Dîvân-ı Hikmet’in Afganistan Nüshası bulundu: Ayrıntılar ilk kez TRT Haber'de

Dîvân-ı Hikmet’in Afganistan Nüshası bulundu: Ayrıntılar ilk kez TRT Haber'de izleyin - TRT Haber Dailymotion'da

Transcript

00:00Hayatını ganimet tut, nece günleri fırsat dur.

00:06Eğer sen akil ersen, bil bu fırsat ganimet dur.

00:15Divanı Hikmet'in Afganistan Nusası adı verilen bu nusayı çok değerli dostum Doktor Aminillah Nail Hang geldi.

00:232021 yılında birkaç nusha ve kendisinin yeni yayınladığı eseriyle beraber bana hediye olarak göndermiştim.

00:32Bana ilginç gelen tarafı şuydu.

00:35İlk önce Divanı Hikmet Nusası'nın farkına varmadım bu Divanı Hikmet Nusası mı değil mi diye.

00:42Daha sonra inceledikten sonra onu fark ettim.

00:50Nusha'nın yazılış tarihi kesin değildir.

00:53Ancak Nusha'nın şekiline ve kağıtlarına bakarak 18. yüzyılın sonlarında yazılmış olduğu tahmin edilmektedir.

01:05Aynı zamanda Nusha'nın bir hikmetinde abcat hesabıyla bu şiirin tarihi Şeyh Şab'den gelmektedir diye açıkça belirtilmişti.

01:18Aynı zamanda Nusha'nın son kısımlarındaki bir şiirde Mersiye olarak Hz. Şai Karuh hakkında uzunca bir Mersiye yazılmaktadır.

01:31Orada da Hz. Şai Karuh'un da vefat veya şehit düşme tarihini araştırdığımızda 1807 yılını vermektedir.

01:42Biz bu iki bilgiden yola çıkarak Nusha'nın yazılış tarihi 1798 ve 1807 yılını verebiliriz.

01:53Divan-ı Hikmet Nusha'nın bir nevi Kur'an ve Hadis'in tercümesidir.

02:04Ahmet Yesevi'nin fikirlerini, tesavvifi düşüncelerini, cennet-cehennem tesvirlerini, fakir kavramını, gariplik kavramını işlemiştir.

02:15Asar Çağatay Türkçesi ile yazılmış olup hem aruz hem hece ölçüsü ile yazılmıştır.

02:22Gördüğünüz gibi eser karton kapaklı olup üzeri kumaşla sarılmıştır.

02:28Kağıdın kendisi de böyle pamuk ipinden dokunmuştur.

02:34İlk sayfası kopmuştur.

02:36Muhtemelen üzerinden uzunca bir zaman geçtiği için kopmuş olabilir.

02:42Eserin ilginç tarafı şöyledir.

02:45Her şiirin başı hikmet ile başlar.

02:48Bu Farsça olsun veya Türkçe olsun hepsi hikmet ile başlamaktadır.

02:54Gördüğünüz gibi hikmet kelimeleri şu şekilde yazılıdır.

03:04Ben bu eseri günümüzdeki 11 farklı nüshalarla karşılaştırdım.

03:1184 hikmetin 36'sı Türkçe, 11'i Farsça toplam 47 yeni hikmet tespit ettim.

03:19Geri kalan 36 hikmet de büyük bir oranda benzerlik gösterse de hemen hemen aynı değildir.

03:28Çalışmamızın Türk Dil ve Edebiyatı alanında bir katkı sağlayacağını,

03:34aynı zamanda Afganistan'daki yapılacak Türk Dil ve Edebiyatı alanında mukayeseli bir çalışma olduğunu ümit ediyoruz.

03:41Türklik kadrini bilmez.

03:46Kişi ta ölmeyen herkes,

03:49nehasil ölgeninden son tamamı aynı hasratdır.