- evvelsi gün
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Müzik
00:00Sevgili izleyenler hoş geldiniz yayınımıza.
00:14Efendim 600 bin kamu işçisini ilgilendiren toplu iş sözleşmesinde bir türlü anlaşmaya varılamadı.
00:20Son olarak verilen teklifi de işçiler kabul etmiyorlar.
00:23Son 5 ayda enflasyon %15'i aşmış olmasına rağmen 600 bin işçiye %16'lık bir zam teklif ediliyor.
00:32Elbette işçiler bu zamı kabul etmediler ve eyleme çıktılar.
00:35Dün Ankara'da Hazine ve Maliye Bakanlığı'na yürüdüler ve oradan seslendiler efendim.
00:41Bugün konuşacağız konuğumuz sizler için sosyal politika uzmanı Prof. Dr. Aziz Çelik.
00:46Merhaba hoş geldiniz.
00:49Hoş bulduk Erman Hanım iyi yayınlar.
00:50Şimdi bir süredir çok fazla su kaldırıyor bu mesele dediğim gibi bir türlü anlaşılamadı.
00:56Artık son verilen teklifle birlikte de adeta sabır taştı.
00:59Önce bir ilk değerlendirme alayım sonra bir grev planından söz edildi onu konuşalım.
01:06Kamu çerçeve protokol görüşmeleri aslında değişik sendikalara üye işçiler adına
01:14bunların bağlı olduğu Türk İş ve Hak İş Konfederasyonları ile hükümet arasında
01:19sürdürülen bir çerçeve anlaşma süreci yani aslında buna fiilen bir toplu iş sözleşmesi süreci diyebiliriz.
01:27Yani bütün kamudaki sendikalar birlikte ortak bir görüşme yürütüyorlar.
01:33Türk İş ve Hak İş üyesi olan sendikalara bağlı yaklaşık 600 bin işçi için
01:38Şubat ayında ortak bir toplu iş sözleşmesi teklifi verdiler.
01:43Bu tekliflerine dört aydır hükümetten herhangi bir cevap alamadılar.
01:49Aslında bu çok alışılmış bir durum değil.
01:52Çünkü kamu işvereni hükümet bütçesini zaten Aralık ayında yapıyor.
01:59Dolayısıyla hazırlığını yapmıştır, planını hesabını, kitabını yapmıştır.
02:02Yani sendikalar bu teklifi verdiğinde bir hafta on gün sonra karşı bir teklifin verilmesi ve müzakerelerin sürmesi mümkündü.
02:11Yaklaşık dört aydır hükümet tarafı, buna hükümet demek lazım.
02:16Yani masada TÜİS diye kamu işveren sendikası oturuyor ama sonuçta hükümetin emrindeler.
02:22Dolayısıyla kararı hükümet veriyor.
02:24Hükümet herhangi bir teklif vermedi, müzakere yürütülmedi.
02:28Dört ay boyunca aslında havanda su dövüldü.
02:31Şimdi bunun anlamı ne? Bunun anlamı şu, bu işçilerin bir bölümü Temmuz ayında zam aldılar.
02:36En son bir bölümü de Eylül ayında zam aldılar.
02:39Yürürlük süreleri farklı.
02:40Yani bu toplu iş sözleşmesi 2025 Ocak ayından itibaren geçerli olacak.
02:45Bazı işçiler için de Mart ayından itibaren geçerli olacak.
02:48En son aldıkları zam da geçen yıl Temmuz ayında ya da geçen yıl Eylül ayında zam aldılar.
02:54Ve bu ücretleriyle şu anda çalışıyorlar.
02:56Dolayısıyla neredeyse bir senedir aynı ücretleriyle çalışan 600 bin civarında kamu işçisi var.
03:03Hükümet bu işi bilerek bence safsakladı, geciktirdi.
03:08Ve işin şey kısmına kadar 6 aylık enflasyonun açıklanacağı tarihe kadar bunu yaklaştırdı.
03:16Ve böylece de aslında ne oldu burada bir işçiler yüksek vergi dilimlerine girdiler.
03:22Sadece enflasyon kaybı yok burada yüksek vergi dilimlerine girdiler.
03:26Buradan bir kayıtları var.
03:27İkincisi alacakları paralar, farklar diyelim.
03:32Yani toplu sözleşme yürürlüğü Ocak ayında girecek.
03:36Şu ana kadar olan dönemin farklarını alacaklar.
03:39Bu fark da enflasyon nedeniyle önemli ölçüde eridi.
03:43Dolayısıyla bu geciktirme işinin, ben toplu iş sözleşmesi görüşmelerini, anlaşmayı geciktirme işinin
03:49aslında şu anda uygulanan ekonomi politikasının bir devamı olduğunu düşünüyorum.
03:54Hükümetin vermiş olduğu teklif de aslında hedef enflasyona göre bir teklif.
03:59Yani yıllık %25 civarına geliyor, %25.3 civarına geliyor.
04:06Bu ilk teklif olduğunu düşünecek olursak, bunu yaklaşık %30 civarına çıkarmayı planladıklarını
04:11anlamamız mümkün buradan.
04:14Bu da hedef enflasyona uygun bir teklif.
04:16Tabi arada uçurum var.
04:18Yani sendikaların vermiş olduğu teklife baktığımızda,
04:23teklifin 2025 yılı için toplam aşıyı yaklaşık %125'e geliyor.
04:29En önce bir düzeltme isteniyor.
04:31Ortalama 1450 lira, 1500 lira olan günlük ücretin 1800 liraya çekilmesi,
04:40ondan üstüne ilk 6 ayda %50 zam yapılması, sonra %25 zam yapılması gibi bir teklif var.
04:45Şimdi hükümetin verdiği teklifle sendikalar arasında neredeyse 5 kat şey var.
04:51Hem 6 aylıkta hem yıllıkta 5 kat farkı var.
04:55Dolayısıyla bu ciddi bir tıkanla ve ben özal döneminden bu yana ilk defa kamu toplu iş sözleşmelerinde bu kadar ciddi bir uçurum var.
05:07Kamu işçilerinin ücretlerinde ciddi bir erime var.
05:09Bunun karşısında ciddi bir iyileştirme istiyorlar ücretlerinde.
05:14Fakat hükümet de ciddi bir biçimde ücretleri bastırmak istiyor.
05:19Gelinen nokta şu an itibariyle gelinen nokta bu.
05:23Peki şimdi az önce de söyledim artık Temmuz başından itibaren greve gitmek zorunda kalacağız demiş Türk İş Başkanı Atalay.
05:31Ne dersiniz önümüzdeki günlerde çok ciddi de bir işçi kitlesinden bahsediyoruz Türkiye genelinde aslında.
05:38Ciddi bir greve doğru gidiyor olabilir miyiz?
05:40Yaz aylarında böyle bir grev gerçekleşir mi?
05:42Şimdi zaten yani Türk İş Başkanı da dünkü açıklamasında söyledi.
05:49Yasal olarak zaten sendikalar grev şeylerine geldiler.
05:52Yani toplu sözleşme görüşmeleri bitti, ara bulucu dönemleri bitti.
05:57Yasal olarak grev kararı alma ve sonra da bunu işte 60 gün içerisinde uygulama zorunlulukları var.
06:02Fakat şimdi bu bir çözüm mü?
06:06Şimdi normal şartlarda elbette grev çözüm.
06:09Yani grev en önemli çözüm bir iş oluşmazlığında.
06:13Fakat burada kamu toplu iş sözleşmelerinde bizim kanunu grev dediğimiz yani kanuna uygun prosedürle yapılması gereken grev dediğimiz grevin iki tane açmazı var.
06:25Birincisi bu işçilerin bir bölümü grev yasağında.
06:27Mesela Milli Savunma İş Kurulu'ndakilerin bir bölümü grev yasağında.
06:33Yani grev yasağı var.
06:34Dolayısıyla bunların toplu iş sözleşmeleri sonuçta XKKM kuruluna gidecek.
06:39Yüksek Hakem Kurulu da hükümetin ağırlıkta olduğu bir kurum ve oradan çıkacak sonuçta hükümetin sonucu verdiği teklif aşağı yukarı aynı olacak.
06:47İkincisi önemli bir bölümünün grev yasağı yok ama onlar açısından da tehlike şu.
06:52Grev kararı aldığınızda bunu uyguladığınızda Türkiye'de fiilen grev anayasada grev hakkı var.
07:01Anayasanın 54. maddesi grev hakkını düzenliyor.
07:04Fakat Türkiye'de grevler fiilen Cumhurbaşkanı iznine bağlıdır.
07:07Ne demek bu?
07:09Yani Cumhurbaşkanı herhangi bir grevi, eskiden bu bakanlar kuruluydu, şimdi Cumhurbaşkanı oldu.
07:14Herhangi bir grevi milli güvenlik ve genel sağlığı bozduğu gerekçesiyle 60 gün erteleyebilir.
07:21Tabii denebilir ki ne olacak 60 gün sonra çıkılır, bu da Eylül'e gelir daha iyi olur filan.
07:26Öyle değil, 60 gün sonra greve devam edilemiyor.
07:28Dolayısıyla bir grev ertelendiği zaman o grev fiilen yasaklanmış oluyor.
07:33Dolayısıyla grev önemli bir araç olmakla birlikte Türkiye'nin çalışma ilişkileri rejiminde kanuni grevle sonuç almak son derece zor.
07:43Yani son 20 yıla baktığımızda ciddi grevler, Meste mesela oldu, Şişecam'da oldu, Lassa'da, Birsa'da söz konusu oldu, Akbank'da söz konusu oldu.
07:55Bunların tümü ertelendi.
07:57Yani küçük grevlere şey yapmıyorlar, küçük bir iş yeri, orta ölçekli bir iş yeri, ekonomiyi etkilemeyecek bir iş yeri olduğu zaman buralarda herhangi bir şey yapmıyor.
08:07Buralarda uzun süreli grevler oluyor ama büyük ölçekli ve etkili grevler ciddi bir biçimde müdahale ediliyor.
08:14Benzer bir şeyi mesela Özal 91'de yapmıştı.
08:18Körfez Savaşı'nı gerekçe göstererek bütün kamu grevlerini ertelemişti.
08:22Dolayısıyla benim şeyim yani kanuni grev sürecini beklemeden zaten biraz sanıyorum Türk İş'te gün bugün bu eğilim içerisinde işçilerin toplu eylemini giderek dozunu artıran bir biçimde ortaya koymak.
08:36Ben bunun daha etkili olacağım.
08:38Yani günün sonunda elbette grev kararı almak, greve başvurmak gerekebilecek ama greve bırakılırsa sonuç alması zor.
08:46Bunu zaten bunun farkında anladığım kadarıyla Türk İş'e nedenle de bir eylem programı açıklama niyetindeler.
08:54Bu olmadığı sürece sadece kanuni grevle bu meselenin çözülmesi bana zor gözüküyor.
09:01Peki şimdi işçilerin istemiş olduğu yani sendikanın talep ettiği bir zam oranından söz ettiniz.
09:07Hatta uçurum var dediniz.
09:08Arada bir de hükümetin vermiş olduğu teklif var.
09:11Siz baktığınızda burada bir uzlaşmanın sağlanması aslında çok makul gözükmüyor bir taraf baskın gelmezse.
09:18O noktada bu oranlar üzerinde söyleyebileceğimiz belki şöyle bir yol bulunabilir diyeceğimiz sizin bir fikriniz var mı bu konuda?
09:25Makul müdür örneğine?
09:28Evet buyurun.
09:29Bu tekliflerin ikisi bambaşka şeylere dayalı varsayımlara dayalı.
09:34Hükümetin teklifi aslında bir teklif bile denemez buna.
09:38Yani hedef enflasyon var ve hedef enflasyonuna uygun ücret politikası vereyim.
09:43Dolayısıyla alım gücünü mümkün olduğu kadar kısayım bu yolla enflasyonu düşüreyim yaklaşım.
09:48Yani çok bildiğimiz yaklaşım yani talebi kısayım ve bununla şeyi düşüreyim.
09:52Dolayısıyla bunun anlamı ücretlere baskı uygulamak, memurların, emeklilerin, işçilerin ücretlerine baskı uygulamak,
09:59onları aşağı doğru bastırmak.
10:00Dolayısıyla bunu zaten Merkez Bankası açıkladı.
10:04Uluslararası para konu bunu hükümetten istedi.
10:06Orta vadeli programda bu açıklanan hükümetin gelebileceği yeri normal şartlarda gelebileceği yeri tahmin etmek için kain olmaya gerek yok.
10:15Yani hükümet bu şey içerisinde kalacak.
10:17Hedef enflasyonun içerisinde.
10:18Bunun 3 aşağı 5 yukarısı olur bunu bilemem ama yani %25 birinci teklifi verdiğimde bizim 15 gün sonra 20 gün sonra %50-60'ları görmemiz mümkün değil.
10:31Yani bu şeyde kalacaktır.
10:3330 civarında kalacaktır benim tahminim.
10:36Şey açısından ise bu yani işçiler ve sendikacılar açısından ise bu tatmin edici bir şey değil.
10:41Çünkü onlar eriyen şeylerini, alım güçlerini korumak istiyorlar.
10:45Refah payı almak istiyorlar.
10:47Dolayısıyla hükümetin bu şeyden yani makul bir noktaya, çünkü siz %25 isteyip %30'a toplu sözleşmeyi imzalayamazsınız.
10:57İmzalarsanız komik duruma düşersiniz.
10:59Yani elbette burada bir pazarlık marjı olacaktır.
11:03Yani ilk 6 ayda %80 civarında, yıllık %125 civarında bir teklif verdiğimizde elbette bunu pazarlık yapacağınızı biliyorsunuz.
11:11Ama bu pazarlığın bir makul noktası olacaktır.
11:14Çalışanları ikna edeceğiniz bir nokta olacaktır.
11:17Bu noktada hükümetin verdiği teklif etrafında değil bence.
11:21Bunun bir yolu var mı?
11:22Elbette yolu var.
11:23Yani bunu mesela Özal'da benzer bir şey yaptı.
11:271980-1989'da.
11:29%40'da ısrar etti.
11:31O zaman daha yüksek bir enflasyon vardı.
11:34Sonra bahar eylemleri oldu.
11:35Birkaç ay sürdü bunlar.
11:36Sonra %140'lık bir sözleşmeyi kabul etmek zorunda kaldı.
11:40Yani bu işin yapılabilmesinin yolu budur.
11:43Yoksa bunu sadece iyi bir takım ilişkilerle, görüşmelerle, müzakerelerle çözmek mümkün değil.
11:50Çünkü bunun hükümetin bir politikası var.
11:52Ekonomik politikası.
11:53Ben buna Şimşek politikası da demiyorum.
11:55Yani sonuçta bunu hükümet benimsiyor.
11:57Yani sadece Mehmet Şimşek'i hedefe koyarak çözülecek bir iş değil.
12:00Yani günah keçisi o.
12:02Hükümet aslında bambaşka bir...
12:03Yok böyle bir şey.
12:04Hükümetin bir politikası var.
12:05Bunu da Mehmet Şimşek yürütüyor.
12:07O politikayı benimsiyorlar.
12:08Dolayısıyla bunun dışına ancak ve ancak çıkarılabilmesi bir toplumsal güçle mümkün.
12:14Yani kamu işçilerinin bir hareketliliğini, topla eylemini sağlarlarsa yapılabilir.
12:20Aksi halde yani benim tahminim şu olur.
12:25Yani sonuçta görevler ertelenir, yüksek hakem kurulu düşük zam verir.
12:29Biz elimizden geleni yaptık ama bu oldu.
12:32Ne yapalım noktasına gelinebilir.
12:35Tabii iş işten geçmiş olur kamu işçileri için.
12:38Çok ciddi bir hayal kırıklığına yol açar bu diye düşünüyorum.
12:41Ama normal şartlarda bu iki teklifin yakınlaşması, yani müzakereyle yakınlaşması çok zor.
12:49Evet.
12:50Sizin bahsettiğiniz gibi aslında Ergün Atalay'da konuşmasında doğrudan hükümeti ve iktidar ve onun politikalarını hedef almamış.
12:56Mehmet Şimşe'ye hedef almış.
12:58Bu da böyle not olarak dursun.
13:00Eklemek istediğiniz bir şey var mı bitirmeden?
13:02Şimdi bu tabii bir ciddi bir yanıltıcı yan var burada.
13:07Bu geçtiğimiz yıl memur toplu sözleşmesinde de söz konusu olmuştu.
13:12Anlaşamamıştı memursen.
13:13Anlaşamayınca kamu görevlileri hakem heyetine gitmişti toplu sözleşme.
13:18Kamu görevlileri hakem heyeti de bildiğimiz düşük oranlı bir zam vermişti.
13:22Şimdi hedefe kamu görevlileri hakem heyetini koymuş.
13:24Halbuki kamu görevlileri hakem heyetinin çoğunluğu hükümet temsilcilerinden oluşuyor.
13:28Dolayısıyla bu toplu pazarlıkta da Mehmet Şimşek elbette maliyenin başında, ekonominin başında.
13:36Fakat Mehmet Şimşek'in politikası siyasi irade tarafından kabul edilmezse o zaman siyasi irade başka bir şey söyler.
13:43Yani ya şunu söylüyorsunuz demektir bu.
13:45Mehmet Şimşek siyasi iradedir diyorsanız başka bir şey.
13:49Mehmet Şimşek siyasi iradeye tabidir diyorsanız başka bir şey.
13:52Dolayısıyla ben sadece Şimşek meselesi değil bunun bir hükümet meselesi olduğunu düşünüyorum.
13:57Hükümetin politikasının değiştirilmesi için sendikalar ve işçiler mücadele ederlerse değişir.
14:04Akselde şeye sadece Mehmet Şimşek'i şeytanlaştırarak bir sonuç almak bence çok mümkün değil.
14:11Evet. Çok teşekkür ederim vakit evideniz için.
14:14Ben teşekkür ederim.
14:15Görüşmek üzere.
14:18Sevgili izleyenler sizler için haftalardır konuşulan bir konuyu gündeme taşıdık bugün.
14:24600 bine yakın kamu işçisine ilgilendiren bir toplu iş sözleşmesinden söz ediyoruz.
14:29Türk İş ve Hak İş bir teklif vermişlerdi.
14:33İktidardan uzun zaman bir karşı teklif beklediler.
14:36Bu bekleyişin ardından da bir hayal kırıklığı geldi.
14:39İlk 6 ayda enflasyon %15'in üzerine çıkmasına rağmen hükümetin kamu işçilerine teklifi %16 oldu.
14:46Bu hayal kırıklığının ardından da dün eylem yaptılar.
14:50Kamu işçileri Hazine ve Maliye Bakanlığı'na yürüdüler.
14:53Oradan seslendiler sloganlarıyla, talepleriyle.
14:56İlerleyen günlerde de Temmuz başından itibaren Türk İş Başkanı Atalay diyor ki artık grev yapmak zorunda kalabiliriz.
15:03Bakalım neler olacak sizler için yine konuşacağız.
15:06Şimdilik hoşçakalın.
15:07İzlediğiniz için teşekkür ederim.
Önerilen
0:59
|
Sıradaki
1:29
2:27