- 05.06.2025
Osmanlı'da Kurban Bayramı nasıl kutlanırdı? Saray mutfağının olmazsa olmazları neydi? Bayram alışkanlıklarımızda neler değişti? Sanal medya bayram geleneklerini nasıl etkiledi? Değişen teknoloji, dönüşen alışkanlıklar hayatımızı nasıl şekillendirdi? Hakan Çelik sordu; Tarihçi Prof. Dr. Erhan Afyoncu yanıtladı. Toplumsal belleğin masaya yatırıldığı nostaljik bir yolculuk, Hafta Sonu'nda ekrana geldi.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Değerli izleyiciler günaydın CNN Türk ekranlarına hoş geldiniz ben Hakan Çelik güzel bir hafta sonu sabaha geçirmenizi dilerim hepinize yeniden iyi bayramlar sağlıklı güzel ve huzurlu bir bayram geçirmenizi diliyorum.
00:18Bugün özel bir yayın gerçekleştiriyoruz farklı bir stüdyo ortamında program ekibindeki arkadaşlarımız da çok güzel bir hazırlık yaptılar dekoruyla ışığıyla bambaşka bir ortamdayız ama sadece bunlarla da sınırlı değil içerik olarak da güzel röportajlar var ve geçmişten günümüze acaba bu bayramları kutlarken önemli bayramlar önemli günler bunlar.
00:40Hangi gelenekler hangi alışkanlıkları güçlü bir şekilde devam ettiriyoruz ve tabi ki tarihsel süreçte yaşananları da konuşacağız vatandaşlarımızın görüşlerini vatandaşlarımızın biraz bayrama ilişkin hatıralarını da böyle bir nostaljik pencereden sizlerle paylaşmak istiyoruz.
00:58Bugünkü yayınımızda ve çok değerli bir konuğum var Prof. Dr. Erhan Afyoncu tarihçi yazar sabah gazetesindeki köşe yazılarından ve muhtelif içeriklerinden de çok üretken de bir isim hoca.
01:10Çok teşekkür ederim geldiğiniz için.
01:11Estağfurullah teşekkür ederim.
01:13Tekrar iyi bayramlar diliyorum size de.
01:14Sağ olun size de iyi bayramlar.
01:16Bütün Türk milletinin kurban bayramını tebrik ediyoruz.
01:21Nice bayramlara kazasız, belasız, savazsız girmemizi temenni ediyoruz.
01:28İnşallah kazya gibi yerlerde olan katliamlar da sona erer.
01:34Bir dahaki bayramlar insanlar daha huzurlu girer diye temenni ediyoruz.
01:38Gerçekten yani geride bıraktığımız günlerde böyle yakın coğrafyamızda her yerde çatışmaların, savaşların, anlaşmazlıkların olduğu dönemlerden geçtik ve hala geçmeye devam ediyoruz.
01:48Bu ve buna benzer bayramların da insanlar arasında, kültürler arasında, farklı inanç mensupları arasındaki anlaşmazlıkların, sorunların, çatışmaların sona ermesine bir vesile olmasını diliyiz.
01:59Çünkü çok önemli günler bunlar.
02:00Yani dediğimiz gibi tabii şimdi savaş tarih boyunca olmuş.
02:03Yani savaşı hiç kimse şey istemez.
02:05Yani savaş olmasını kazansanız bile yani savaş çok iyi bir şey değil.
02:10İnsanlar ölüyor fakat mecbur kalınlığında yapılması gereken bir şey ülkenizi savunmak için.
02:15Fakat gazete olan savaş falan değil.
02:17Yani gözümüzün önünde iki yıldan beri katlediliyor.
02:20Şimdi biz burada sıcak evlerimizde bayramımızı tebrik ederken orada çocuklar açlık, sefalet içerisinde yaşıyorlar.
02:29İnşallah onların da daha iyi şartlar altında bayramlarını geçerecekleri günleri görmek istiyoruz.
02:36İnşallah.
02:36Türkiye'de bu dramın, bu acıların sona ermesi için en fazla gayret gösteren, çaba gösteren ülkelerden biri bunu hatırlatıyor.
02:42Türkiye samimi olarak istiyor.
02:44Sayın Cumhurbaşkanımız başta olmak üzere Türk milleti.
02:47Tabii bizim dışımızda da mesela birçok ülke İslam dünyasından, Endonezya'dan, Cezayir'e uğraşıyor ama gücümüz yetmiyor.
02:53Aslında bunu da sorgulamamız lazım.
02:55Yani böyle gözümüzün önündeki canlı bir katliamı durduramamak, bütün İslam dünyası için ızdırap olması lazım.
03:02Sadece belki bu konuyla ilgili değil ama İslam dünyasındaki ülkelerin yani Türkiye ve birkaç ülke dışında bakıldığı zaman
03:10genel gelişmişlik performanslarına baktığımızda bilimde, teknolojide, sanayide ve üretimde çok da parlak olmadıklarını görüyorum.
03:20Yani bazı ülkelerin ekonomik güçleri var gerçekten, birikimleri var.
03:23Bu da doğalgaz ve petrolden kaynaklanıyor.
03:25Ama bunun ötesinde maalesef İslam coğrafyasındaki ülkeler çok büyük bir üretimle, markalarıyla, başarılarıyla, hikayeleriyle çok öne çıkamıyorlar.
03:35Ama o da normal Alkan Bey.
03:36Siz bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
03:37Yani o da şöyle normal.
03:39Yüz yıl önce tek bir İslam devleti vardı, boğamsız Türkiye.
03:43Başka boğamsız devlet yoktu.
03:45Sonradan bu çoğaldı.
03:47Sömürgelerinden batı bir kısmı mücadele etti, cezayir gibi.
03:50Bir kısmını kendisi bıraktı.
03:51Uzun süre müstakil devlet hayatı yaşamayınca gelişmişliği sağlamanız da mümkün değil.
03:58Yani şu anda belli ekonomik koşullara bulunan doğalgaz, petrol sayesinde ulaştılar.
04:04Fakat tabii yükselen devletler var.
04:05Bakın Endonezya mesela bize çok uzak bir devlet.
04:08İslam dünyasının en kalabalık devleti.
04:10200 milyondan fazla nüfusu.
04:12200 milyonun yakın bir nüfusu var.
04:13Ve gelecekte yani bizim ömrümüz el verir vermez onu bilmiyorum ama
04:17Endonezya'nın çok kuvvetli bir devlet olacağını düşünüyorum.
04:22Tabii bunlar bir anda olacak şeyler değil.
04:24Bir de şöyle 10 sene, 20 sene devlet ve millet hayatı için kısa süreler.
04:28Yani şimdi bizim normal insanın ömrü 65-70 sene Türkiye'de.
04:33Fakat bir 65-70 sene devletler için şey değil.
04:36Şöyle düşünün Osmanlı 1300'lerde kuruldu.
04:37Kanun döneminde bir dünya gücü oldu.
04:41250 yıl geçmişti.
04:43Yani bu düzelecektir.
04:44Tabii yükselecek bir diğer coğrafi Afrika.
04:48Öyle gözüküyor.
04:49Çünkü Afrika gelecekte dünyanın en önemli devletleri o bölgelerde oluşacak.
04:57Çünkü artan genç bir nüfusu var.
04:59Yani bugün bizde doğum oranları 1.48'e düşmüşken doğurganlık hızı.
05:04Afrika'da 6-7 bazı ülkelerde.
05:06Yani Afrika'da geleceğin parlayan ülkeleri olacak.
05:09Tabii onlar da çok ezilmiş.
05:10Yani Fransa, Belçika, İngiltere gibi ülkeler buraları sömürmüşler, katletmişler.
05:18Hala da sömürmeye devam ediyorlardı.
05:20Biliyorsunuz son zamanlarda özellikle Fransa'yı devamlı kovuyorlar ve Türkiye'yi çağırıyorlar.
05:26Çünkü burada şöyle bir şey var.
05:28Türkiye'nin niyeti samimi.
05:29Yani oradan bir ülke olarak iş birliği yapalım.
05:32Biz de kazanalım, onlar da kazanılsın istiyoruz.
05:34İnşallah bu sömürge düzeni de azalır.
05:37Tamamen bitmez ama onu da temenni ediyoruz.
05:40Şimdi tabii Osmanlı'da bayram geleneklerinde en çok öne çıkan temalar nelerdi, gelenekler nelerdi?
05:49Birazdan bir görüntümüz var.
05:50Onu paylaşacağım ama en çok öne çıkan yani Osmanlı'da bayram geleneği dendiğinde böyle birkaç öne çıkan şey size göre neydi hocam?
05:58Şimdi tabii İstanbul'un merkezine bakarsanız sarayda bayram sarayda oluyor.
06:03Sarayda oluyor tabii.
06:04Yani şimdi her şeyin örnek alındığı, simgesel, büyük törenlerin olduğu yer saray.
06:11Tabii burada da en önemli şeylerden birisi saraydaki bayramlaşma.
06:15Çünkü devletin zirvesi orada.
06:18Padişah orada, vezirler orada, bütün üst düzey askeri yetkililer oldu.
06:24Tabii saraydaki bayramlaşma önemli.
06:26Yani özellikle padişah sabah kalkıyor, sabah namazını kılıyor.
06:29Tabii o dönemlerde hayat sabah namazıyla başlıyor, yasın namazıyla sona eriyor.
06:34Yani şöyle düşünelim.
06:35Işık, yani bu elektriğin bulunması ve lambaların icadı insan hayatını değiştirdi.
06:43Eskiden işte sabah namazında padişah kalkıyor, namazını kılıyor.
06:46Daha sonra hırkayı saadette namazını kılıyor.
06:48Tabii Topkap Sarayı'nın şöyle bir kutsallığı da var.
06:51Günümüzde mesela Topkap Sarayı'na hepimiz gidip geziyoruz ama en çok kutsal emanetler için geziliyor.
06:55Çünkü orada Peygamber Efendimiz'in ve diğer sahabenin ve eskideki peygamberlerden kalma eserler var.
07:03Bu İslam dünyasından gelenler için de geçen.
07:06En önemli şey de Peygamberimiz'in hırkası.
07:08Orada sabah namazını kıldıktan sonra padişah arz odasına geçiyor.
07:12O sırada devlet ricali de geliyor.
07:15Bunlar da Ayasofya Camii'nde namazını kıldıktan sonra divan-ı mayna.
07:18Oradan arz odasına geçiyorlar.
07:20Tak kuruluyor ve daha sonra orada bayram namazı için bir bayram alayıyla birlikte
07:30Ayasofya veya Sultanahmet Camii'ne gidiliyor.
07:34Bu da muhteşem bir şey yani.
07:36Bayram alayıyla büyük bir tören ve halk izlemeye geliyor.
07:39Şimdi şöyle düşünelim.
07:40Bizim gündemimizde devamlı bir şeyler var.
07:43Hiçbir şey olmasa sosyal medyadan bir şey var.
07:45Şimdi eskiden insanların hayatı statik.
07:49Yani böyle kırk yılda bir şey olacak da görecekler de işte ondan sonra onu anlatacaklar.
07:56Tabi en önemli şeyler ne?
07:57Padişahların cuma selamlı.
07:59Padişahın bir cumada farklı bir camiye gitmesi.
08:03Hem aynı zamanda derdini anlatıyor.
08:05Mesela bu bir gündem mi olurdu?
08:07Bu gündem oluyor.
08:07Öyle mi?
08:08İstanbullular için tabi bu.
08:09Sıra dışı bir durum olarak mı da elanıyor?
08:10Yani sıra dışı bir durum.
08:11Mesela bayram senedi iki defa olduğu için sıra dışı bir durum.
08:16Padişahın sefere çıkıp seferden dönmesi sıra dışı bir durum.
08:19Ve bütün İstanbullular izlemeye gidiyor.
08:20En önemli şeylerden biz tabi bu bayram alayı olduğu için saraydan padişah atın üzerinde.
08:27Ardından devlet ricali kimisi ata binecek, kimisi binmeyecek.
08:32Osmanlı'da...
08:33Ekrana da verdik bu arada.
08:34Lütfen siz devam edin.
08:35Evet.
08:35Tabi burada şeyin bu muhteşem bir resimdir.
08:39Üçüncü Selim'in bayramlaşmasını anlatıyor.
08:42Bu bayram alayından sonra padişahlar tabi cuma namazının şey bayram namazının nerede kalacağını
08:47şeye bildiriyorlar teşrifatçıya.
08:49Yani protokol müdürüne.
08:51Genelde Ayasofya tercih ediliyor.
08:53Yani çok uzun süre.
08:55En çok protokolün bayram namazı kıldığı yerde.
08:58Buraya alayla gidiliyor, alayla dönülüyor.
09:00Ve ondan sonra biraz önce resmini gördüğümüz bayramlaşma töreni oluyor.
09:06Orada padişah tahtı oturuyor.
09:11Sağında Darüş, sağında Ası.
09:13Sonra da silahlar var.
09:14Burada gördüğümüz gibi burada bütün üst düzey devlet ricali var.
09:17Ama tabi şöyle bir şey var.
09:19Padişahla bayramlaşmak herkese mahsus bir şey değil.
09:22Kimler bayramlaşıyor?
09:23Yani üst düzey devlet ricali oluyor.
09:25Tabi orada da şöyle bir şey var.
09:27Mesela vezirler, üst düzey bürokratlar sağdan geliyorlar.
09:31Padişahın eteğini öpüyorlar.
09:33Bayramda.
09:34Bayramda.
09:34Daha alt düzey adamları ise tahtın eteğini öpüyor.
09:37Yani çünkü bu padişah devlet başkanı ama günümüzdeki anlayışta bakılan birisi değil.
09:44Bir temas söz konusu olmuyor orada değil mi?
09:46Tabi. Sadece padişahın elini Şeyhülistan öpüyor.
09:49Peki.
09:51Önemli bir VTR'miz var.
09:52Birlikte izleyelim.
09:53Ardından o zeyle konuşmaya devam edelim.
09:58Buradaki taş ne taşı biliyor musunuz?
10:00Bilmiyorum.
10:01Sadaka.
10:02Neymiş?
10:03Sadaka taşı.
10:05Sadaka taşıymış.
10:06Hiç görmediniz bu dair.
10:07Hiç görmedim.
10:08Dikkatimi de çekmedim.
10:09Hemen şurada bir taş var.
10:11Evet.
10:11Gördünüz mü o taşı?
10:13Ne olduğunu biliyor musunuz?
10:14Vallahi hiç bilmiyorum bunu.
10:16Bu sadaka taşı mı?
10:17Sadaka taşı diyor.
10:18Ama ben hiç böyle bir şey duymadım ya.
10:20Sadaka taşı herhalde.
10:22Daha önce görmüş müydünüz hikayesini biliyor musunuz?
10:24Vallahi bilmiyorum.
10:25Sadece buraya gelince görüyorum.
10:27Sadaka taşı diye yazmışlar ama.
10:29Ne anlama geliyor?
10:30Hikayesi ne biliyor musunuz?
10:32Vallahi zamanında hayır için, kimseyi utandırmamak için böyle bir yerlere koyarlarmış.
10:39İhtiyacı olan da gelir oradan alırmış.
10:41İhtiyacını görürmüş.
10:43Sonra kendinin de olduğu gibi kendi de getirir.
10:46Oraya koyarmış.
10:46Süper.
10:47Harika.
10:47O kadar.
10:48Belaları def eder.
10:49Diğer taraftan da fakirlere bir yardımcı olmuş oldu diyorsun.
10:52Yani sevaptır.
10:53Bu kadar.
10:53Ya görmemiştim.
10:55Hayır.
10:55Dikkatinizi çekmemiş miydiniz?
10:56Çekmedi.
10:58Yeni mi konuldu yoksa var mıydı?
11:00Yeni konuldu vardı evet.
11:00Değil mi?
11:02Sadaka taşı.
11:03Ne işe yarıyor?
11:04Bu taş ne taşı biliyor musun?
11:06Bilmiyorum valla.
11:07Ama sadaka atmak için herhalde.
11:09Okudun mu üstünü?
11:10Yok okumadım.
11:11Sadaka taşı Osmanlı'dan kalan eski bir geleneğimiz.
11:15Hala da devam ettirmeye çalışıyordu geleneği.
11:16Az önce de biz de attık.
11:18Eskiden veren elle, alan elin kendini bilmemesi için.
11:22O yüzden Osmanlı zamanında böyle bir şey yapmışlar.
11:24O yüzden kimse veren de bilmiyor, alan da bilmiyor.
11:27Güzel bir şey.
11:28Taşın anlamı Osmanlı İmparatorluğu döneminde sadaka.
11:32Yani bir elin verdiğini bir elin görmemesi adına tasarlanmış olan bu Osmanlı döneminden gelme sadaka taşı.
11:38Oraya parası olan sadakasını koyuyor.
11:40İhtiyacı olan ihtiyacı olduğu kadarını alıyor.
11:43O dönem ihtiyacı olduğu kadarını alıyor.
11:46Ama şimdi öyle değil.
11:48Şimdi taşı götürmeye çalışıyorlar.
11:49Geçen birisi geldi yanımıza.
11:51Bana bir süpürge, elektrikli süpürge bulabilir misin?
11:55Hayırdır dedim ya.
11:56Şu sadaka taşını diyor.
11:57Ağzına bunu kapatayım.
11:59Allah Allah.
12:00Sadaka taşı ne biliyor musunuz?
12:02Ne?
12:02Sadaka taşı.
12:04Bilmiyorum onu.
12:05Hemen yanınızda bir taş var.
12:06Ne taşı?
12:07Sadaka taşı.
12:09Duymuş muydunuz daha önce?
12:10Duymadım yok.
12:12Duymadım hayır.
12:13Ne işe yarıyor acaba?
12:14Hayır.
12:16Hayır bağışlayacak.
12:18Vereyim bağışlayayım.
12:19Şimdi mi bağışlar?
12:20Evet.
12:21Bağışlarım şimdi.
12:30Evet.
12:30Görünmeden yardım belki de böyle de tanımlanabilir.
12:34Ya da hocaya soralım nasıl tanımlamak lazım diye.
12:36Sadaka taşı kavramı önemli bir kavram.
12:38Uzun yıllar boyunca.
12:40Merve Yolal bir röportajı yaptı.
12:41Bizim program ekibimizden.
12:42Hocam siz de izlediğiniz görüntüleri nasıl değerlendirir?
12:45Doğru şeyde baktık.
12:46Tabii şimdi sadaka kültürümüzde son derece önemli bir şey.
12:51Bir kere biz şuna inanıyoruz toplum olarak.
12:55Başımıza bir şey geldiği zaman sadaka vermek veya gelmeden vermek kültürümüzde son derece önemlidir.
13:00Yani kazaları belaları def eder diye inanılır sadaka.
13:04Ve doğrudur da.
13:05Yani gerçekten.
13:05Bir sadaka verdiği bir şey kurtardı falan derler mesela değil mi?
13:09Tabii kurtardı.
13:09Kazada belada.
13:11Sizin maddi durumunuz iyidir.
13:12Maddi durumu kötü olan birisine yardım edersiniz.
13:16Evine yiyecek alamıyordur, yiyecek alıp götürürsünüz.
13:20Bir öğrencidir okursunuz.
13:21Ki bu kültür bizde çok kuvvetliğini zayıfladı.
13:25Yani bunun toplumsal dayanışma için bu lazım.
13:29Yani dediğimiz gibi gerçekten de bizim atalarımız, dedelerimiz de böyle düşünürdü.
13:34Ben de öyle düşünüyorum.
13:35Yani sadaka vermek son derece önemlidir.
13:37Bizim kültürümüzde başımıza gelecek bir olaydan bizi korur.
13:40Daha az zararlı atlatırız.
13:43Tabii bunun için de en önemli şeylerden birisi göstere göstere yapılmaması lazım.
13:46Yani ben şu yardım yaptım, bu yardım yaptım.
13:48Bu doğru bir şey değil.
13:50Bu Osmanlı bunu nasıl çözmüş?
13:52Tabii bu Sevçuklardan itibaren bu tür taşlar var.
13:56Bunun en yaygın olduğu yer İstanbul.
13:57İstanbul'da 150-160 tane sadaka taşı olduğu anlatılır.
14:01Tabii biraz önce gördüğümüz taş sonradan yapılmış bir taş.
14:04Çünkü bu orijinal taşlar yok edildi.
14:07En son ben Üsküdar'dakini 80'lerde görmüştüm, çatlamıştım.
14:10Neden yok edilmiş olabilir?
14:12Zamanla yok oldu.
14:13Bir kısmını aldı götürdüler.
14:14Biraz önce diyor ya, taş alıp götürürler diyor.
14:17Bir kısmını mesela en son Üsküdar'dakini yerinden sökmeye çalışırlarken çatlamıştı.
14:22Birisi alıp götürecekti.
14:24Sonra ne oldu bilmiyorum.
14:25Yerinde İmrahor Camii'nde duruyor mu, durmuyor mu?
14:29Fakat benim bildiğim orijinal taş İstanbul'da kalmadı.
14:32Öyle mi?
14:32Tabii bu da zaten sonradan yapılmış bir taş.
14:34Bu da güzel bir şey.
14:35Yani kültürü yansıtmak için buna sadaka taşı veya sadaka çukuru diyorlar.
14:40Yani üstte bir çukur var, oraya parayı bırakıyorsunuz.
14:43İhtiyacı olan insan geliyor, alıyor.
14:45Yani kimseyi de minnet etmemiş oluyor.
14:47Yani bunun hem dini yönü hem sosyal ve geleneksel yönü var.
14:50Yani dini bir umdeyi siz sosyal olarak
14:54yaşatıyorsunuz.
14:56Mesela kurbanın da amacı budur.
14:58Mesela kurbandan biraz sonra bahsederiz.
15:00Kurbanda da et girmeyen evler var gerçekten de.
15:03Yani bu şey değil.
15:05Yani İstanbul'un kenar semtlerine gittiğinizde veya başka Anadolu'da bir şehir.
15:09Yani enflasyon ve hayat pahalılığı da özellikle gıda ürünlerine erişimi çok zorlaştırdı.
15:13Tabii özellikle et fiyatları çok pahalandı.
15:14Çok pahalı.
15:15Yani mesela bu kurbandı, bu amaçlıdır.
15:18Mesela bazı insanlar keser kurbanı, bir kısmının kendisi pay alır, tamamını dağıtır, kalanını.
15:24Kimisi akrabalarını verir.
15:26Tabii orada da yardımda da öncelikli olan şey ilk başta akrabalardır.
15:31Yani toplumda birçok insanın ihtiyacı vardır.
15:33Öncelikle tabii yakın akrabalar.
15:36Çevrenizden başlamanız lazım.
15:37Yani kendi akrabalarınızdan bir ihtiyacı varken ondan başlanması daha doğru kültür olarak.
15:42O zaman böyle bir geçelim.
15:45Hocam siz de ben böyle bir almak istiyorum.
15:47Lütfen şuradan alayım ben sizi.
15:50Evet.
15:50Şöyle rica edeyim.
15:52Evet.
15:52Şimdi merhaba, hoş geldiniz.
15:55Arkadaşlarımız güzel bir hazırlık gerçekleştirdiler.
15:57Hocam bizim çocukluğumuzda böyle okul önlerinde bunlardan vardı.
16:00Öyle değil mi?
16:01Evet öyle.
16:01Tokat'ta çok yaygın değildi ama daha İstanbul ağırlıklı bir şey.
16:05Siz tokatlısınız.
16:05Hem tabii liseye kadar tokattaydım.
16:07Ben son dönemlerde çok görmez oldum bunu.
16:10Biraz bu kaybolan geleneklerimizden biri midir acaba?
16:14Ne dersiniz?
16:14Yani özel günler ve toplantılar haricinde sokaklarda kayboldu.
16:21Tabii şeyle çıktı.
16:22Fabrikasyon ürün çoğaldı.
16:23Çoğaldı.
16:24Yani eskiden şeker, çikolata.
16:26Bunlar çok azdı.
16:28Tabii şeyler yapılıyordu.
16:29Koruyucusu yoktu vesairesi yoktu.
16:31Şimdi tekrar zaman zaman böyle belli yerlerde canlandırılıyor.
16:34Lütfen bir gösterebilir misiniz?
16:36Hem nasıl yapıldığını çok kısaca bir de içeriğinde neler olduğunu hatırlatır mısınız bize?
16:40Tabii ki.
16:41Zencefil, tarçın, karanfil ve meyvelerin kendi öz soğuk sıkım yağlarının mevcut olduğu Osmanlı döneminde çocuklar için çok sağlıklı bir şekerleme.
16:51Evet.
16:52Ve bu şekilde bu şeye mi bir çubuğa, tahtaya sarılıyor?
16:58Rengarenk bir şekilde sarılma suretiyle.
17:01Hocam renkleri de bunların çocukları cezbederdi değil mi?
17:04Doğru.
17:05Pamuk şekerler falan da vardı.
17:06Pamuk şekerler vardı.
17:07Ama tabii şöyle düşünün.
17:09Yani ulaşacağınız çok az şey vardı ev dışında.
17:12Tabii.
17:13Bir kere para yok.
17:14Yani 70'lerin Türkiye'si çok ciddi, fakir bir Türkiye.
17:17Çok.
17:17Yani onu ve ev kendi içinde geliştiriyor her şeyi.
17:21Yani dışarıdan çok az meyve alınır.
17:24Onun dışında ekmek alınır.
17:26Hatta ekmek bile evlerde yapılırdı.
17:28Hocam bizim çocukluğumuz aslında.
17:29Biz benzer yaşlardayız ve leblevi tozu hatırlar mısınız?
17:32Tabii tabii hatırlıyoruz.
17:33Şimdi yine satıyorlar.
17:34Var mı leblevi tozu?
17:35Leblevi tozu helvası satıyorlar.
17:36Evet.
17:37Ben şöyle düşünün.
17:37Benim rahmetli dedem bakkaldı bakkal olduğu için biz bu ürünleri görme şansımız vardı.
17:43Tabii ürünü bırakın.
17:45Ürünün kutuları bile levay.
17:46Çocuk mesela boş bir gofret kutusunu getirdiğimizde mahallede,
17:51insanlar istiyordu.
17:53Çok teşekkür ederim.
17:55Çok güzel oldu.
17:56Afiyet olsun.
17:56Elinize sağlık.
17:57Elinize sağlık Ahmet Bey.
17:58Şimdi Recep İncecik bize şef çok güzel bir Osmanlı yemeği hazırlayacak.
18:04Gidelim onu izleyelim.
18:05Bugün Osmanlı mutfağından günümüze kadar uzanan özel bir bayram yemeği tarifiyle karşınızdayız.
18:13Yemeğimizin ismi Sura.
18:15Kurban etinin hiçbir parçasının ziyan edilmediği bu tarif aslında sıfır atık geleneğinin asırlık hali.
18:22Yanımızda Osmanlı mutfağı araştırmacısı Şef Recep İncecik var.
18:26Şefim merhabalar.
18:27Merhaba.
18:27Bu kurbanlarda yapılır.
18:33Geniş aile ve misafirler için uygundur.
18:36Et kesildikten sonra biraz dinlenmesi lazım.
18:39Kuzu etini, oğlak eti veya koyun etini her tarafını kullanarak da yapabiliriz.
18:44Şimdi biz sadece ön kol ve kaburgadan yaptık.
18:48Sarayda bu kaburga dolması olarak geçer.
18:51Aynı yemek Mardin'de de o yörelerde de yapılır.
18:54Hazırsak başlayalım mı şefim? Bize malzemeleri sayabilir misin?
18:57İçi için havuç ve soğanı tereyağda kızartmakla başlayacağız.
19:02Badem ekleyeceğiz.
19:03Pirincimize altın pirinç bu, basmati pirinç.
19:06Bununla daha güzel olur içi dolduracağız.
19:09Sonra da baharatlarımızı işte muskat, karanfil, kakule, tane karabiber, seylan tarçını, üzümleri de ekleyip kuzu içi hazır olduktan sonra onu dolduracağız.
19:21Sonra da fırına vereceğiz.
19:24Nedir bu buharat şefim?
19:31Safran.
19:32Şimdi rengi biliyorsunuz kızıl ama gül suyuyla bu biraz sarıya dönecek.
19:39Salçalı mı yapalım, orijinalini mi yapalım?
19:41Bence bugün orijinalini yapalım şefim.
19:43Sosunu safranla yapacağız.
19:56Şimdi pilavımız pişti.
19:58Evet iç pilavımız hazır.
20:00Harika kokuyor bu arada.
20:01Kuzu içi evet baharatlarla.
20:04Şimdi Sadık Ustam gel dolduracağız.
20:07Böyle bir cep yaptık.
20:08Güvecimizin altını da yağlıyoruz.
20:18Altı tutmaması gerekiyor.
20:20Bolca yağ sürüyoruz güvece.
20:21Biraz kakule ve muskat ekledik şimdi güvecin içine.
20:26Defne yaprağımızı da koyuyoruz.
20:30Bu biber salçası ile biber sosu ile hazırlanan sos değil.
20:34Evet evet bu safranla ve baharatlarla hazırlandı.
20:37Günümüzde bunu salçayla yapıyorlar.
20:40Tabi o zaman böyle bir salça yoktu kullanılmıyordu.
20:43Orijinal Osmanlı mutfağındaki reçetelerde safran kullanılır.
20:48Peki izleyicilere şefim bir sır vermek isteseniz bu yemekle ilgili bir püf noktası.
20:53Püf nokta bizim sırrımız tabi ki baharatlarda gizli.
20:58Nasıl pilavı açtığınızda mis bir kokuyu aldınız.
21:01Aynı şekilde suramızı da piştiğinde açtığımızda güveci aynı kokuyu alacaksınız.
21:07Yani iyi malzeme seçimi ve iyi bir fırın pişirmesi.
21:15Ne atıyoruz şu an?
21:17Karanfil, karabiber.
21:25Hamurun mantığı hava almasını mı engellemek?
21:28Tabi ki yani bir de bu kenarlarının açılmasını engellemek.
21:32Çünkü bu artık açılmadan kendi suyuyla kısık ateşte en az 3 saat pişecek.
21:40Yemeğimizi güvecin içinde fırına verdik.
21:513 saat sonra görüşmek üzere.
21:56Evet şefim yemeğimiz hazır.
21:58Pişti.
21:59Evet suramız hazır.
22:01Gördüğünüz gibi kurban bayramına has.
22:04Suramız hazır.
22:05Bir de yanında turunç reçeri var.
22:09Osmanlı mutfağında kurban bayramında mutlaka turunç reçeri ikram edilir.
22:14Etin ağırlığını alır.
22:16Ağızda hoş bir raya bırakır.
22:18Yanında Osmanlı şerbetimiz vardır.
22:22Bu 19 çeşit baharatla hazırlanıyor.
22:25Özel bir şerbet.
22:27Stüdyodaki Erhan Hocam ve Hakan Bey'e bu yemeği hazırladık.
22:32Reçerimizle birlikte onlara ikram edeceğiz.
22:35Buyursunlar gelsinler.
22:37Tadına baksınlar.
22:38Bayramda usuldendir.
22:40Misafirlerimiz gelsin hep beraber bunu yiyelim.
22:43Zaten bu az kişiyle yenmez.
22:45Çok kişiyle yenmesi lazım.
22:47Misafirleri evet.
22:49Bir de kurbanın dediğim gibi her tarafı kullanılır.
22:52Hiç zayi olmaz.
22:53Emeğinize sağlık.
22:54Afiyet olsun.
22:55Herkese hayırlı bayramlar.
22:56Evet sura sadece bir yemek değil aslında bir anlayış, bir gelenek.
23:01Kurban Bayramı'nın gerçek anlamını yitirmeden paylaşmayı bölüşmeyi bilen herkese selam olsun.
23:07İyi bayramlar.
23:09Gerçekten çok güzel görünüyordu.
23:12Recep Usta'nın beline sağlık.
23:13Recep İncecik Usta'ya çok teşekkür ederiz.
23:15Mutlaka gideceğiz.
23:16Erhan Hoca ile beraber gideriz inşallah.
23:18Benim uğradığım bir yer zaten.
23:19Biliyor muydunuz orayı siz?
23:20Biliyorum.
23:20Tabii şöyle çok sıkı olmasa da ara ara uğradığımız bir yer.
23:25Şimdi tabii İstanbul'da bu tür eski tarzı yemek yapan Üsküdar'da, Sultanahmet'te güzel lokantalar var.
23:32Tabii bunlar şimdi günümüzde fast food kültürünün karşısında o geleneksel kültürü yaşatmaya çalışıyorlar.
23:39Osmanlı'da asıl et, kuz et.
23:42Kuzu ve koyun yiyorlar.
23:43Yani sığır eti, yani inek eti tanzimattan sonra yaygınlaşıyor.
23:48Yani ondan önce Osmanlı mutfağında esas olan kuzu mudur?
23:52Tabii kuzudur ve koyundur.
23:54Ve et ağırlıklı bir mutfak Osmanlı mutfağı.
23:56Et, hamur işi.
23:57Mesela sebze daha sonradan yaygınlaşıyor.
24:00Yani şimdi şöyle düşünelim.
24:03Günlük hayatımızın şu anda en vazgeçilmez sebzelerinden birisi ne domates?
24:08Şimdi domates Amerika'dan geliyor.
24:11Patates Amerika'dan geliyor.
24:13Kakao Amerika'dan geliyor.
24:15Şimdi mesela ve bunlar hemen gelmiyor.
24:17Bunların Osmanlı'ya gelişi Amerika'dan mı?
24:19Bunların bütün dünyaya gelişi Amerika'dan.
24:22Topraklarımızda kullanılmaya başlanıyor.
24:24Patates 19'da geliyor.
24:26Hatta domatesin şöyle bir özelliği var.
24:29Domates o dönemde turşu olarak tüketiliyor.
24:32Kızardığı zaman çürüdü diye atılıyor.
24:34Yani bilmiyorlar insanlar.
24:36Zaman içerisinde kullanarak öğrenmişler.
24:38Tabii domates daha sonra ne oluyor?
24:40Salça oluyor.
24:41Evet bir de mutfakların tabii.
24:42Çok vazgeçilmez bir şeye ne dönüşüyor değil mi?
24:45Tabii.
24:45Mesela kuru fasulye de Amerika'dan geliyor.
24:46Yani böyle Mısır Amerika'dan geliyor.
24:49Yani aslında yeni dünya bizim hayatımıza yeni birçok lezzet katmıştır.
24:56Birçok farklı ülkelere de gittik.
24:58Şimdi tabii mesela üzere ki biz Asya'dan kalktık geldik.
25:02Gelirken bazı boylar oralarda kaldı.
25:05Şimdi baktığınız zaman buradaki zenginlik hiçbirinde yok.
25:09Çünkü biz Türk kültürünün yemeklerini getirmişiz.
25:14Yoldan İran'dan almışız.
25:16Buraya gelmişiz Rumlardan ve Ermenilerden o mutfak kültürünü almışız.
25:20Araplardan almışız.
25:21Mesela bakın en önemlisi bizdeki tatlı zenginliği Orta Asya'daki Türk Cumhuriyeti'nde yok.
25:27Çünkü bu Araplardaki tatlı kültürü bizle birleşince korkunç bir tatlı kültür oluşur.
25:33Hem o şerbetli tatlılar, klasik Türk tatlıları var ki birazdan Kaan galiba stüdyoya bir müdahalede bulunacak.
25:40Güzel bir sürpriz yapıyor gördüğüm kadarıyla.
25:43Çok teşekkür ederim sevgili Kaan.
25:45Hocam güzel bir baklavamız var.
25:47Bunu şöyle göstereyim.
25:49Yani tatlılar tabi böyle bayramların güzel şeylerinden, geleneklerinden biri.
25:55Bir güzel bir fıstıklı baklava getirdi bize Kaan.
25:59Bunu ben yayından sonra birlikte tadına bakmak üzere şöyle koyuyorum.
26:03Çok güzel görünüyor.
26:05Evet.
26:05Günümüzdeki biraz bayramlara geldiğimizde tabii modern teknolojiye geçişle beraber.
26:10Hocam yani bana sorulduğu zaman mesela bayramlar senin için ne ifade ediyordu, ne hatırlıyorsun diye.
26:15Ben bayram ziyaretlerini çok hatırlarım.
26:17Yani böyle bir bayram ziyaretlerine özen duyulurdu.
26:21Aile ziyaretleri yapılırdı.
26:22Onlara gidilirdi.
26:24Sonra onlar gelirdi.
26:25Böyle bir değil mi bir hiyerarşi vardı ve yeme içme kültürüyle, ikramlarla, çocuklara yapılan, verilen hediyelerle zenginleşirdi.
26:33Günümüzde ise hayatın değişimiyle, modern şehirleşimi ve modern teknoloji insanlar çoğunlukla daha bireysel,
26:39yani belki telefonlarıyla, kişisel olarak daha çok zaman geçiriyorlar.
26:44Nasıl bir fark oluştu?
26:46Günümüzde daha çok neler öne çıktı?
26:48Çocukluğumuzdan itibaren en büyük şey bayramlaşmaydı.
26:51Değil mi?
26:51Aile ziyaretleri var.
26:52Mesela benim rahmetli dedem ailenin en büyük olduğu için mesela bütün aile bize gelir.
26:57Tabii burada şeyler gelmiyor sadece.
26:59Yani yakın halan, dayın vesaire değil.
27:02Halanın çocukları, dayının çocukları, uzak akrabalarınız.
27:05Yani tabii bütün sülale aynı şehirde yaşıyor eskiden.
27:09Şimdi en büyüğün evine gidilir bayramlaşmadaki en önemli şey.
27:12Tabii en başta nedir?
27:13Bir, önce bayram namazını gidersiniz.
27:17Namaz bitince mezarlığa gidilir.
27:19Geçmişlerinize dua edersiniz.
27:20Mezarlık ziyaretleri önemli bir geleneğidir.
27:21Tabii mezarlık ziyaretleri önemli.
27:24Ardından eve gelirsiniz.
27:26Ramazan bayramıysa ona göre ritüel vardır.
27:30Kurban ise, tabii kurban bayramının en önemli şeyi o kurban kesimi.
27:33Kurban kesiminde kesimiyle uğraşmanız lazım.
27:37Tabii Ramazan bayramında ziyaretler çok erken başlardı.
27:40Kurban bayramında öğleden sonra başlardı.
27:42Çünkü kurbanı kesmeniz, derisini yüzdürmeniz vesaire gelirdi.
27:46Tabii burada bu, mesela bir şeye dikkat edelim.
27:50Amerikan filmlerine baktığınızda iki şeyin çok iyi vurgulandığını görürsünüz.
27:55Şükran günü ve Noel yemeği.
27:57Doğru.
27:57Bu iki günde...
27:58Birlikte olur aileler.
27:59Aileler birlikte olmaya çalışırlar ve en ilginci şudur.
28:03Mesela filmlerde çok meşgul adamlar vardır.
28:05Polisler, molistler.
28:07İki eli kan da olsa o yemeğe gittiğini gösterir.
28:10Gerçek hayatta da gitmeye çalışırlar.
28:12Çünkü o aile hayatı orada da dağıldı.
28:15En azından sembolik olarak bunları tutuyorlar.
28:16Hatta başkanlar bile o, işte İngilizlerin, Amerikalıların, Amerikalıların daha çok
28:21Thanksgiving Day dedikleri, sizin Şükran günü diye anlattığınız,
28:24orada bir hindi vardır.
28:25Tabii.
28:26Geleneksel olarak Hindiyi affederler falan.
28:28Doğru.
28:28Böyle bir durumla başlayın.
28:29Biraz daha...
28:30Yani bayramlarda bizim şeye dikkat etmemiz lazım.
28:32Yani en başta anne, babamız hayattayız, onunla Allah'a...
28:35Evet.
28:36...o bayramlaşma ritülerini mümkün olduğu kadar korumak lazım.
28:39Yani büyükleri hatırlamak lazım.
28:40Saygı göstermek lazım.
28:42Bu önemli bir sosyal dayanış var.
28:43Ve insanlara da moral veren, onları unutmadığınızı gösteren bir şey.
28:47Ailelerin artık coğrafyaları da uzatmaya başladı.
28:51Yani aynı şehirde değil.
28:52Evet.
28:52Bakalım vatandaşlar ne düşünüyor?
28:54Bir VTR'miz, bir röportajımız daha var.
28:56İzleyelim birlikte.
28:57Sizin zamanınızda bayramlar nasıl?
28:59Neler yapıyordunuz?
29:00Neler yapıyorduk?
29:01Evleri dolaşıyorduk.
29:03Büyüklerimizin ellerini öpüyorduk.
29:04Ne bileyim, tatlılar, börekler.
29:06Ama şu an hiçbiri yok.
29:07Kimse kimseye gitmiyor.
29:08Valla bizim zamanımızda bayramlar çok güzel geçiyordu çocukluğumuzda.
29:13Eğleniyorduk, gülüyorduk.
29:15Çok neşeliydi.
29:15Çok güzeldi eski bayramlar.
29:18Büyüklerinin elini öpmek, komşuları dolaşmak, onların hayır duasını almak.
29:22Bunlar eskinin güzel olan adetleri.
29:24Bunların da tekrar olmasını muhakkak arzularız.
29:26Sizce teknoloji bayramı alışkanlıkları nasıl değiştirdiniz?
29:28Valla akrabalarla eşli dostla gitmeyi azalttı.
29:32Eskiden daha samimi sıkı bir şey oluyordu.
29:34Yani akrabalık işçileri oluyordu.
29:36Sadece şu anda mesajla.
29:37Biz kendi evimizde bile çocuklarımızla konuşamıyoruz.
29:41Herkesin elinde telefon.
29:43Onların sosyal medyaya giriyorlar.
29:45Biz onunla geri kaldık.
29:46Bunu pek bilmiyoruz ama onlarla iletişim azaldı.
29:50Bizim çocukluğumuz da bayramdan başkaydı.
29:52Biz bayrama giderdik.
29:54Uyumazdık sabahleyin.
29:55Gençler şimdi dışarı çıkmıyorlar ki bilgisayarın başında.
29:58Bayramda yeğenlerim falan mesaj atıyorlar.
30:02Whatsapp'tan.
30:03Ondan sonra ben de onlara yazıyorum.
30:05Geçerli değil diye.
30:06Biz kapı kapı dolaşıyorduk.
30:08Bir kırmızı ayakkabım vardı Rıgan.
30:09Başucumuzda duruyor ve hala o benim gözümün önünden gitmez.
30:12Annemiz yahut da babamız bir şey aldığı zaman biz ona öyle bir sevinirdik ki kavuştuktan hani ayakkabılar vardı.
30:19Şık çık diyorlardı onlara.
30:21Şimdi onu şey yaptığın zaman annem mesela yahut da baban aldığın zaman ne yaparsın biliyor musun?
30:26Yastığın altına koyarsak ya yarın bayram onu ayağına giyersin.
30:30Nasıl sevinirsin?
30:31Güzel günler hep geride kaldı.
30:33Yani çok sade bir bayram geçiriyoruz.
30:36Sizin gençliğinizde çocukluğunuzda mısınız?
30:38Yani o harikaydı o zaman.
30:40Çok mutluyduk.
30:41Bir hafta önceden başlıyorduk.
30:43Şimdi geliyor geçiyor bayram hiç anlamıyoruz beni.
30:46Komşulara giderdik para toplardık.
30:47Babam bize bir şey aldığı zaman özellikle ilkokula giderken yastığın altına şeyimi koymuşumdur.
30:53Okul çantamı babam bana çanta aldı diye.
30:56Şimdikiler her şey istiyor.
30:58Ya tabii biz çocukluğumuzda şeker toplamaya çıkardık.
31:01Gezerdik.
31:01Şimdi kapıları çalan yok.
31:03Haçlık isteyen yok.
31:04Haçlık veriyor musunuz sorunlara?
31:06Tabii ki.
31:06Evelallah.
31:07Pazarlık var.
31:0925 falan kabul değil.
31:11En azı 200.
31:12Yok be.
31:135'er 100 lira verdim.
31:14Bak en azı 200.
31:141000 lira.
31:155'er 100 lira.
31:16Bayram diye bir şey.
31:19Kutlamıyoruz.
31:20Herkes tatillere gidiyor.
31:22Bu teknolojinin başından kalkamıyor.
31:25Tamamen değişti.
31:26Gelenek göreneklerimiz yok olmuş durumda.
31:29Eski bayramları çok özlüyoruz.
31:32Eskiden sabah kalkardık.
31:34Herkes camiye giderdi.
31:36Gelene kadar borekler, tatliler, yemekler hazırlanıp misafir ağırladık.
31:42Camiden çıkar.
31:43Evlere gelirdi.
31:44Şimdi onlar kalktı.
31:45Şimdi merhaba bile yok.
31:47Çocuklar da gelse, torun da olsa, kim olursa olsun.
31:50Elinde bir telefon, teknolojik de bidi bidi bidi bidi.
31:53Ne hal, ne hatır, ne saygı, ne sevgi.
31:57Hiçbir şey yok yavrum.
31:58Evet, gerçekten özlediğimiz günler.
32:02Vatandaşlarımızda da ben o röportajlarda bunu görüyorum.
32:06Yani hayatın hızlanmasıyla birlikte birçok şeyin hatırlanmadığını, böyle bir şey,
32:11yani ben hep öyle bir duygu bende çok güçlü olduğu için bir nostalji duygusu,
32:15geçmişe özlem, müzikleriyle, modasıyla, sanatıyla, kılıyla, kıyafetiyle hatıralar çok güçlü oluyor bazı insanlarda.
32:23Ya tabii insan gördüğünü istiyor.
32:25Değil mi?
32:25Yani o gördüğünü, yaşadığını istiyor.
32:27Fakat tabii hayatta çok hızlı değişiyor.
32:29Şimdi şöyle düşünün.
32:31Sanayi toplumuna kadar binlerce yıl insanlar aynı türlü hayatı yaşadılar.
32:35Yani asıllarca yani.
32:38Bundan bin sene önce de 1700 yılındaki adamın hayat tarzının içinde çok büyük fark yoktu.
32:43Aynı tür giyiniyordu, aynı tür giyiyordu.
32:45Büyük sürprizlere olan bir şey yoktu yani.
32:46Zaten büyük sürprizler hiç yoktu.
32:48Sanayi inkılabıyla birlikte hayatta belli şartlar değişti, sağlık şartlar değişti.
32:53Makine geldi, üretim arttı vesaire oldu.
32:55Yaşam uzadı biraz.
32:57Yaşam 1980'lerden sonra bilgisayar ve internet bütün her şeyi değiştirdi.
33:04Tabii cep telefonuna bilgisayarın girmesi, cep telefonu telefon değil artık.
33:08Akıllı bir yaslan, hayatınızın her şeyi, bir parçanız.
33:11Şimdi yapay zeka ile birlikte daha da ayrı bir yere geldi.
33:14Yani vazgeçemeyeceğiniz bir şey nedir diye sorsak, çok büyük oranda herhalde bir gün öyle bir röportaj rica edeceğim.
33:20Merve lütfen sorsun insanlara.
33:22Güzel oldu evet.
33:22Ben mesela telefon derim yani.
33:24Tabii.
33:24Çünkü her şeyi yapıyorum.
33:25Şöyle tabii şimdi 1980'de, 84'te ben İstanbul'a geldim de okumaya.
33:32Mahallede tek telefon vardı, bizde vardı.
33:33O da bizim de rahmetli babamın.
33:36Arkadaşı Almanya'ya giderken telefona yazılmış.
33:3920 sene sonra telefon çıkmış.
33:40Evdeki telefonu söylüyorsunuz.
33:41Tabii evdeki telefonu, cep telefonu falan değil.
33:44Evet evet.
33:44Yani 1980'lerde her mahallede en fazla bir telefon vardı.
33:47Hocam bizde galiba 13 sene bekledi.
33:5014 sene.
33:51İşte biz babamın arkadaşının sayesinde Almanya'da olduğu için ona çıkan telefon bize geldi.
33:56Tabii bakın orada ilginç bir şey şu tabii.
33:59O telefon bir yardımlaşma.
34:01Bütün mahalleyi size gelirdi.
34:04Ve çocuk olarak bizde çağırmaktan gocunmazdık.
34:07Yani git işte Ayşe Hanım'ı çağır.
34:09Ahmet Bey'i çağır.
34:11Şehirden başka yerden anlatılar.
34:13Bu tabii toplumsal yardımlaşmayı da aynı zamanda getiriyor.
34:17Hocam Almanya'yı falan aramak için telefon bağlatma diye bir şey vardı.
34:20Tabii da bu ayrı bir şeydir.
34:22Eve daha gelmeden önce.
34:23Ben Beyoğlu'nda, Beyoğlu'ndaki PTT'yi hatırlarsınız.
34:27Veya ben hatırlatayım eğer hatırlamazsınız.
34:29Galatasaray Lisesi'nin karşısında Beyoğlu İskal Caddesi'nde bir PTT vardı.
34:33Doğru.
34:33Yani ana PTT'lerden biri.
34:35Bir de tabii Sirkeci'de var.
34:36Tabii Büyük Postane o.
34:37Biz o Beyoğlu'ndaki PTT'ye gidip Almanya'yı bağlatırdık.
34:41Sıraya girerdik.
34:42Almanya'yı bağlatmak diye bir şey vardı.
34:44Ve 13-15 sene telefon beklemiş bir kuşaktan geliyorum ben.
34:48Ve telefon evin, birazdan bu kutuyu da açacağım.
34:50En müstesna köşesinde böyle değil mi dantelli bir köşesi vardır.
34:55Değil mi hocam?
34:55Telefonla böyle.
34:56Tabii o süslü bir şeyin üzerine konuşur.
34:57Herkes ona bir bakar.
34:58Evin en güzel objesi gibi.
34:59Şimdi ben bu arada bizim nostalji kutumuzu da bir açmak istiyorum.
35:03Telefon demişken burada telefonu göstereceğim ama.
35:05Gerçekten moda çok değişen bir şey zamanla.
35:10Tabii şöyle düşünün.
35:12Konfeksiyon dediğimiz hazır giyim 1980'lerden sonra arttı.
35:17Yani bir kere artık insanlar pahalı olduğu için tam tersiyle.
35:21Mesela hazır giyim konfeksiyon daha pahalıydı.
35:23Terzi daha ucuz desin.
35:24Hocam bol paça dönemini hatırlıyor musunuz?
35:26Mesela bakın erkeklerde de kadınlarda da ben biraz şöyle kaldırayım.
35:30Bir bol paça dönemi vardı.
35:32Şöyle daha gösterebilirim.
35:33İnsanlar giyeceklerini de evde üretiyorlar.
35:35Yani mesela kazağı dik, örüyorlar.
35:38Kazak örülüyor.
35:39Evet.
35:39Yani pantolonları evde dikiş makineleri olup mesela annem dikerdi benim.
35:45Kendisi yapardı.
35:46Yapamayan kadınlar da götürür.
35:48Terzi de yaptırtırdı.
35:49Benim annem buradan selam gönderiyor.
35:51Bir dantel işlemesiyle bir perde yaptı.
35:55Muazzam yani böyle içinde mitolojik figürler var değil mi?
35:58Annelerimizin yani ya böyle ne diye şişle yaparlar atkıları değil mi?
36:05Bir de tığla da danteller yapılırdı.
36:07Sizin ailenizde de yapılır mıydı?
36:08Var var annemin becerisi yüksektir.
36:11El becerisi yani bütün her şeyimiz o dikerdi.
36:13Anneniz hayatta.
36:13Annem hayatta.
36:14Çok saygılarımızı gönderelim.
36:16Bir mukavele.
36:17Hocam böyle enteresan objelerimiz de vardı hayatımızda.
36:20Yani işte fürütler, mızıkalar, elektronik şeyler, cepte hesap makineleri.
36:28Hocam bilimsel hesap makinesi yani cep telefonlarından önce böyle matematik gelişmiş, matematik işlemler yapan hesap makineleri.
36:37Herhalde ne zaman kullanıyorduk?
36:3880'lerde değil.
36:3980'lerde oldu çünkü ben şöyle hatırlıyorum.
36:41Önce düz hesap makinesi vardı.
36:434S işlemi yapan.
36:44Doğru.
36:45Sonradan böyle belli formülle işleri yapan makineler çıktı.
36:49Onu mesela mühendisler kullanıyordu.
36:52Hatta biz de orada mesela bunları ilk defa alıp kullanmayı öğrendik.
36:55Birçok işlemi çok hızlı yaptık onların sayesinde mühendisler arkadaşlarım.
36:58Sizin hayatınızda böyle objeler mesela evinizde tutar mısınız?
37:01Koleksiyonunuz var mıdır?
37:03Unutamadığınız bir objeniz, bir eşyanız var mıdır?
37:06O tür bir şey fazla bende yok.
37:08Öyle mi?
37:08Yani öyle bir şeyim yok, obje takatım yok.
37:11Hocam hatırlarsınız bunu.
37:12Evet tabii.
37:13Değil mi?
37:13Tabii tabii.
37:14İlkokulda biz bunlarla büyüdük.
37:15Tabii.
37:16Yani bir dönem yani.
37:17Hesap makinesi buydu.
37:18Hoca da ben de böyle yani 50'lerin üzerinde 60'lara yaklaşmış insanlarız.
37:24Dolayısıyla bunlar bizim hatıralarımız.
37:25Yani şöyle tabii şunu söyleyelim.
37:27Buradaki hadise şu.
37:29Ütüm de var hocam.
37:30Türkiye'ye tabii o eski ütüler 1980'lerden sonra değişti.
37:34Ve burada da bir kişiyi rahmetlanmak lazım.
37:38Gençken sevmezdim onu da söyleyeyim.
37:39Turgut Özal.
37:39Rahmetti Turgut Özal.
37:40Bak gençken ben sevmezdim.
37:42Allah rahmet eylesin.
37:42Turgut Özal'a çok kızardım.
37:44Tabii o üniversite gençliğime denk geldi.
37:45Evet.
37:46Yani gençken insan birçok şeyi beğenmiyor.
37:49Ama yaşım 40'a geldiğinde Turgut Özal'ın bu ülkeye çok büyük iyilikler yaptığını
37:54bir tarihçi olarak daha rahat anladım.
37:56Türkiye'yi gerçekten dönüştürdü.
37:58Rahmetli vizyoner bir insandı.
38:00Türkiye'deki o tabii bunu dünyaya açtı Türkiye'yi.
38:03Gerçekten.
38:04Yani dünyaya açıldı Türkiye.
38:06Şimdi bunu klasik olarak hatırlıyorum.
38:08El feneri ama spesifik bir model bu.
38:10Bu çocukluğumuzda da.
38:11Tabii.
38:11Zaten tek tipti yani böyle çok model de yoktu.
38:15Hocam Walkman dönemini hatırlarsınız.
38:16Tabii tabii o da 80'lerde çıktı.
38:18Ondan önce o da yok.
38:19Yani kaset yok.
38:21Giyilebilir teknolojilerin ilk adımıdır.
38:24Ve bir Japon markası efsane oldu ve bir büyük devrime yol açtı.
38:29Yani kasetleri yanınızda normalde devasa müzik setleri evlerde dinlenirken taşınabilir
38:35bir müzik setleri.
38:36Eskiden onlar da yok.
38:37Plaklar var tabii.
38:37Tabii plaklarımız da var burada.
38:39Tabii şeyi de aynı şekilde dediğiniz gibi.
38:42Burada plaklarımız var.
38:43Tabii o 80'li yıllar kaset dönemi şeyi çok güzel anlatıyor.
38:46Bakın bunu.
38:46Bu 1980'ler diye bir dizi vardı.
38:49Evet.
38:49Mesela o son derece bu geçişi anlattı.
38:52Bizim CEO'muz Murat Yancı da plaklara çok şeydir meraklıdır.
38:56Ben de.
38:57İyi bir plak koleksiyonum var.
38:58Hocam ben hala iyi bir pikabım var ve dinliyorum.
39:03Şöyle düşünün.
39:04Öyle bir hayata hızlı geçti ki.
39:06Yani kaset, CD, DVD artık ondan da geçti.
39:10VHS, VHS.
39:12Önce Betamax girdi.
39:14Sonra VHS girdi.
39:15Nedense Türkiye'de dünyada çok yaygın değildi Betamax.
39:19Türkiye'de çok satıldı.
39:20Ara modeller, formatlar oldu.
39:22Blu-ray'ler geldi.
39:24DVD geldi.
39:26Video CD, VCD geldi.
39:28Hatırlar mısınız?
39:29Bir ara format olarak.
39:30Hep böyle formatlar, formatlar işte bugün küçük bir telefonun içinde bile 1TB'lik hafızalar var.
39:37Artık yani film kullanan fotoğraf makineleri çok nadiren kullanılıyor.
39:42Koleksiyonerler tarafından kullanılıyor.
39:43Yani bu fotoğraf tabii şey profesyonel gazeteciler falan kullanıyor.
39:46Çok pahalı ama.
39:47Tabii pahalı ama tabii şöyle düşünelim.
39:50Mesela çoğu bizim 50-60, 55-60 yaşında olan kişilerin çoğunun çocukluğundan fazla resim yoktur.
39:59Tabii.
39:59Çünkü resim müstakil fotoğraf makinesi.
40:02Herkes de olmadığı için.
40:04Yani ancak resmi bir şey için gidip fotoğrafçı da çektirebilirdiniz.
40:07Tabii şöyle düşünün.
40:09Şu anda elinizde bir şey var, elinizde bir telefon var.
40:13Her şeyi yapıyor.
40:14Video çekiyor, resim çekiyor.
40:16Şu anda yapay zeka ile birlikte ayrı bir yer haline geldi.
40:19Evet bu da meşhur telefonumuz, ilk telefonumuz.
40:22Bu tabii her şeyi yapmıyordu ama bir önemli bir şey yapıyordu.
40:25İnsanları birbirine bağlıyordu.
40:26İlk telefonlardan biri bu.
40:28Bizim gazetelerimizde yani burada ben de artık yani 37 senede medyada olunca agrandüzör vardı.
40:35Fotoğrafları, karanlık oda diye bir şey vardı.
40:38Üniversitede karanlık oda laboratuvarları vardı.
40:41Oraya girilirdi fotoğrafçılık dersi.
40:43Yani hayatı telefon çok değiştirdi ama yani bundan bahsediyoruz değil mi?
40:48Yani ilk elektrik, ilk yani geceyi gündüz yapıyor.
40:52Tabii telefon ulaşımı şöyle düşünün.
40:54Yani 1950'lerde Tokat'tan İstanbul okumaya gelenler var.
40:58Adam atlıyor, geliyor buraya.
41:01Mektup yazmazsa hiçbir ulaşım şansınız yok.
41:03Yani onun burada yaşıyor, yediği mektupla.
41:08Yani mesela son mektubu yazan nesil de biziz.
41:10Yani ben 1980'lerde tabii her yerde telefon olmadığı için 1980'lerde arkadaşlarımızla yazın mektuplaşırdık mesela.
41:19Hocam sizin çocukluğunuzda da tahmin ediyorum.
41:22Teneke oyuncak dönemini hatırlar mısınız?
41:24Doğru, var ve evet.
41:24Böyle motorlar vardı hatırlıyorum.
41:26Bu benim koleksiyonumdan.
41:27Ha güzel.
41:28Bu aşağı yukarı o dönemin en önemli üreticisi Nekur.
41:32Yani bugün üretim yapan bir şirket olmadığı için söylüyorum.
41:36Bu aşağı yukarı 50 senelik bir oyuncak.
41:3950 senelik bir dönem metal oyuncak dönemi vardı.
41:43Çok yaygındı.
41:44Sonra ahşap ve plastik oyuncakları da geçerli.
41:46Plastik yayıldıktan sonra birçok şey hızlı yayıldı.
41:49Yönetmenimden rica edeyim biraz gösterelim bunu.
41:51Ben çok seviyorum bu objeyi çünkü.
41:53Bunu Bonmarşe diye bir dükkan vardı.
41:55Galatasaray Lisesi'nin yan tarafında, Beyoğlu'nda ithal oyuncaklar da satardı.
42:00Oradan aldık.
42:01Annem almış.
42:02Mesela Almanya'dan gelenler, yani Almancı dediğimiz Almanya'ya giden Türkler, 70'lerde birçok şeyi ilk defa Türkiye'ye getiriyorlar.
42:11Yani şimdi mesela çikolata getiriyor.
42:13Tabii o zaman çok makbuldü çikolata.
42:15Çikolata sektörü çok yaygın değil.
42:17Oyuncak getiriyor.
42:18Yani şimdi o oyuncaklar Türkiye'de çok yok.
42:21Pahalı.
42:22Mesela Almanca tanıdığınız varsa yolunu beklerdiriz ki gelsin bize bir şey getirsin diye.
42:26Bakın hocam şu karüzeller var ya onlardan müzik kutuları yani açtığınız zaman müzik çalan kutular onlardan çokça gelirdik.
42:33Yani şöyle tabii dediğimiz gibi şey çok hızlı gelişti.
42:36Yani son 50 sene insanlık tarihinin en hızlı gelişen dönemi geleceğin daha da hızlı olacağını tahmin ediyoruz.
42:42Yani bu yapay zeka dağıtıyor.
42:44Sonra neyin nereye gideceğini kestiremiyorsunuz.
42:46Yani şöyle düşünün.
42:48Ben 1990'da yüksek izan tezimi yazarken daha bilgisayar yeni çıkmış.
42:53Biz o sıraları elle yazıyoruz, daktürye çektiriyoruz.
42:56İlk defa bilgisayar.
42:57Tabi bilgisayar almanız mümkün değil.
42:5910 bin dolar filandı.
43:00Tabii.
43:00Böyle profesyonel yazanlar vardı.
43:02Yazıp elle yazıp ona veriyordunuz.
43:04O yazdı.
43:04Şimdi düşünün 90'lı yıllarda hayatımıza ilk defa yoğun olarak girmeye başladı bilgisayar.
43:112000'li yıllara geldiğimizde internet girmeye başladı.
43:14Mesela bankamatik dönemini de gördük.
43:16Yani ben şeyi hatırlıyorum.
43:17Ben 89'da ilk memur olduğum zaman gidip bankada uzun süre kuyruk beklerdik maaşınızı almak için.
43:25Ne uzun kuyruklar geçirdik.
43:26Hayatımızın bir bölümünü banka kuyruklarında geçirdik.
43:29PTT'lerde, kuyruklar.
43:31Ama onun da şöyle bir avantajı var.
43:33Trafiğe bu kadar takılmıyordunuz o zamanlar.
43:34Şimdi İstanbul'da mesela trafik yoğundu ama 1984'te ben Topkapı'dan Göztepe'ye 3 otobüs değiştirerek 45 dakikada varıyordum.
43:44Yani en yoğun trafiğe rağmen.
43:46Yani şimdi sonradan tabii araba sayısı az olduğu için bu daha sınırlıydı.
43:52Şimdi insanın hayatı kolaylaşırken bir taraftan da zorlaşıyor İstanbul gibi kentlerde.
43:56Hocam bir taraftan da otobüs sayısı azdı.
43:58Mesela ben Beyazıt'ta üniversiteden kurtuluşa gidiyordum o zaman.
44:021,5-2 saat otobüs beklediğimi hatırlıyordum.
44:04Çünkü gelmiyordu.
44:05Tabii orada problem otobüsün gitmesi değil, gelmesi.
44:08Doğru.
44:08Bir de bizim trolobüsler vardı, İstanbullular hatırlayacaklardır.
44:12Onların böyle elektrik kesintileri olurdu, elektrik bağlayan şeyleri vardı.
44:17Onlar da düşerdi böyle panga altından falan dönerken.
44:19Enteresan şeyler yaşadık.
44:21Hocam insanların tabii özellikle büyükşehirde, İstanbul, Ankara gibi yerlerde böyle birbirlerini ziyaret etmelerini engelleyen, zorlaştıran şeylerden biri de zaman darlığı ve trafiğin çok kötü olması.
44:33Bugün İstanbul'da bir yakadan diğerine gitmeye kalkarsanız aşağı yukarı bir gün biter.
44:38Değil mi?
44:39Yani burada bütün zorluk da olsa bayramların bir araya gelme fırsatı olarak değerlendirmesi lazım.
44:45Şimdi değerli izleyiciler, bir güzel esprili bir şey var.
44:48Onu ben paylaşmak istiyorum.
44:49Mersin'in Tarsus ilçesinde bir ahşap oyuncak atölyesi var.
44:53Çok sevimli bir yer.
44:54Tabii ben teneke oyuncağımı göstermiştim.
44:56Bir dönemde de tahta oyuncaklar, ahşap oyuncaklar var.
45:00Bugün hala çok yaygın.
45:03Çocuklar açısından da daha güvenli olduğu düşünüldüğü için plastiğe ve tenekeye göre.
45:07Teşvik edilen bir şey.
45:09Murat Sönmez ve oğlu Ömer Sönmez bana çok güzel bir hediye yaptılar.
45:14Benim tabii ilgi alanlarımı böyle evcil hayvanları seviyorum, ulaşım araçlarını seviyorum, teknolojiye meraklıyım diye.
45:20Onların böyle hepsini kapsayan çok güzel bir tahta oyuncak, bir rüzgar gürü de var ucunda.
45:26Onu birlikte izleyelim.
45:27Merhaba arkadaşlar, nasılsınız?
45:30Ben iyiyim.
45:30Bunlarım sizinle keyifli bir saati içerisindedir.
45:33Arkadaşlar, Hakan amcamın rüzgar günlerini çok sevdiği duyduk.
45:38Ve buna böyle bir model yaptık.
45:40Ha yapmam, bu modeli yapmadan önce Hakan amcamla ilgili ufak bir araştırma yaptık.
45:45Size ufak bir özet geçirme rüzgar günleriyle ilgili.
45:48Burada Hakan amcamın ufak bir modeli var.
45:50Sonra Hakan amcamın hayvanları, arabaları ve seyahati çok sevdiğini öğrendik.
45:56Biz de böyle bir model yapmaya karar verdik.
45:59Umarım CNN Türk ailesi ve Hakan amcam çok değerli.
46:02Kendinize iyi bakın, görüşürüz.
46:08Tekrar çok çok teşekkür ediyorum.
46:10Murat Sönmez ve oğlu Ömer Sönmez, Mersin, Tarsu ilçesinde bir ahşap oyuncak atölyesi.
46:15Bunu bana yaptılar.
46:16Az önce VTRD'de.
46:17Evet, ellerine sağlık.
46:17Ama şey çok güzel orada, oyuncak çok güzel, çocuğun o keyifli durumu çok güzel.
46:22O kadar güzel bir enerjiyle anlatıyor ki.
46:24Tabii tabii, işte bakın burada problem şu.
46:27Bizim eğitim sitemiz bu enerjiye sahip çocuğu alıyor, sonunda durgun bir çocuk olarak etkiliyor.
46:31Yani bu çok olumsuz bir şey.
46:34Yani çocuklarımızın bu yaşam enerjisini hep devam ettirmemiz lazım.
46:37Burada da en önemli şey bana göre şu.
46:39Biz ne diyoruz? Eğitim, öğretim.
46:41Eğitim, öğretimin biz öğretimini yapıyoruz.
46:42Eğitim yok.
46:44Rahmetli Erol Güngör der ki, Erol Güngör çok büyük bir düşünürdü.
46:47Kendi 70'lerde bile eleştiriyor.
46:49Bakın, şimdi günümüzde değil.
46:5111 yaşındaki bir çocuğa diyor, 6 ayda diyor, bütün ilkokul öğretimini verebilirsiniz diyor.
46:59Asıl asıl olan da eğitimdir diyor.
47:01Hocam bir de el becerisi.
47:02Yani ne ilk yardım biliyorlar, ne mesela bir lastik değiştirme.
47:06Bunların kız çocukları da dahil olmak üzere.
47:08El becerilerini, yani hayatı hazırlanma, hayat bilgisi diye bir ders vardı ya bizim dönemimizde.
47:13Onu gerçekten böyle ete keniğe büründürerek de çocuklara daha çok vermek lazım.
47:17O şöyle tabii, eskiden o öğretilmiş.
47:19Bir de şey var, mesela benim rahmetli babam çok becerikli bir insandı.
47:23Hem çok kitap okurdu, öğretmendi.
47:25Aynı zamanda muazzam bir el becerisi vardı.
47:27Mesela çamaşır makinesi bozulur, yapar.
47:29Buzdolabı bozulur, bu şey tırım bozulur yapar.
47:34Basit basit müdahaleler.
47:35Ama benim mesela, benim öyle bir yetenem yoktur.
47:36Kardeşime geçmiştir o.
47:38Kardeşim de çok beceriklidir.
47:39Mesela ben okuma yönünü aldım babamın.
47:42Yani mesela o çok kitap okurdu, ben de çok kitap okudum.
47:44Ama şimdi şu anda artık işçiye gitti.
47:49Lamba değiştirmek için bile elektrikçi çağırmaya doğru gitti.
47:52En basit işlerde bile bir desteğe ihtiyacı.
47:54Tabii insanlar eskiden daha kalifeydi.
47:56Bunun en önemli seferinden birisi yeterince usta yok.
48:00İki para da yok.
48:01Bir VTR'miz daha var.
48:02İnsanlar çocukluk hatıralarını, geçmişle ilgili güzel şeylerinizi paylaşıyorlar.
48:07Önemli bazı misafirlerimizi izleyeceğiz.
48:10Ama siz öncesinde bir çarpıcı bir hatıranız aklınıza geliyor.
48:14Evet şöyle tabii.
48:15Mesela en ilginçlerden birisi şudur.
48:18Mesela kurban bayramlarında kurban önceden alınır.
48:22Tabii ev şartları uygundu.
48:23Mesela bizim evimiz üç katlıydı.
48:24Avluları vardı.
48:25Tokatlı.
48:26Tokatlı.
48:26Altta ahırı vardı.
48:27Çünkü bir bütün içinde fırını vardı.
48:31Kurbanı babam rahmetli önceden alır.
48:35Tabii kurbanla aranızda bir çocuksunuz.
48:377-8 yaşlarındasınız.
48:38Duygusal ilişki oluyor.
48:40Tabii şimdi o kurbanın kesilmesini istemiyorsunuz.
48:44Tabii o dönemde iletişim olmadığı için kasaplarla tanışıyor.
48:48Babam haber vermiş.
48:48Şu saatte gel.
48:49Kasap geldi.
48:51Zili çaldı.
48:51O arada babam bakamamıştı.
48:53Pencereden baktım.
48:54Kasaba bizim kurban kesildi dedim.
48:55Kasabı gönderdim.
48:56Tabii.
48:57Sonra babam bekliyor.
48:59Rahmetli.
49:00Kasap gelecek.
49:00Kasap yok.
49:02Tabii iyi bir fırça yemiştik sonradan öğrenince.
49:04Ne yaptın?
49:04Tabii.
49:06Daha zor bir kasap bulup kurbanı kestirdi.
49:08Tabii dediğimiz gibi o hatta şey olurdu.
49:10O kurbanlar önceden alır.
49:11Peşinin sıra gezer.
49:12Siz bir yer atlarsınız.
49:13Oradan atlar.
49:14Yani mesela tabii orada dediğiniz gibi sizin o çocuk tavrınız kurbanın kesilmesini istemiyor.
49:19Bir arkadaş gibi görüyorsunuz.
49:21Ama tabii o kurban da bayramın bir ritüeli.
49:24Evet.
49:24O zaman hepimizin yakından tanıdığımız bir takım ünlü isimler.
49:27Acaba çocukluklarında bayramlarda hangi hatıraları yaşadılar?
49:31Bunu birlikte izleyelim.
49:34Benim kuşağım çocukluğumun bayramları 60-70 yıllara denk ediyor.
49:41Hepsi çok özel ve güzeldi.
49:43Güzel yıllardı.
49:46Arkadaşlık günleri, kardeşlik günleri.
49:49Ama 74 yılı özel bir yıldı.
49:52Anneme babam ayrıydı.
49:53Ve biz bir yıl İstanbul Halkalı'ya gelmiştik.
49:57Bir tek odalı bir eve yerleşmiştik.
50:00Yoksul bir hayat sürdük bir yıl boyunca.
50:04O evdeki ilk bayram sabahını hiç unutmam.
50:07Sabah kalktığım zaman tek teli olmayan, arkası çattık bir mandolin bayram ediyen.
50:13Kendi ve kardeşlerinin başucunda da birer hediye vardı.
50:19Annem tarafından alınmış.
50:23O yüzden o seneyi ve o bayram sabahını hiç unutmam.
50:28Doğduğum mahalle çıkmaz sokaktı.
50:31Komşuluk çok güzel doğdu ve ortak alanlar çok fazlaydı.
50:36Mesela bir yağlı köfte yapılırdı.
50:39Bütün mahalleli, bütün komşular bir araya gelirdik.
50:41Yağlı köfte yapardık.
50:43Rahmetli annemin de yağlı köftesi çok güzeldi ve bizi güzel öğretmişti.
50:47Kız kardeşimle birlikte.
50:48Mahallenin yağlı köftecisiydik.
50:50Yağlı köfte yapılacağı zaman bizi çağrılardı.
50:53Biz yapardık.
50:53Bir de kına geceleri, düğünler mahallenin kendi içerisinde.
50:58Komşunun bir kızla bir oğlu evlendiğinde.
51:01Özellikle o şarkılarda hemen bir koro oluşturulurdu.
51:05O koro da işte o günün zamanında indi Mahbuz başına bir kız çıktı karşıma.
51:10Orada da kız kardeşimle ikimiz koro'nun başı olurduk hemen.
51:15Hemen şarkıları söylemeye başlardık.
51:16O yüzden çok güzel anılarımız var.
51:20Eski bayramlar tabi bambaşkaydı.
51:23Mektup yazardık birbirimize.
51:25O mektuplar düzgün yazılması gerekiyordu.
51:29Önceden düşünülmesi gerekiyordu.
51:31Bazen yazdığımız mektupları kenara atıp tekrar baştan başlıyorduk düzgün olsun diye.
51:37PTT'ye gönderiyorduk.
51:38PTT'den oraya varmasını ve tekrar geri gelmesini arzuluyorduk.
51:44Eski bayramlar deyince harçlıklar hep hafızamda.
51:48Yaş ortalamasına göre o harçlıkları büyüklerimiz veriyordu.
51:54Büyüklerin ziyaretleri, çok düzgün giyinmeler.
51:58Yani bütün bunlar çok değerliydi.
52:00Her şey çok hızlı olmuyordu belki ama çok organize olabiliyordu.
52:05Ve hafızamızda hep o nerede o eski bayramlar olarak kalmış oldu.
52:10Evet gerçekten çok da güzel hatıralar paylaştılar.
52:15Konuklarımız çok teşekkür ederiz.
52:18Hepimizde tabi izleri var geçmiş bayramların.
52:20Değerli izleyiciler bu yayının sonuna geldik.
52:22Ben son dönemde Erhan Afyoncu Hoca'nın bazı yazılarını çok beğendim.
52:27Bayramlaşma geleneği, bayram alayı, mesela işte Mehter Marşı, bayramda kadınlar, işgal altındaki İstanbul'un durumu.
52:37Bayram öncesinde mesela ikramiye ile ilgili bir yazısını okudum.
52:41İlk ara buluculuk şu anda Türkiye birçok ülkede, birçok ülkeyi ara buluculuk çalışmalarıyla, faaliyetleriyle bir araya getirmeye çalıştığı için
52:49bunun bir de tarihsel süreci var Erhan Afyoncu'nun yazılarında, Sabah Gazetesi'ndeki yazılarında okuyabilirsiniz.
52:56Hocam güzel bir bayram sohbeti oldu.
52:58Evet.
52:58Farklı bir dekorda sizi ağırladık.
53:00Doğru, daha değişik ve güzel lezzetleri olan bir yerde ağırlandık.
53:03Tabi burada dediğimiz gibi şunu söylemek lazım.
53:07Yani bizim çoğumuzun ulaştığı nimetlere toplumun belli kesimleri ulaşmıyor.
53:14Bayramlar bu yardımlaşma için en önemli dönemler.
53:16Çok önemli.
53:17Osman Bayramı son derece önemli.
53:19Yani bunu değerlendirip toplumda ihtiyaç sahiplerine elimizden gelen yardımı yapmamız lazım.
53:24Hocam çok teşekkür ederiz.
53:25Biz teşekkür ederiz.
53:25Çok güzel bir sohbet oldu.
53:27Herkesin bayramını tekrar tebrik ediyoruz.
53:28Tekrar iyi bayramlar.
53:29Bütün dünyada kansız, gözyaşısız ve özellikle Gazze'de bu katliamların sona erdiği bir bayramı temenni ediyoruz.
53:37Acıların, gözyaşlarının bir an önce sona ermesini diliyoruz.
53:41Bir de bu bayram tatili süresince eğer farklı şehirlere seyahat ediyorsanız,
53:45lütfen trafik kazalarına dikkat edin.
53:47Güvenli bir şekilde gideceğiniz yere ulaşmanızı diliyorum.
53:50Değerli izleyiciler, yeniden iyi bayramlar.
53:52Hepinize iyi günler diliyorum.
53:54Hoşçakalın.
Önerilen
2:30
|
Sıradaki
3:24
3:07
3:29
4:25
2:43
1:28
2:59
4:23
2:10