Çocuklar artık sokaklarda değil, sanal medya tuzaklarının içinde büyüyor. Ellerindeki tablet ve telefonların içinde öyle bir dünya var ki içinde yalnızca faydalı bilgiler değil, şiddet içerikleri, organ mafyaları, kiralık katiller de var. Peki, çocuklar sanal medyadan ve çocukların güvenliğini etkileyen bu içeriklerden nasıl korunur? Dijital tehditlerden nasıl uzaklaştırılır? CNN TÜRK ekibinden Kübra Aydın ve İlayda Naz Yalçınkaya mercek altına aldı.
00:0010 yıldır çocuk ve ergen ruh sağlığı problemlerinde yaklaşık %35 gibi bir artış görüldü.
00:11Bir konuda derinleşemeyen, insanlarla gerçek bağlar kuramayan bir topluluğa doğru gidiyoruz.
00:19Sanal medya zihinleri körelttiği ve kültürel yozlaşmaya da sebebiyet verdiğinden dolayı tamamen duyarsız bir nesil yetişmesine sebebiyet veriyor.
00:30Organ mafyaları, kiralık katiller, akran zorbalığı ve şiddet içerikleri.
00:35Çocuklar günün büyük bölümünü tablet ve telefonlarda sanal medyada geçiriyor.
00:39Maruz kaldıkları ise saymakla bitmiyor.
00:42Örneğin sosyal medya üzerinden ya da dijital oyunlar üzerinde bir insana acı çekmesi, şiddete maruz kalması çok sıradan, normal bir şeymiş gibi görünüyor.
00:52Ya da bir oyunda birisinin öldürülmesiyle gerçek hayatta birisinin öldürülmesi arasındaki farkı çok da ayırt edemiyorlar bu yaşta.
00:59Şiddet son derece ciddi bir problem olmasına rağmen çocuklar ve ergenler bunu kendi akranlarında izledikleri zaman bunu normalleştirme ihtimalleri daha çok artıyor.
01:08Ve birbirlerine karşı zorbalık yapma ihtimalleri de artıyor.
01:11En büyük yapılan hatalardan bir tanesi bebeklerin eline daha 1-2 yaşında tablet ve telefon verilmesi oluyor.
01:20Anneler, babalar çocukları ağlamasın, hızlıca yemeklerini yesinler diye sanal medyayla çocukları daha o yaşlarda tanıştırıyorlar.
01:30Teknoloji geliştikçe ebeveynlerin çocukları yetiştirme şekilleri de farklılaştı.
01:35İp atlamak, top oynamak tarihe karıştı.
01:37Çocukların büyük kısmı sanal medyada büyüyor.
01:39Kusursuz gösterilen hayatlar, akım adı altında çekilen uygunsuz videolar büyüme çağındakilerin bilinçaltına yerleşiyor.
01:46Çocuklar artık parklarda, sokaklarda değil işte bu cep telefonlarının içinde dijital mecralarda sosyalleşiyor.
01:54Ancak sanal medya göründüğü kadar masum değil.
01:57Akran zorbalığından depresyona kadar birçok sağlık sorununa yol açabiliyor.
02:01Beyin çürümesi dediğimiz bir kavram var.
02:03Ne kadar çok sosyal medyayla çocuklar ilişkili hale gelirlerse, 15 saniyede bir videoları kaydırırlarsa artık bir konuya odaklanma, derinlemesine, düşünme kabiliyetlerini kaybediyorlar.
02:14Sosyal medyada biliyorsunuz mükemmel hayatlar resmediliyor ve çocuklar ve ergenler bunlardan çok etkileniyor.
02:20Ve şunu düşünüyorlar, ben de çok az uğraşarak çok fazla şey elde edebilir miyim?
02:24Ve bu hem amaç eksikliğine neden oluyor hem de büyük bir hayal kırıklığı ve yetersizlik duygusuna neden oluyor.
02:29Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre çocukların %91.3'ü internet kullanıyor ve %66'sının sanal medya hesabı var.
02:37En çok kullanılan platformlarsa YouTube ve TikTok.
02:40Sosyal medya maalesef yüz yüze iletişimi azaltıyor.
02:432010 sonrası doğan çocuklar için zaten kaygılı nesil deniyor.
02:48Kaygılı nesil diğer nesillere göre ruh sağlığı açısından çok daha büyük risk potansiyelleri taşıyor.
02:54Sosyal medyalar bizim üretimimizi değil, tüketimimizi, düşünmemizi değil, direkt tepki vermemize neden oluyorlar.
03:02Duygularımızla oynuyorlar.
03:03Özellikle yasa dışı işlemler, organ mafyası, bağımlılık, istismar, pedofili birçok tehlikeyle çocukları ve gençleri karşı karşıya bırakan sanal medya,
03:15gerek Türkiye'de, gerekse de dünyada kontrolsüz bir şekilde gelişmeye devam ediyor.
03:21Ve tüm bunlara neden olan teknoloji devleri.
03:24Savunmasızız bir yanıyla çünkü karşımızda milyar dolarlık büyük şirketler,
03:29bunlar ellerinde en iyi psikologları, en iyi insanı anlayacak kişileri çalıştırarak,
03:35algoritmalar aracılığıyla bizim duygularımızı yönlendiriyorlar.
03:40Bir şekilde bizim nasıl düşünmemiz gerektiğini, nasıl davranmamız gerektiğini belirliyorlar.
03:47İçerikler ve reklamlarla hem bedensel hem zihinsel algılarla oynayan sanal medyadan çocuklar nasıl uzaklaştırılır?
03:54Burada ebeveynlerin özellikle dikkat etmesi gereken bazı konular var.
03:57Burada en önemli konu açık iletişim kurmak.
04:00Yani çocukları sosyal medyanın zararlarıyla ilgili olarak, düzenli olarak bilgilendirmeleri gerekiyor.
04:05Ama bu bilgilendirmeyi tehdit, baskı ya da yargılama, eleştirme yoluyla yapmak doğru değil.
04:10Şu an için yeterli değildir.
04:12Bu noktada yasal düzenlemelerin geliştirilmesi ki şu an gündemde yer alan 16 yaş altı sosyal medya kullanımının kısıtlanması söz konusu,
04:21dünyada da bu tarz emsaller söz konusu, Fransa, İtalya, Amerika ve Almanya örnekleri mevcut.
04:28Dolayısıyla Türkiye'de de ivedilikle 16 yaş altına sosyal medya kullanımı kısıtlanması ve tabii ki ebeveyn denetimine tabi tutulması şarttır.
04:38Bireysel çabalarımızın yeterli olduğunu düşünmüyorum.
04:41Burada çok daha büyük bir şekilde nasıl uyuşturucuyla mücadele için kamu otoritesi, devlet,
04:47hatta devletler ortak mücadele yürütüyorlarsa bu sosyal medyaları yöneten, onların algoritmalarını yapanlara karşı da
04:58kamu otoritesinin, siyasetin hatta uluslararası dünyanın harekete geçmesi, bunları kontrol altına alması için bir takım çözümler üretmeleri gerekiyor.
