Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Müzik
00:00Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri hoş geldiniz yayınımıza.
00:17Efendim bir süredir ABD'nin Kaliforniya eyaletinde Los Angeles'ta hükümete karşı protestolar devam ediyor.
00:23Günlerdir orada Trump hükümetinin göçmen karşıtı politikalarına karşı ayaklanan halk polisle sert çatışma içerisinde bugün dükkanların da yağmalandığına ilişkin görüntüler geldi.
00:34Bunun yanında geçtiğimiz hafta Trump ve Elon Musk ikilisi arasındaki tartışmada gündem olmuştu.
00:40Bugün biraz bu konulara eğileceğiz.
00:42Sizler için konuğumuz Cumhuriyet Gazetesi yazarı Ergin Yıldızoğlu.
00:46Ergi Bey merhaba hoş geldiniz.
00:48Merhaba hoş bulduk.
00:49Dilerseniz Kaliforniya'daki protestolarla başlayalım.
00:53Sert çatışmalar görüntüler geliyor.
00:56Fakat şöyle bir kanı var.
00:57Oradaki protestoların Trump hükümetine zarar vermek şöyle dursun.
01:02Aslında beslediği aslında Trump hükümetinin bu protestolardan memnun olduğuna ilişkin.
01:06Siz de bu fikre katılır mısınız? Buradan başlayalım.
01:09Katılıyorum tabii.
01:10Yani bu beklenen bir fırsattı.
01:14Ya da beklenen bir fırsat olabilir.
01:16Hemen bunu şeye benzetmek mümkün.
01:221923'teydi galiba İtalya'da Mateoti cinayetine benzetmek ya da işte Almanya'da 35'te Reichstag'ın yangınına benzetmek mümkün.
01:33Bunların ikisinin arkasından da birinde Mussolini öbüründe Hitler olağanüstü yetkileri üzerlerine alıp devletin içinde önemli değişiklikler yapmaya başlamışlardı.
01:46Bu fırsatı kullanarak.
01:48Burada da bir süredir böyle bir beklenti var.
01:52Şimdi belki şuradan gelmek daha mantıklı olur.
01:56Niye böyle bir beklenti var sorusundan.
01:59Amerika uzun süredir istikrarsız bir ülke.
02:02Bunu biliyoruz.
02:02Ne zaman ortaya çıktı bu istikrarsızlığın boyutları?
02:06Birinci Trump hükümetinde ortaya çıktı.
02:09Birinci Trump hükümetinin özelliği MAGA yani Making America Great Again gibi bir hareketle karşılaşmış olmamızdı.
02:17O zaman Amerika'da süreç olarak faşizmin yaşanmakta olduğunu net olarak gördük.
02:27Ama hazırlıksızdı besbelli o zaman Trump'e gitti.
02:31Sonra tekrar geldiği zaman farklı bir zeminle karşı karşıyayız.
02:35Çok hazırlıklı olduğun konusunda herkes anlaşıyor.
02:38Bilinçli faşist entelektüeller var, elitler var yönetmeye çalışan toplumu.
02:45Ama tabii ki bu işin olabilmesi için bir takım koşulların yerine gelmesi gerekiyor.
02:52Yavaş yavaş devleti değiştirmeye çalışırken bunlar garip bir şey oldu.
02:57Farkındaysanız Trump'la yani iki öndeki isim Trump'la Musk birbirlerine girdiler.
03:02Şimdi bunların niye birbirlerine girdiler konusuna çeşitli yorumlar var.
03:09Ekonomik, sınıfsal çözümler, açıklamalar bulmak mümkün.
03:15Buna indirgemeden direkt iki tane horozun aynı çöplükte ötmeye çalışmasından dolayı
03:23zaten herkes şey söylüyordu bunlar fazla gitmez bir arada.
03:27Yani egolar böyle çarpıştı.
03:28Evet evet egolar bu şekilde çarpıştığı bir tipler bir arada bulunmaz diye.
03:37Ama bu kapışma bir noktada zarar vermeye başladı.
03:41Nerede zarar vermeye başladı?
03:43Epstein dosyasını gündeme getiriverdi.
03:47Bu çok tatsız bir şey.
03:53Çünkü MAGA'nın tabanı hevesle Epstein dosyasının açıklanmasını bekliyor Trump gelirken.
04:00Çünkü o beklentiye göre bütün Demokrat Parti'nin önde gelenlerin pedofil olduğu ortaya çıkacaktı böylece.
04:08Ama bir türlü açıklanamıyor.
04:11Üstelik de şimdi federal büro'nun başında Trump'ın atadığı bir adam var.
04:17Ona rağmen açıklanmıyor.
04:19Bunu dile getirmesi Elon Musk'ın tavanın baya canını sıktı ve homurtular başladı.
04:30Ve sosyal medyada baya bir ne oluyor türünden bir.
04:36Şimdi bunu bir köşeye not edelim.
04:38Böyle bir durum var.
04:39İkincisi bir süredir göçmenlere bir şey yapmak istiyorlar ama geniş çaplı yapamıyorlar bunu.
04:45Bunu yapabilmeleri için devleti belli bir etkinlik içinde özellikle güvenlik güçlerini belli bir etkinlik içinde harekete geçirmeleri lazım.
04:55Yasalar izin vermiyor buna.
04:56Şimdi milyonlarca, Trump'ın da söylediği gibi milyonlarca göçmeni yasalara uyarak dışarı atmak mümkün değil.
05:05Çünkü her birinin dışarı atılması için bir yasal süreçten geçmesi lazım.
05:10Bunların arzuları derdest edip bunları atıp atmak dışarı.
05:14Şimdi bunun için hem yarı ismini hatırlayamıyorum bunların hep çünkü garip bir ismi var.
05:27Bu yarı resmi bir ordu var yerel güçler.
05:31Bir de bildiğimiz işte Amerikan ordusu var.
05:35İkisini de birden özellikle ikincisini özel güçleri devreye sokmak istiyor.
05:42Çünkü ordu müdahale etmeye başladığı zaman farklı yasalarla hareket ediyor ordu.
05:47Yerel milisler ise ister istemez yerel valinin davetiyle harekete geçmeleri lazım.
05:54Ve içinde hareket edecekleri yasalar besbelli.
05:58Şimdi bu koşullarda bir şey olması lazım.
06:02AİŞ dedikleri göçmenler bürosunun askeri güçleri bir süredir göçmenleri çok taciz ediyor.
06:12Yasaları boş veriyorlar, yasalara uymuyorlar.
06:15İnsanların durup dururken evlerine giriyorlar.
06:17Çalıştıkları yerleri basıyorlar, eğlence yerlerini basıyorlar.
06:22Hiçbir açıklama yapmadan suratı maskeli insanlar yani aslında gestapo operasyonları yapıyorlar.
06:30Sabahın köründe giriliyorlar, gündüz hiçbir şey söylemeden alıp götürüyorlar.
06:34Nereye gittiği belli değil bu insanların.
06:37Tansiyon gittikçe yükseliyor.
06:39Los Angeles'te de böyle var, böyle patlak verdi tansiyon.
06:42Hemen arkasında bir süredir bu tacizler sürerken gerek Miller, gerekse J.D. Vance ve etrafında bir sürü tip şeyden bahsediyorlardı.
06:58İsyan var, ayaklanma var, işgal var.
07:01Yabancılar memleketimize giriyor.
07:04Bizim ülkemizin vatandaşı olmayanlar bayrak sallayıp bir takım bir şeyler yapıyor.
07:08Buna nedir bunlar, nasıl açıklanabilir gibi.
07:10Bir tabanda bir tansiyon sürekli yükseltiliyor.
07:17Bu ikisi karşı karşıya geldi ve Los Angeles'ta patlayınca bir fırsat oluştu.
07:24Önce yerel milisler devreye girdi.
07:292000 tane civarında.
07:31Ama şimdi 200 tane marine diyorlar.
07:38Türkçe karşılığı bunun komando olabilir belki ama çok elit, askeri gücü buraya göndermekten bahsediyorlar.
07:46Bu yasalara aykırı.
07:47O 2000 milisin de gönderilmesi yasalara aykırıydı.
07:52Çünkü bunlar valinin davetiyle ancak devreye girebiliyorlar.
07:57Vali istemiyorum diyor, gerek yok.
07:59Yerel polis bunu zaten yönetir diyor.
08:02Ama Trump bu emri verdi ve bunları gönderdi.
08:05Askerin gelmesi için ise isyan durumu saptanması gerekiyor ülkede.
08:11Yani ülkenin anayasasının ihlal edilebileceği, devlet başkanının çalışmasına izin verilemeyeceği bir isyanla karşı karşıya kalınmış olması gerekiyor.
08:24Bu o zaman asker göndermeye başladığı zaman açıkçası birkaç şey birden gerçekleşecek.
08:31Birincisi, valinin görevi, yetkisi bir nebi anlamda merkez tarafından askıya alınmış olacak.
08:42İkincisi, bu bir örnek oluşturacak.
08:46Başka eyaletlere asker göndermek mümkün olacak.
08:49Yani eyaletlerin otonomisi ortadan kalkma durumu var.
08:54Yani federal durumda.
08:56Bunu tabii ki demokat eyaletlere uygulamak eğilimindeler.
09:00Muhalefete bu şekilde burada susturma ve de karşılarına çıkacak sesleri bastırma operasyonuyla karşı karşıya kalacağız.
09:10Ve bunu ülkeye yaygınlaştırma için askerin devreye girmesi sıradanlaşmaya başlayacak.
09:19Ama aynı zamanda da şöyle bir şey olmaya başladı.
09:22Taban heyecanlandı.
09:24Tam istedikleri oluyor.
09:25Musk, Trump'ın tweetlerini retweet etmeye başladı bu konudaki.
09:33Dolayısıyla bir uzlaşma zemini arar gibi gözüküyor.
09:37Dikkatler bu çatışmadan ayrıldı, uzaklaştı ve olaya odaklandı.
09:45Şimdi hem bu olaya ama daha önce verdiğim iki örneğe yani Mateoti örneğine ve de Raštak örneğine dönüp baktığımızda
09:53o zaman da Mussolini'nin ve Hitler'in projelerini uygulayabilmesine meclis izin verdi.
10:03Meclisin içinde muhalefetin pasifliği izin verdi.
10:06Eğer direnseydi o zaman çoğunluğu yoktu çünkü ikisinin de mecliste.
10:13Meclisten geçiremezlerdi bunu.
10:15Şimdi buradan şeye gelirsek, Amerikan deneyine gelirsek,
10:22demokratlar çok pasif ve darmadağın olmuş vaziyette.
10:26Herhangi bir direniş koyamıyorlar.
10:29Direniş koymayı bırakın bir çizgi topluma sergileyemiyorlar.
10:33Mecliste neredeyse başa baş dengeler ama demokratlar bir direniş koyamadıkları için
10:42meclisteki dengeleri etkilemek mümkün olmuyor.
10:45Yani çok güçlü bir demokratik çizgi ve muhalefet.
10:49Belki de dört tane cumhuriyetçi, ılımlı diyelim, ılımlı üyenin bir yönde,
10:59başka bir yönde demokratlarla beraber oy vermesine yardımcı olabilir.
11:03Ve dolayısıyla en azından bu kararla karşı karşıya bırakır Trump'ı.
11:10Dolayısıyla şimdi Los Angeles'taki olaylar çok enteresan bir konjonktür yarattı.
11:19Şimdi bu konjonktürün içinden Trump ve faşist liderlikten yana çıkılırsa eğer,
11:24bu yokuş aşağı bir gidiş bundan sonra Amerika açısından durdurulabilirlerse burada ondan sonra bunun hesabını sormak mümkün olabilir.
11:35Yani basın, medya, belki muhalefet burada yapılan, çünkü çok seri halde yasa dışı işler yapılıyor şu anda Los Angeles'te.
11:43Yani plastik mermi kullanılmasından, gaz kullanılmasından, yetki aşımında insanların tutuklanmasından daha da önemlisi,
11:53valinin itirazına rağmen bu işlerin olması, yani güçlerin hareketi mesela.
11:58Vali mahkemeye verdi şeyi, Trump'ı.
12:01Bu karar anayasaya aykırıdır diye.
12:03Dolayısıyla yasalarla merkezi hükümet karşı karşıya gelmiş durumda.
12:11Bu çok önemli bir olay.
12:13Yani bu aşıldığı takdirde biz bunu Türkiye'den de biliyoruz.
12:17Yani savcılara, hakimlere atanmışlar bunlar diye küçük düşürücü bir tutum alınıyor.
12:27Karşısındaki seçilmişlere de, biz seçildik aslında, ne istersek yaparız, bize karşı çıkmak, halkın iradesine karşı çıkmaktır dönüyor diyor.
12:38Aslında bakarsak sadece yüzde 47'sini almış bir şey var, iktidar var.
12:44Halkın iradesi değil aslında.
12:46Ama buna rağmen bu çatışmayı kimin kazanacağına bakıyor.
12:49Eğer yasalar, yasal düzen kazanırsa bu çatışmayı bir düzenleme yapmak, süreci yavaşlatmak, belki ters de çevirmek mümkün.
13:00Kaybettiği takdirde ondan sonra zaten sürekli olağanüstü durum içinde yaşanacak demektir.
13:06Yani yasalar tarafından denetlenemeyen ya da yasalar mahkemelerin yasal sistemi yeniden şekillendirildiği bir düzende yaşanacak demektir.
13:14Evet, sizin de söylediğiniz gibi bunu Türkiye örneğinde çok net bir şekilde görebiliyoruz.
13:20Gerçekten bir tepe taklak gidiş oradan sonrası.
13:23Peki bir de dünkü gündemi konuşmak isterim aslında Medlin gemisini.
13:2712 aktivistin içinde bulunduğu ve Gazze'ye insani yardım sokmak amacıyla yola çıkan gemi aslında tahmin edildiği üzere
13:35İsrail ordusu tarafından ablukaya alındı.
13:38Aktivistler alıkonuldu ve ülkelerine geri yollanacakları söylendi.
13:42Ama aktivistlerin günlerce süren gemi yolculuğu boyunca sosyal medyayı çok etkin bir biçimde kullanmaları vs.
13:50aslında Gazze'ye yeniden gözlerin çevrilmesine de neden oldu.
13:54Şimdi sizinle son yaptığımız yayında da Netanyahu artık yalnızlaşabilir mi gibi bir gündemi konuşmuştuk.
14:00Gazze'deki insanlık dramının da giderek ağırlaştığı bir noktaya geliyoruz.
14:04Artık açlıktan ölme sınırında yaşıyorlar.
14:06Hem bu eylem nasıl etkili oldu? Avrupa'da bir vicdan uyanması yaşattı mı?
14:11Ve ABD'nin tutumu da ilerleyen zamanlarda değişebilir mi? Bunları sormak istiyorum.
14:16Şimdi ABD'nin tutumunda yani önce şuradan söyleyeyim baya bir ilgi oldu açıkçası.
14:23Yani İngiliz ve Amerikan basınında bir ilgi oldu.
14:27Fransız basınında Le Monde'dan izlemeye çalıştığım bir ilgi var.
14:31Ama Almanya'yı merak ediyorum ama Almancam hiç olmadığı için
14:36Alman basınına girip de araştıramadım açıkçası.
14:41Vaktim de olmadı.
14:41Çünkü bu konuda en tuhaf tutumu alacak olan belli ki Alman basınıydı.
14:48Ama diyelim ki bir heyecan var, bir canlanma var.
14:53Bu devletlerin, hükümetlerin tutumunu değiştirir mi?
14:57Değiştirmez.
14:58Bunun değişmesi tamamen jeopolitik koşullara bağlı.
15:02Yani hükümetler bölge politikaları açısından İsrail'den uzaklaşmaları gerektiğini düşünmeye başlarlarsa
15:09İsrail'den uzaklaşmaya başlarlar.
15:12Amerikan hükümetinin de tutumu bu yönde zaten yavaş yavaş şekilleniyor.
15:17Çünkü İbrahim Antlaşması'nın peşinden gidiyorlar.
15:21Bunun biraz olsun hayata geçebilmesi için Arap devletleriyle iyi geçinmesi lazım.
15:28Ayrıca Trump her halükarda paranın peşinden gittiği için zengin ülkelerle bir arada olması gerekiyor.
15:35Tüm Arap dünyasıyla ilişkisini ki Arap dünyasını seviyor aslında oranın liderliklerini.
15:41Övüyor her fırsatta.
15:43Onlar da çok pohpohluyorlar geldiği zaman oraya.
15:46Dolayısıyla Amerika'nın yavaş yavaş uzaklaşma eylemi var.
15:51Zaten ülke içinde de Netanyahu'ya muhalefetin yükselmekte olduğuna dair mahkemesi mesela sonuçlanmadı.
16:00Ama devam ediyor.
16:01Şimdi bu da önemli mahkemesinin devam ediyor olması hala.
16:04Bütün yani savaş yöneten bir lider ama mahkemesi var.
16:07Bir taraftan da mahkemede avukatı çıkıp açıklamalarda bulunuyor.
16:12Bu da önemli.
16:17Ama netice itibariyle oradaki şu andaki rejim öyle bir sürece kitlenmiş ki
16:23herhangi bir ülkenin Amerika'nın ya da bir başkasının kısa vadede hiçbir şey yapamayacağını bilerek
16:31projeyi sonuna kadar götürmeye çalışıyor.
16:33Ondan sonrası da ne derler Allah Kerim diye düşünüyor.
16:36Çünkü bunun hesabı bir aşamada sorulacak.
16:38Evet yani
16:43yalnız bir şey söylemek istiyorum bu gemi açısından
16:47özellikle Greta Thunberg açısından
16:49çok önemli bir şey daha yapmış oldu Greta oraya gelerek.
16:53Greta'yı biz şeyden biliyoruz esas olarak değil mi?
16:57İklim ve çevre
16:59bunu
17:00bir jeopolitik
17:03süreçle mesela birleştirdi.
17:05ve bir anda bizim ikisini birden düşünme şansımız oldu.
17:13Kimsenin sormadığı bir olay var.
17:16Şimdi bir küresel ısınmadan bahsediyoruz.
17:18Bunun arkasında havada havasal kirlenme var.
17:22Toksik maddelerin atmosfere salınması var.
17:25Karbon ayak izi var.
17:28Hiç kimse acaba düşünüyor mu?
17:29Gazya Savaşı'nın karbon ayak izi nedir?
17:31Nasıl bir silah kullanıldı orada ve o patlayan malzemelerin hepsinin çıkardığı dumanlar toksik.
17:43Ve olağanüstü bir bombalama var, yıkım var, toz toprak var, su kaynaklarının etkilenmesi var.
17:50Dolayısıyla küresel ısınma açısından da berbat bir olay.
17:53Orada insanların ölmesi ayrı bir insanlık suçu ama bu düzeyde bir bu kadar yoğun bir yerde bu kadar çok yıkımın bu kadar silahla yapılması küresel ısınma açısından çevre kirlenmesi açısından çok uzun süreler bizimle beraber olabilecek etkileri hayata geçirmiş oldu böylece.
18:17Bunu da düşünmek, ben örneğin bunu Greta'yı orada görünce düşündüm o ana kadar.
18:25Savaş bakıyorum ve soykırımı hep düşünüyorum.
18:29Greta'yı görünce birdenbire küresel ısınma açısından nasıl bu iş diye düşündüm.
18:37Bir de böyle bir bence önemli bir boyutu var bu işin.
18:41Evet, dediğiniz gibi zaten dünyada bir süredir artık bütün farklı mücadelelerin kesimsel siyaset kavramıyla tartışıldığını görüyoruz.
18:50Hepsinin de bir anlamda bağıntısını bulmak mümkün gerçekten.
18:53Çok teşekkür ediyorum katıldığınız için.
18:55Gerçekten artık bu Gazze meselesini konuşurken bir yerden bir ışık yansa da onun üzerinden konuşabilsek diye ümit ediyoruz.
19:02Ama hala da herhalde çok umutlanabileceğimiz bir tablo yok.
19:06Yine de bu 12 kişinin cesaretini tabi tebrik edelim.
19:10Çok ciddi bir etki uyandırdılar.
19:12Çok teşekkür ediyorum.
19:13Ben teşekkür ederim.
19:15İyi çalışmalar.
19:17Sevgili izleyenler, Amerika'nın Kaliforniya eyaletinde Los Angeles'ta bir süredir hükümete karşı protestolar devam ediyor.
19:24Efendim ciddi çatışmalar oluyor.
19:26Orada artık sahaya askerin de, ABD askerlerinin de indiği yeni bir durum var.
19:31Ergin Yıldızoğlu'yla da konuştuk.
19:33Bu durum bir süredir Trump'ın aslında rahatsız olacağı değil de arayacağı bir durummuş gibi konuşuluyor.
19:40Buradan otoriterleşmeye açacağı yolda daha hızlı adımlar atabileceğine dair yorumlar var.
19:45Sizler için konuştuk.
19:46Bunun yanında dün biliyorsunuz Gazze'ye insani yardım götürmek üzere yola çıkan Medlin isimli gemi
19:52ve içlerinde bulunan 12 aktivist İsrail ordusu tarafından ablukaya alındı ve alıkonuldu.
19:58Ülkelerine geri yollanacakları söylendi.
20:00Dolayısıyla Gazze'ye insani yardım ulaştırılamamış oldu.
20:04Şu anda son gelen haberler insani yardıma ulaşmak için Netzarim koridorunda bekleyen sivillerin dahi
20:10İsrail ordusu tarafından bombalanmaya devam ettiği yönünde.
20:14Bu meselenin de artık son cümlemde söylediğim gibi çözülebileceğine dair umutvari tablolar görmek istiyoruz.
20:20Ama şu anda öyle bir durum yok gibi gözüküyor.
20:23İlerleyen günlerde yine dışarıdaki gündemleri sizler için konuşacağız efendim.
20:26Şimdilik hoşçakalın.