiye'ye.
01:08:59Türkiye bu anlamda aslında meselenin tam da ortasında duruyor ve biliyorsunuz İsrail'in İran'a yönelik saldırıları hani biz şunu biliyoruz işte o arz-ı mevhut topraklarına ulaşma çabası İsrail'in ve gerçekten bu anlamda mesela komplo teorisi olarak Türkiye içerisinde birçok kişi tarafından tanımlanıyor.
01:09:21Ama İsrail bir kere dünyadaki din devletlerinden en önemlisi ve bir tanesi yani İsrail'in bütün işte dış politikaya yönelik almış olduğu kararlar teolojik zemindedir.
01:09:35O nedenle İsrail bu hani bize göre ya da Türkiye'den bakıldığında bazı kesimler tarafından bakıldığında komplo teorileri yaratarak İsrail'i bir güvenlikleştirme sorunu şekline getirdiği Türkiye'nin iddia edilse de gerçekten çok sığ bir bakış açısı bu.
01:09:53Dolayısıyla İsrail'in aslında hedefi eğer ki vaat edilmiş topraklara doğru ilerleyebilmek ise bu vaat edilmiş toprakların içerisinde Türkiye'nin de önemli bir parçasının varlığını biliyoruz.
01:10:05Hem Sayın Bahçeli'nin hem de Sayın Erdoğan'ın burada özellikle bundan birkaç ay öncesinde dahi özellikle PKK, PYD, YPG sorununa yapmış oldukları vurgu.
01:10:16Bu anlamda Türkiye'nin içeride birlik halinde olması ve etrafındaki diğer terör örgütleri ülkelerdeki diğer terör örgütleri bağlantılı PKK ile bağlantılı olan terör örgütlerinin de ortadan kaldırılması ve silah bırakması yönündeki ısrarcı tutumu işte tam da buna noktayla alakalıydı.
01:10:35Bugün bakıldığında Suriye sahasını halen Amerika işte askerlerini çekmeye gayret ettiğini ifade etti.
01:10:43Bir kısım askerini buradan özellikle Suriye'nin istikrara doğru adımlarla ve Türkiye'nin de gerçek anlamda siyasi ve diplomatik girişimlerini ve desteğini alarak
01:10:55o istikrarı sağlamaya yönelik adımlarından hemen sonra Amerika'nın hem Trump'ın yaptığı bu tabir yerindeyse böyle absürt açıklamalar da biliyorsunuz vardı.
01:11:06İşte Erdoğan adamlarını gönderdi ve Suriye'yi aldı şeklinde.
01:11:10İşte siyasi derinlik tam da bu anlamda söylemeye gayret ediyorum.
01:11:14Ne diplomatik dile uygun ne de yani siyasi bir derinliğe uygun olan bir takım cümleler Sayın Erdoğan'ın da vermiş olduğu cevap biliyorsunuz ortadaydı.
01:11:23Dolayısıyla İsrail aslında burada Suriye'yi Türkiye'nin etki sahası olarak gördüğü için Amerika'nın çekilmesini istemedi ve İran saldırıları da hatırlarsınız bu süreçte başladı.
01:11:36Dolayısıyla aslında Amerika'nın işte daha dün Suriye'de yaşanan terör saldırısı biliyorsunuz tekrar Suriye'nin istikrarsız bir alan halinde kalabilmesi için
01:11:47hem İsrail'in hem Amerika'nın yaratmaya gayret etmiş olduğu bir saha olarak karşımıza çıkıyor.
01:11:52O zaman yani bakıldığında hem Sayın Bahçeli'nin hem Sayın Erdoğan'ın vurguladığı en başından beri söylediği en başından beri gündeme taşımaya gayret ettiği
01:12:04ve hatta Türkiye'nin bütün askeri mühimmatı, askeri sanayisi, savaş sanayisine yönelik yapmış oldukları hem vurgular hem de destekler,
01:12:17söylemsel siyasi bazdaki destekler tam da işte bu güvenlik konularıyla alakalıydı.
01:12:23Ha Türkiye hazır mıdır? Siz sordunuz işte bu cevap.
01:12:26Türkiye kesinlikle İsrail söz konusu olduğunda kesinlikle hazırdır.
01:12:30Ama Amerika işte hani işte dünyada hiçbir ordunun yapamayacağı bir müdahale yaptı Amerika.
01:12:39Türkiye'nin silahlı kuvvetlerinin aslında ne kadar kuvvetli olduğunu da en iyi bilenlerden bir tanesi Amerika.
01:12:46Çünkü NATO içerisinde Türkiye'nin ordusu çekildiği andan itibaren biliyorsunuz NATO'da da NATO'nun anlamının çok fazla özellikle güncel konjoktürü de çok fazla kalmayacağı da bir gerçek.
01:12:59Ben Amerika'nın da bu anlamda gerçekten hem NATO söz konusu olduğunda hem bölgesel sorunlar söz konusu olduğunda çok çetrefilli bir hal alacağını düşünüyorum.
01:13:09Türkiye'yi de karşısına almayacaktır.
01:13:11Peki şimdi bir kez daha Amerika Birleşik Devletleri'ne Trump'a dönecek olursak tabii burada yani bu sürecin başından bu yana Amerika Birleşik Devletleri'nin en büyük isteğinin İran'da yaşanacak bir rejim değişikliği olduğunu biliyoruz Mehmet Hocam öyle değil mi?
01:13:25Şimdi burada açıklamalar da gerçekleştirildi.
01:13:28Siyasi anlamda rejim değişikliği denemez dedi Trump ama eğer mevcut İran rejimi İran'ı daha büyük yapmıyorsa bir rejim değişikliği olabilir ifadeleri vardı.
01:13:40Zaten geçtiğimiz haftalarda da Trump'ın Hamaniye'ye yönelik adeta tehditvari söylemlerini duymuştuk.
01:13:47Şimdi Hamaniye'ye yönelik bir saldırının sinyalleri midir bu son söylenen sözler?
01:13:52Tabii buradaki bir rejim değişikliği ne anlama geliyor onu da sormak isterim.
01:13:56Neler söylersiniz?
01:13:57Şimdi İsrail ve Amerika için veya bunu daha da genelleştirirsek Batı için bizim bölgemizde onlarla iş birliği yapabilecek veya onların çıkarları doğrultusunda çalışacak bir rejim olduğu sürece o rejimin nasıl olduğu aslında hiç de önemli değil.
01:14:17Yani baktığınızda bölgemizde Batı'nın yaptığı rejim veya doğru rejim tanımlamasına uymayan birçok rejim var.
01:14:27Ama Batı'nın baktığınızda en çok da sıkı çalıştığı rejimler bu rejimler bizim bölgemizde.
01:14:32Demek ki mesele aslında İran'ın rejiminden ziyade İran'ın Batı çıkarlarına, ABD veya İsrail çıkarlarına ters düşen pozisyonları.
01:14:43Dolayısıyla Türkiye oradaki rejimde yani nihai kararın bizim zaten nükleer mesele olmadığını söylüyoruz.
01:14:53Çünkü nihai oradaki hedef eğer nükleer olsaydı tam da nükleer müzakarelerin yapıldığı bir süreçte bu saldırı gerçekleşmezdi.
01:15:05Zaten daha önce nükleer 2015'te başlayan bu nükleer görüşmeler iptal edilmezdi Trump tarafından.
01:15:11İsrail nükleerle sadece odaklanırdı orada rejimle ilgili bir şey zikredilmezdi.
01:15:19Ama asıl mesele burada çıkar çatışmalarından dolayı veya az önce hocamızın bahsettiği o teolojik yani İsrail'in teolojik pozisyonundan dolayı
01:15:31rejim şu anda İran rejimi şu anda onlar için bir çakı yani aslında yoldaki bir taş.
01:15:40Nedir bu taş?
01:15:42İsrail'in yayılmacı politikası var.
01:15:44Bölgeyi ABD ile uyuşan bölgedeki işte enerji üzerine mesela veya Rusya'yı çevreleme, Çin bazı çıkarlarına balta koyma gibi hedefleri var.
01:15:56Dolayısıyla burada rejimin özünden ziyade aslında rejimin İsrail'in çıkarları veya İsrail'in nihayet hedefleri için ne anlama geldiği.
01:16:05Dolayısıyla burada baktığınızda evet bazı işte dün akşam saatlerinde Trump'ın bahsettiği işte rejim değişikliğiyle ilgili yaptığı paylaşım sonrasında şunu söyleyebiliriz.
01:16:19Mesela bugün İran'da Şah rejimi olsaydı veya Şah dönemi olsaydı ve yine otonom bir duş politikayla birlikte İran kendisinin çıkarlarını korumak üzere
01:16:30veya diyelim ki bizim de eleştirdiğimiz yayılmacı politikalarını yani mezhepsel olarak yayılmacı politikaları devam etti mi
01:16:39İsrail'in çıkarlarını ters düşseydi Şah'ı da zaten o zaman bir hedef olarak gösterirlerdi.
01:16:46Yani aslında burada maksat ne rejim ne de oradaki nükleer mesele.
01:16:52Mesele İsrail'in yayılmacı politikaları önündeki her engelin elimine edilmesi.
01:16:57Bu da Batı'nın ve Amerika'nın özelinde çıkarlarıyla uyuştuğu için zaten İsrail'in oradaki var olmasının asıl sebebi evet teolojik ve orada bir yani vaat edilmiş topraklar üzerinden bir plan var.
01:17:13Kendilerince yani kendi en azından bu Türkiye'de komplet terörüse olarak hocam bazılarının bunu böyle zikrettiğini söyledi.
01:17:21Fakat aslında bu sadece kafayı biraz da kuma gömmek olduğunu düşünüyorum.
01:17:25Çünkü kendilerim bunu böyle açıklıyor.
01:17:28Dolayısıyla evet orada bir rejim değişikliği ne anlama gelir?
01:17:33Rejim değişikliği ABD'nin ve İsrail'in çıkarları doğrultusunda çalışabilecek bir mekanizma kurulduğu sürece rejimin hangi formda olduğu çok da önemli olmayacaktır.
01:17:43Ama asıl hedef eğer bunu işte siyasi bir suikasla yapmak olursa bence bu bölgede asıl oluşturulmak istenen bu istikrarsızlaştırma politikasına sebebiyet verir.
01:17:57Şu anda bunu ne kadar göze alıyor Amerika ve İsrail bundan çok emin değilim.
01:18:02Ama şunu yani burada Trump'tan çok bahsediyoruz aslında özgür ağırlığı olan bir özne gibi belki biraz lanse ediyoruz ama aslında burada benim yani benim kanaatime göre Trump bir iletişim aracı.
01:18:19Amerika müesses nizamla İsrail'in uyuşan politikaları ve bu aradalarındaki ilişkiyi iletişimini kuran bir özne olarak düşünüyorum.
01:18:29Bunun ötesinde Trump'ın özgür ağırlığıyla diyelim ki Centcom'un özgür ağırlığı veya müesses nizamla özgür ağırlığı veya İsrail lobisinin özgür ağırlığı karşılaştırılmayacak derecede bence bir dengesiz bir ayar var orada.
01:18:43Ama şu anda Trump bir ileri bir geri yapmasının sebebi de bunu çok iyi kontrol yani ne bir şahsla münasır dememin sebebi de bu.
01:18:50Az önce hocamızın da zikrettiği işte diplomatik etiketten çok uzak oradaki iletişimi kendini bir üslubu olan yani Biden da aynı dış politikayı takip ediyordu.
01:19:02Ama bazı yerlerde frenlese de Trump bunun önünü açıyor aslında.
01:19:06Yoksa dış politikada bir değişiklik olduğunu da görmüyorum ve burada asıl hedef nükleeri elimine etmek ama aynı zamanda aparat bir işte oraya bir rejim konumlandırmak ve şimdiki rejimi de elimine etmek.
01:19:22Peki şimdi gelelim tabi ABD'nin İran'daki üç nükleer tesisinin vurulmasının ardından İran'ın nasıl bir misilleme gerçekleştireceği merak edilenler arasında özellikle Amerika Birleşik Devletleri'ne karşı.
01:19:37Burada bir iddia var İran'ın ABD'nin Orta Doğu'daki üstleri vurabileceği iddiası ve İran'ın da tabi böyle bir gücü var mı meselesini en başta yani bu İsrail-İran'a saldırılarından bu yana işte İsrail-İran'a saldırdı.
01:19:52İran tekrar İsrail'e karşılık verir mi böyle bir gücü var mı derken aslında çok da beklenmeyen bir şekilde İsrail'e ciddi bir karşılık verdiğini gördük.
01:20:01Şimdi ABD'nin Orta Doğu'daki üstlerini vurabilme gücü var mı İran'a biraz da bunu konuşmak lazım.
01:20:09Zeynep Hocam nasıl değerlendirirsiniz yani tabi bunun olmasıyla birlikte artık daha da büyüyen bir savaşı ve maalesef tehlikeli boyutlarını konuşuyor olacağız öyle değil mi neler söylersiniz?
01:20:19Kesinlikle şimdi şöyle yani bunu tahayyül etmek bile gerçekten işte İran'ın karşılık verdiğinde ve bunu da askeri üstleri Amerikan askeri üstlerine karşılık olarak yönlendirdiğinde gerçekten bölgedeki durumu böyle tahayyül etmek imkansız hale geliyor.
01:20:38Çünkü biliyoruz ki az önce hocam da ifade etti bu bölgedeki diğer rejimler Amerikan çıkarlarıyla zaten örtüşen rejimler zaten Arap dünyasının en büyük handikapı da bu idi.
01:20:51Yani birlikte hareket etmek tabi İran'ı Arap dünyası içerisinde ve Orta Doğu içerisinde anmayan bir uluslararası ilişkiler yaklaşımı var biliyorsunuz ki coğrafi olarak da aslında ne Orta Doğu'dadır ne de işte Orta Doğu'nun dışındadır aslında İran.
01:21:09Dönem dönem bu şeye bölgeye dahil olup çıkarlar ve dış politika yapımı süreci ekseninde dönem dönemde bu bölgenin dışında en azından kendini tanımlamaya gayret eden bir İran söz konusuydu.
01:21:22Ama bilinen o ki İran'ın bölgede bir etki sahası vardı.
01:21:26Her ne kadar bu etki sahasının artık bugün ne kadar etkili İran'ın bu etki sahasında tırnak içerisinde ne kadar etkili olduğu da tartışmaya açık bir tutum.
01:21:35İran aslında şu yaşamış olduklarını hep ifade ediyoruz.
01:21:39Ektiği fırtınaları biçiyor.
01:21:41Bu bir gerçek ama yani bölgeye ekmiş olduğu fırtınaları biçiyor şu şartlar altında ama bu hiçbir şekilde bir ülkeye saldırmanın gerekçesi olamaz.
01:21:52Dış politika yapım süreçleri ülkelerin farklı olabilir.
01:21:56Yapmış oldukları hatalar da kendilerine bir şekilde döner.
01:21:59Ama bu sivil özellikle sivillerin hani bu anlamda öldürülebileceği işte savaşa dahil edilebileceği anlamına gelmiyor.
01:22:07Yani buradan bakıldığında tıpkı işte bütün dünya kamuoyunun da özellikle işaret etmeye gayret ettiği üzere İsrail'in ve Amerika'nın haklı bir gerekçesinin olmadığını biliyoruz.
01:22:19Buradaki bölgedeki o haklı gerekçe İran için var mı?
01:22:24Evet şimdi İran için var haklı gerekçe.
01:22:26Neden? Çünkü Birleşmiş Milletler şartının saldırmazlık ilkesi ihlal edilmiş durumda.
01:22:34Çünkü temelsiz mesnetsiz bir gerekçe ile işte neymiş efendim uranyum zenginleştirilmesi İran tarafından yapılamazmış.
01:22:44Peki İsrail tarafından neden atom bombası üretilebiliyor?
01:22:47Ya da mesela bu iddianın ötesine geçti biliyorsunuz özellikle bu İsrail'in kendi atom tesislerinde çalışan bir teknisyen Mordehay Vanunu yanlış hatırlamıyorsam bundan 36-37 sene öncesinde biliyorsunuz ortaya atmıştı.
01:23:08İngiliz bir gazeteye konuşmuştu belgeleriyle birlikte demek ki İsrail'de var mı?
01:23:13Evet İsrail'de var.
01:23:14O zaman Türkiye'de olmasının ya da İran'da olmasının ya da Rusya'da olmasının ya da Irak'ta olmasının batı devletleri tarafından nasıl bir sakıncası olabilir?
01:23:22O zaman bu güvenilirlik konusunda uluslararası kurumların da tabii ki güvenilirliği İran'ın işaret etmiş olduğu üzere ortaya çıkıyor mu?
01:23:30Güvenilirlik sorunu ortaya çıkıyor mu?
01:23:32Evet.
01:23:33Şimdi bölgede İran eğer ki özellikle Hürmüz Boğazı kararını biliyorsunuz aldı.
01:23:39Kapatma kararını aldı.
01:23:41Amerika'nın daha çok saldırıdan ziyade Hürmüz Boğazı'nı kapatmasıyla birlikte zaten hem uluslararası ekonomik sisteme ciddi bir zarar verecek kendisi de dahil olmak üzere İran.
01:23:55Hem de aslında tam nokta atışı zararı da Amerika'ya verecek.
01:24:00Çünkü Amerika'nın ciddi bir donanması var burada biliyorsunuz.
01:24:03Sıkışacak bir donanmadan bahsediyoruz ve özellikle deniz sahasında bu kapatmayı Hürmüz Boğazı'nı kapatmayı sağlayabilecek İran'ın gücü var.
01:24:16Deniz askeri gücü var.
01:24:17Bu da özellikle Amerikan kaynaklarından bildirilen bir durum.
01:24:24Ve bir de bölgeye mayınlama yapar ise o Amerika'nın işte saldırı olmadan önce 20 tane işte gemiyi vesair 2 tane büyük savaş gemisini yönlendirmiş olduğu bu bölgede Amerikan donanmasının düşeceği hal gerçekten sıkıntılı bir hal alacaktır.
01:24:43Hatta hatta yine Amerikan verilerine göre ve Amerika'nın raporlarına, Amerika'daki yayınlanan raporlara göre eğer ki donanma bu anlamda İran'ın bir ateş hattı sahasına girmiş olur ise kapatılarak Hürmüz Boğazı ne olur?
01:25:00Amerika'nın önemli ölçüde donanması ciddi bir zarar almış olur.
01:25:04Bundan sonrası da tabii ki bölgede istikrar adına hiçbir şeyin kalmayacağı anlamına gelir.
01:25:10Peki şu Hürmüz Boğazı meselesini bir kez daha konuşmak istiyorum Mehmet Hocam.
01:25:16Biraz değindik ama tabii bu Hürmüz Boğazı meselesi özellikle tüm dünyanın endişelendiği bir mesele olarak karşımıza çıkıyor.
01:25:24En başından bu yana en büyük kozu belki de İran'ın öyle değil mi?
01:25:27Yani hep bunu söylüyor İran kapatabiliriz, kapatılacak ifadelerini kullanıyor.
01:25:33Şimdi en son Amerika Birleşik Devletleri'nin saldırısının ardından da bir kez daha ifade edildi.
01:25:38Hürmüz Boğazı'nı kapatma meselesi artık kesin olarak kullanır mı yani bu yaşananlardan sonra?
01:25:45Hürmüz Boğazı kapatılacak mı?
01:25:47Ya da işte mayınlanma vesaire gibi bazı ihtimaller de var.
01:25:51Nasıl değerlendirirsiniz?
01:25:52Şimdi tabii yani şu aşamada anlık birçok gelişme oluyor ve bunların bazen hiç beklemediğimiz bir gelişme oluyor.
01:26:03Bazen de beklediğimiz bir gelişme maalesef yani olmamış oluyor maalesef demeyeyim ama bekliyorsunuz ki İran mesela çok yüksek düzeyde bir şey yapsın, karşılık versin ama bunu bazen çok cılız olarak görebiliyorsunuz.
01:26:18Veya İsrail'in farklı bir pozisyonuna bekliyorsunuz Trump başka bir açıklama yapıyor.
01:26:23Şimdi Hürmüz meselesi de bence böyle.
01:26:25Her ne kadar o kartı göstermiş olsa da gerçekten bunu uygulayıp uygulamayacakları konusunda çok emin değilim.
01:26:33Çünkü hem İran'ın şu anda yani İsrail'in İran'a yaptığı saldırıları ilk kınayan ülkelerden bazıları Körfez'deki işte tam da bu Hürmüz üzerinden yani doğalgazı veya oradaki petrolü dışarıya veren ülkeler.
01:26:51Dolayısıyla hem o açıdan hem dünyadaki diğer ekonomik dengeler açıdan Amerika'nın buna karşılığın bunun karşılığını İran'a nasıl bir tepki göstereceği meselesi de söz konusu olunca
01:27:04en büyük kartlarından bir tanesini Amerika'nın affedersiniz İran'ın hemen kullanıp kullanmayacağı konusunda şu anda biraz temkinli davranmanın gerektiğini düşünüyorum.
01:27:16Yani çünkü o kartı gerçekten büyük bir kart.
01:27:18Hem uluslararası ekonomiyi etkileyebilecek hem de güvenlik açısından az önce hocamın da zikrettiği gibi yani ABD donanması açısından da büyük tehlikeler oluşturuyor.
01:27:28Ve bu çatışmanın daha da körükleneceği yani caydırıcılık değeri olan bir kartın şu anda bence İran kullanıp kullanmayacağını biraz daha düşünüyor.
01:27:40Fakat yine az önce müsaadenizle az önceki işte Türkiye açısından veya bölge açısından ne demek?
01:27:50Bunun üzerine de bir iki cümle müsaadenizle söylemek isterim.
01:27:53Türkiye için evet İran en basitinden ekonomik açıdan etkilenir.
01:27:58Yani veya oradan gelebilecek işte insan seviyene Türkiye'nin sınırlarına dayanabilir.
01:28:05Her ne kadar Türkiye bunlara hazırlıklı olsa da.
01:28:07Ama güvenlik açısından evet İran'daki çatışma veya oradaki istikrarsızlık bizi etkiliyor.
01:28:13Ama aslında o meselelerden veya bu kadar önemli mesele de
01:28:17İsrail'in hem Irak hem Suriye'ye yönelik İran üzerinden veya işte Irak'ta Irak'taki milis güçleri
01:28:25veya oradaki yapılan İran yanlısı yapılanmalara karşı atabileceği adımlar Türkiye açısından önemli.
01:28:32Aynı şekilde Suriye için de zaten oraya bir saldırıları var.
01:28:36Bölgesel olarak yani güneyimizdeki üç ülkede de büyük problemler bizi bekliyor olur.
01:28:42Çok teşekkür ediyorum değerli konuklarıma, değerli katkıları için.
01:28:45Efendim biz gündemi konuşmaya devam ediyoruz.
Önerilen
1:24:07
|
Sıradaki
1:39:42
1:37:06
1:38:00
1:37:02
1:27:59
1:30:28
56:43
1:31:05
1:36:40
1:34:37
1:38:36
1:37:04
1:12:14
1:26:03
1:22:52
1:35:00
1:26:26
1:38:29
1:25:22
1:36:02
1:32:57
1:18:18
1:11:24
1:34:37