Eski Bayramlar - Mehmet Aydeniz "Eski bayramlar nasıldı?" 09.06.2025 - Dailymotion Video

Akit TV

Sosyal Medya Hesaplarımız...  Facebook : https://www.facebook.com/AkitTVOfficial Twitter : https://twitter.com/akittv Instagram : https://www.instagram.com/akittv Google+ : https://plus.google.com/+akittv Web Site :  http://www.akittv.com.tr

Transcript

00:00MÜZİK

00:01Eski bayramlarda eski aile yapısı farklıydı şimdiki aile yapısından önce.

00:22İç, göç ya da başka yerler yerleşme çok nadirdi.

00:28Sülaleler geniş olurdu.

00:32Mesela bir köyde bir bir hakaret ise birine bir sülale bizim sülale hakareti diye meydan savaşı başlardı köyde.

00:40Bu kadar tutkunlardı aile.

00:43Bayramlar tabi yaklaşırken Arefe günü kabristana çıkılır.

00:50İkinli namazından sonra hoca hutbeyi okur camide.

00:53Ondan sonra ben Beyşehir'in sarı köylüyüm.

00:57Biz Yunus Emre olarak biliyoruz sarı köy olunca.

01:02Onun bulunduğu yeri okurlardı.

01:05Onun kabrinin olduğu yeri.

01:08Ondan sonra herkes şahıs kabristana, şahıslarına, ailelerin kendi kabirlerine öyle çıkarlardı.

01:14Böylece bir hazırlık, işte eskiden urba denilirdi elbiseye.

01:23Herkes yeni urbasını giyer, hazırlığını yapar.

01:27Ertesi güne nerede yemek yenilecek, neler yapılacak, kurbansa kurban nerede kesilecek, büyük baş mı küçük baş mı ayarlanır.

01:36Sabahleyin olunca bayram camisine giderdik.

01:41Bayram camisine gideriz.

01:43Tabi bayram namazını kıldıktan sonra hoca hutbeye çıkar, okur, dua ederiz.

01:51Ondan sonra köylüler, camiden çıkan halk birbiriyle tek sıra olur bayramlaşırlardı.

01:57Küslük müslük, yani küslü olsa orada bitmiştir.

02:01Herkes, böyle bir cinayet davası falan olmasa, kavgası, herkes birbiriyle barışık bayrama giriyorlar ya.

02:10Biz de çocuklar, iğde çalısı derler, iğde ağacından.

02:16Bazısı iki çatal olur, budalar temizlerler.

02:20Bazısı üç çatal olur.

02:21Biz de bir şey derler, mayalı, yağda kızarmış, hamur kabarır tabi mayalı.

02:29Ona bir şey derler, bir şey gezerdik sokaklarda çocukken.

02:34Varırdık her kapıya bir şey deyince herkes o çatala, iğde çatalına bir şeyleri takardı.

02:40Ondan sonra büyük kim?

02:42Mesela dedem büyüktü.

02:45Bizim sülalenin büyüğü dedemdi.

02:46Herkes yemeği orada yirdi.

02:49Yemekler orada hazırlanır.

02:50Bayramlaşma dedemle başlanırdı.

02:54İşte ebemle başlanırdı kişi zaten.

02:57Ebem devamlı yemek yapardı.

03:00Ondan sonra da herkes sırayla bayramlaşır.

03:04O gün akşama kadar aile büyüklerinin ayağına millet çekilirdi köyün hepsi.

03:09Memlekette bayramlaşmak için.

03:12Bayramlar böyle yaşadık biz.

03:14Herkes bayramı mübarek olsun, öyle kutlu olsun, tebrik ederim.

03:19O zaman öyle bir şey yok.

03:21Bayramı mübarek olsun, öyle derlerdi.

03:24En güzel hatırladığım bayram,

03:27tabi Beyşer'de ben orta kulu liseyi Beyşer'de bitirdim.

03:31Ben Beyşer'in sarı köylüyüm.

03:33Bizim köyün içerisinden geçer.

03:36Konya, Beyşer üzerindeki Antalya'ya giden yok.

03:39Şimdiki tünelleri açtılar.

03:42Beyşer'de Eşrafoğlu Camisi var.

03:47Konferans halinde 7 bin kişilik.

03:50Namaz halinde 4 bin kişilik.

03:52Yani konferans halinde sıkışık oturulur.

03:55Ama namaz halinde seyrek sıra halinde olunca 4 bin kişi alır.

04:00Büyük ahşap bir cami, Türkiye'nin tanınmış camisi.

04:03Koca Müftü derdik bizim Beyşer'deki Müftü Efendi'ye.

04:07O eserde okumuş, Kahire'nin Eser Üniversitesi'nde.

04:10Orada gazetecilik falan yapmış Kahire'de.

04:12Çok bilgi dolu bir insanda.

04:15Hepimizi orada toplar Beyşer'de,

04:17yani Eşrafoğlu Camisi'nde.

04:19Eşrafoğlu Beyliği'nin merkezi.

04:21Eşrafoğlu Beyliği,

04:23Baskır, Seydişehir, Beyşer, Şarkıgararç, Yalvarç,

04:26Senirket, Gelen Dost, Bolvazı'na kadar Eşrafoğlu Beyliği'dir.

04:31Tabi öğün olunca,

04:34orada herkes bayramlaşırdı Beyşer.

04:36Orada bayramlaşırlar.

04:38Namazı kılarlar,

04:39namazdan sonra da herkes caminin etrafından koyup gitmezdi.

04:44Orada da Beyşer dedi yine,

04:46bir gün evvel Arif'i günü kabir ziyaretleri olurdu, kabir duası olurdu.

04:52Bu şekilde.

04:53Yani o en canlısıydı, en kapsamlıydı Beyşer'deki.

04:58Şimdi tabi dedeler, büyükler, açlık veriyorlar.

05:02Ama o zaman paralar kıymetli.

05:05Ben şöyle söyleyeyim,

05:07İsmet Paşa Reisi Cumhurkan,

05:10delikli paralar sonradan çıktı.

05:12Önce kertikli paralar vardı, 5 kuruş.

05:14Onlara falan aklım verir benim.

05:15O zaman tabi kuruşlar falan büyük paraydı.

05:21Babamın kamyonu vardı, İzmir'de sattı geldi 2 bin liraya.

05:242 bin, sadece 2 bin lira.

05:26Milyon falan bir şey değil, 10 bin, 100 bin değil.

05:28Alman Harbi'nden çıkma kamyonuna vardı.

05:30Babam Türkiye'nin ilk şoförlerindendi.

05:34Önce vardı yine Alman Harbi'nden çıkma.

05:38Sonra da sattı geldi, 2 bin liraya sattı İzmir'de.

05:42Para o kadar kıymetli.

05:44Eline 1 lira veya 25 kuruş veriyorsun, büyük paraydı.

05:48Babam da verirdi.

05:49O zaman darphaneden yeni çıkmış gibiydi, gıcır gıcırdı paralar, parlak.

05:57Yani o zaman işte tabi hediyeler verilir, elbise yaptırılır.

06:03Bizim orada Doğan Bey var, eski ismini Davgan'a.

06:06Orada terziler, tüccarlar, büyük tüccarlar vardı maneviyatıları falan.

06:10Dedem bizi götürür, 2 kardeştik biz.

06:13Benim büyüğüm ablamdı.

06:15Geçen işte 1-2 hafta önce vefat etti.

06:18Benim küçüğüm de 6 yaş benden küçüktü.

06:22O da 2 sene önce vefat etti.

06:24Bize tezide elbise yaptırırdı, urba yani.

06:29Urba derler o zaman.

06:31Pantol, çeket, mont, komer yaptırırdı.

06:34Bayramda sevinirdik.

06:35Babam İzmir'den elbise getirmiş bana, takım elbise.

06:39Bana rahmetli kardeşime.

06:41Tabi en sevinçli günümüz o zamandı.

06:43Yani o zaman elbise yaptırmak, elbise diktirmek, kumaş elbise çok zor.

06:49Kadife elbiseler vardı erkeklerde ama çizgili kadife yok, erkek kadifesi.

06:53Pantolu falan olur ya.

06:55Ondan yapan, zenginlerin damatlarına yaparlardı zenginler.

06:59Öyle kumaş, kumaş bunlar yoktu o zaman.

07:02Lastikte yoktu.

07:03Kundura vardı.

07:04Yemeni vardı, Yemeni ve kundura vardı.

07:07Elle yapılan.

07:08Sonradan, 1950'den sonra çıktı lastik ayakkabı, Menderes zamanında.

07:14Kurban kestirken başına biri girdik, tekbir getirirdik.

07:18Hani Allah-u Ekber, Allah-u Ekber.

07:20Uçağı kullanmadan önce, kurbanı kesecek olan,

07:27o başlar hepimiz etrafında aynı tekbiri devam ederdik.

07:30Çok çeşit olurdu.

07:32Mesela tavuk etinden tuttunuz.

07:36Biz yuvalak derler bizim memlekette.

07:38Etli bulgur köftesi diyelim.

07:42O olur.

07:44Birçok çeşitler olur.

07:45Yahni derlerdi.

07:47Yani salçalı, sulu, kemikli, etli.

07:51Ona yahni olurdu.

07:54Yumurta bol olurdu.

07:56Süt, yoğurt bol olurdu.

07:57Dedemin camızları vardı.

07:58Ben 4-5 yaşındaydım.

08:00Camız bitmeye giderdim.

08:03Büyükbaş, danalar, inekler olurdu.

08:07Biz de keçi de çok olurdu.

08:09Koyun keçi de çok olurdu.

08:10Ankara Geçisi var ya, Ankara Geçisi.

08:14Bizim Ankara'dan bölünmek gitmeyiz.

08:17Evmir Gölü var, Evmir Köyleri.

08:20Evmir Boy Beyi var.

08:21Nurattin Bin Madan isminde.

08:23Selçuklu Hükümdarı 2. Mesut.

08:26Boy Beyi'ni görevlendiriyor.

08:29Bogan Gölü var ya, Gölbaşı.

08:32Bizim Beyşer'de de Madan adası var.

08:34Onun içmini taşıyan.

08:3524 ada var.

08:37O adaları fethetmiş.

08:38Birinde köyün camisi, okulu falan da var.

08:41Köyü var orada.

08:42Adanın birinde.

08:42Tiftik Geçileri yani Ankara Geçisi dediklerimiz çok yaygındı.

08:47Şimdi Büyükbaş yüklendiler.

08:50O zaman biz şey bilmezdik.

08:53Yani böyle fenli gübre falan bir şey yoktu.

08:57Bir dönüm, iki dönüm başından ileriden kavun kokusu gelirdi.

09:01Kavun kokusu.

09:02Sokaklardan geçerken ekmeğin kokusu mis gibi kokardı.

09:05Şimdi hiçbir şey kokmuyor, tadı da yok.

09:08Böyle yani.

09:10İlk köyün büyüğü kimse oradan gidirlerdi.

09:13Köyün büyüğüne gidirlerdi.

09:15Mesela dedemin ziyaretinden biz de gider diğer evleri ziyaret ederdik.

09:20Ama her evi ziyaret ederdik.

09:21Herkes her evi camindeki bayramlaşma hariç yine ev ziyaretleri olurdu.

09:27Şimdi Prof. Dr. Mümdaz Turhan'ın Kültür Değişmeleri var kitabı.

09:33Eskiden bende var kütüphanemde.

09:35Normal kitaptı.

09:37Şimdi üniversitelerde ders kitap okulu olarak okuduluyor.

09:39Bunlar Kafkasya'dan gelmişler.

09:41Oradaki tarım makinelerinin ziraat aletlerini

09:46mesela Balkanlar'daki göçmen sopası derlerdi.

09:50Fırınlı sobaları falan oradan gelme.

09:53Kültür değişmeleri yer değiştiriyor insanlar.

09:58Taşıdığı kültürü, üzerindeki kültürü, tatbikatını oraya taşıyordu.

10:03Öyle olunca şimdiki zamanda daha fazla dağıldı millet.

10:08Örf, adet yok.

10:10Kardeşi şurada kavga yapıyor.

10:12Kendisi ben kardeşimle küsümle şurada oturuyor.

10:14Bakmıyor buna.

10:15Eskiden öyle olmaz.

10:17Demin dedim ya.

10:18Birine bir küfür edilirse, biri birine hemen bizim sürülerler diyen koşardı.

10:23Millet mahşan oldu köyün içinde.

10:24Şimdi nasıl?

10:27Bayram oluyor.

10:29Herkes kendi bayramı evinde yapıyorsa, yapıyor, yapmıyorsa yok.

10:34Birkaç bayramı ziyareti yapıyorsa, yapıyor, yapmıyorsa yok.

10:37Yani bayramlar insanları bir araya getiren kardeşlik duygusunu,

10:42milliyet duygusunu, dini varlığını, islamiyeti

10:47beraber hazmederek, beraber yaşayan insanlardır.

10:51Şimdi yok, atayisti var, uyuşturucu çekeni var, her türlü insan var şimdi.

10:58Bildiğin, sünni, müslüman, hanifin mezhebinden insan, atayist oluyor.

11:04Şimdi teknoloji çıkınca, insanlar iş aramaya gittiler.

11:10Köyler boşaldı.

11:12Köyler nereye boşaldı?

11:14Sahillere boşaldı.

11:15Yüz, yüz elli kilometrelik bir band, Türkiye'nin dört tarafı deniz.

11:22Buralara çekilmeye başladılar.

11:24Büyükşehirlere geldiler.

11:25Köyler boşaldı.

11:26Köyler şimdi virani haline geldi.

11:28Halbuki milli kültürümüzü muhafaza eden köylerdi.

11:33Nedir?

11:33Terbiye, ahlak, namusuz.

11:35Bizim meşehirde bir tane bir kadın vardı.

11:37İsmi kötü olarak biliniyordu.

11:39Babasının ayağı kopmuş, birini dünya savaşında topalın kızı derlerdi.

11:45Bir onu duyduk.

11:47Ama şimdi ahlaksızlık şehirlerden köylere kadar girdik.

11:51Yani çok kötü.

11:54Diyelim ki bir oğlanla bir kız nişanlılar.

11:57Eski tabirler yavuklular, yavuklu derlerdi.

12:00Çevre çorap gönderilirdi.

12:01Aynalı kutuda sakız gönderilirdi birbirlere.

12:05Ama kız oğlanı, oğlan kızı görmezdi.

12:08Ayıptı görmek.

12:09Yani sokahtan geçerken filan,

12:11eğer kız geçiyorsa,

12:13yavuklu beni görür diye kaçardı.

12:16Sokak, sokak kaçardı.

12:17Yani şimdi böyle bir şey yok.

12:19Bir erkek geçerken, giderken önünden kimse geçmezdi.

12:22Ayıp oluyor, erkek geçiyor diye.

12:24Şimdi kadın, erkek kimse bir şey tanıdığı yok.

12:27Ben Kabe'de de dikkat ettim.

12:30Milas'ta da İranlılar,

12:32öyle bir sokuluyor ki,

12:33kadın, erkek üstüne başına dikkat etmiyor.

12:35Kime sürtündü.

12:37Olmaz böyle şey.

12:38Eskiden mükemmel.

12:40Çünkü Osmanlı İmparatorluğu yıkıldıktan sonra bir miras kaldı.

12:44Türkiye Cumhuriyeti'nin ne mirası kaldı?

12:47O zamanın Mektebi Harbiyesi'nde okuyan Mustafa Kemal Paşa,

12:51İsmet Paşa,

12:52Manoşafi Çekmak,

12:54Kazım Garebül Paşa,

12:55Ali Fuat Paşa,

12:56Bunların hepsi Mektebi Harbiyesi mezunları.

12:59Aftaların açtığı okurlardan mezun devlet adamları bunlar.

13:02Yani çok mükemmel yetişiyorlar.

13:06Bunların hepsi hafız.

13:07Hafız buna inir ne de hafız?

13:09Mustafa Kemal de hafız.

13:11Zaten Maraş'a Föyü Çekmak hafız.

13:14Yani böyle siyasi dargınlıklar diye altı cilt bir kitap var.

13:17Kimsede yok, bende var bu sakladım.

13:19Orada her şeyin hatıralarını anlatıyorlar.

13:22Yani okurlar fevkaladeydi.

13:25Mesela ben Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunuyum.

13:29İki tane üniversite vardı.

13:30Ankara Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi.

13:32Ankara Hukuk Fakültesi Üniversitesi de İstanbul Üniversitesi'nin İstanbul Hukuk Fakültesi.

13:3820 yıllık, 25 yıllık, 30 yıllık, 35 yıllık öğrenciler vardı mezun olamamışlar.

13:43Dişi başı kalmamış, saçı başı kalmamış, yaşlanmışlar.

13:46Bir türlü hukuku bitiremiyorlar.

13:48Yani iyi bir eğitim, güçlü bir eğitim veriliyordu.

13:52Bizi öyle alıyorduk.

13:53Ama ben mesela ilkokulda sorulan soruların çoğu aklımda.

13:57Üçüncü, dördüncü sudaki matematik hesaplar, tarihçi olan hepsi aklımda.

14:01İlk yapmak istediğimiz iyi nesil yetiştireceğiz.

14:05Önce milli eğitimden başlayacak bu.

14:07Çocukluğumuza gitsek aynısını yaşayacağız.

14:10Ama iyi bir eğitim almış kitle, vatandaş.

14:13İyi yetiştiği için maneviyeti güçlü olur, inancı güçlü olur, terbiyesi, ahlakı güçlü olur.

14:19Bunlarla eski bayramlar yeniden yaşanır.

14:22Hem güzel programlar yapılır.

14:23Böyle eski ki ana babadan, dededen ebeden kalma şeklinde de değil.

14:28Onlara düzen verilir.

14:30Çok güzel bir şey verilir.

14:31Yarışmalara hazırlanılır.

14:34Dinine bağlı olsun, milliyetine bağlı olsun.

14:36Milletini ve dinini sersin ve inansın.

14:38Ve yaşasın.

14:40Geçmişte atalarımız neyse öyle yaşasınlar.

14:43Sultan Alparslan'dan başla, daha önce tabi Ortasya'daki diğerlerinden,

14:48Selçuklar zamanı, Anadolu'da, Osmanlar zamanı.

14:51Neyse ahlak, namus, dini inançlar, peygamber sevgisi, Kur'an sevgisi bunları yaşatmak için ben bunları yaşatırım.

15:02Şimdi buyur ne yaparsan yap deseler bana hemen derhal organize ederim.

15:09Köylerde yarışlar hazırlarım, güreşler, geçmişteki ata oyunları.

15:14Her bayramlarda mesela ikinliğine doğru kurban bayramı iki gün sürer veya ikinci gün Ramazan bayramı birinci gün öğlen sonraları,

15:24Arefe günleri ona göre hazırlıklar, işte neler ikram edecekler ertesi gün yemeklerde.

15:30Bunlar ben aynısını uygularım.

15:32Hatta köye o, herkese ortak bir yemek veririm ben.

15:35Bütün köylülüğün yiyeceği büyük bir geniş sofra.

15:38Teşekkür ederim, sağ olun.

Eski Bayramlar - Mehmet Aydeniz "Eski bayramlar nasıldı?" 09.06.2025

Kategori

Döküm

Önerilen