Son yıllarda dolandırıcılar sanal ağlar üzerinden vatandaşları milyarlarca lira dolandırıyor. Öyle ki son 1 yılda yapılan operasyonlarla yaklaşık 50 milyar TL'lik dolandırıcılık parası tespit edildi. Peki, kim hangi tekniklerle bu kadar yüksek rakamlarda dolandırıcılık gerçekleştiriyor? Dolandırıcıların neden sonları gelmiyor? Hukuk sisteminde cezalar mı yetersiz, dünyada durum ne? Detaylar CNN TÜRK Muhabiri Emrah Çakmak ve Kameraman Emir Ünlü'nün Vizör haberinde...
01:10Dolandırma yöntemlerini sanal medya üzerinden gerçekleştiriyorlar.
01:14Artan dolandırıcılık vakalarına karşı İçişleri Bakanlığı arka arkaya operasyonlar yapmaya başladı.
01:20Operasyonların adı Siber Ağa oldu.
01:22Son bir yılda 15 ayrı operasyon düzenlendi.
01:26Binlerce kişi gözaltına alındı.
01:28Dolandırıcı şebekelerin hesaplarında toplam 50 milyar TL'ye varan para hareketi tespit edildi.
01:33Sanal medya üzerinden vurgunun boyutu çarpıcıydı.
01:36Geçtiğimiz günlerde İstanbul merkezli yapılan geniş çaplı operasyonla yapay zeka kullanıp ünlü isimlerin ses ve görüntülerini taklit eden ve bu yöntemle yüz milyonlarca liralık dolandırıcılığa imza atan çete çökertildi.
01:51Şüphelilerin yaklaşık 500 milyon dolarlık vurgunu Kamboçya merkezli bir kripto para hesabına aktardığı tespit edildi.
01:58Sanal medyada çok farklı dolandırıcılık yöntemleri kullanılıyor.
02:02Özellikle siber dolandırıcılar vatandaşları mağdur etmek, kişisel verilerini, bilgilerini ve banka hesaplarını ele geçirmek için türlü yöntemler kullanıyorlar.
02:11Bunların başını ise yatırım vadiyle dolandırıcılık alıyor.
02:15Sanal medya üzerinden hızlı kazanç vadiyle sahte yatırım sayfalarına yönlendiriyorlar.
02:20Özellikle kripto para, altın ve döviz yatırımı gibi başlıkları kullanıyorlar.
02:26Burada yapay zeka ile ünlü isimlerin seslerini ve görüntülerini de taklit ederek sanal medyaya vermiş oldukları sponsor reklamlar aracılığıyla vatandaşları tuzağa düşürmüş oluyorlar.
02:37Bununla birlikte sanal medyada sahte hesaplar ve ünlü hatlarını kullanmakta çok kolay bir hale geldi.
02:43Kendilerine ait sosyal medya hesaplarını sahte kimliklerle açıyorlar.
02:47Bu sahte kimliklere de özellikle kişilerin sosyal medyada bıraktığı izler üzerinden ulaşıyorlar.
02:55Ve bizim hakkımızda edindiği bu sahte bilgilerle bizim haberimiz olmadan belki de bir dolandırıcılığa bizi alet etmiş oluyorlar.
03:05Yani siz farkında olmadan sizin görüntünüzle bir dolandırıcılık yapılıyor.
03:10Kurum hesaplarını taklit etme, kripto para ve yatırım dolandırıcılıkları, sahte reklamlar.
03:15Bunlar son zamanlarda en çok kullanılan dolandırıcılık yöntemlerinden bazıları.
03:20Sanal medyada bu tür yöntemlerle yüz binlerce kişi yüksek meblalarda mağduriyet yaşıyor.
03:27Sanal medya üzerinden başlatılan duygusal ilişkiler sonunda para ihtiyacım var, bilet almam lazım, yanına gelmem lazım şeklinde devam ediyor.
03:35Ve bu sayede insanlar kandırılarak para istenmiş oluyor ve aynı şekilde insanların duyguları sömürülüyor.
03:43Özellikle gençlere hedef alan yöntemlerden biri de işte sanal bahis.
03:47Sanal bahis üzerinden gençlere yatırım mağdini, yani işte bir yatırım yüz alın gibi böyle başlıklarla dikkat çekici,
03:58işte hemen paranızı kazanın ya da işte size büyük bir fırsat sunuyoruz gibi böyle harekete geçirici başlıklarla kişilere,
04:08kişilerin ulaştıkları iletişim bilgilerini, kişilere SMS olarak ya da telefon yoluyla ulaşıp onlara bu kullandıkları vaat edici kelimelerle aslında bir dolandırıcılar sürükliyorlar.
04:25Avrupa Dolandırıcılık'ta Mücadele Ofisi Olaf'ın 2025 yılı raporlarına göre,
04:30Türkiye'de teknoloji kullanımıyla yapılan dolandırıcılık vakaları son 5 yılda 5 kat artarak rekor seviyeye ulaştı.
04:37Özellikle salgın döneminden sonra ciddi bir artış yaşandı.
04:402020 yılında 460 bin olan vaka sayısı 2024 yılı itibariyle 2.3 milyona yükseldi.
04:46Türkiye bu alanda Avrupa'da ilk sıraya yükselirken, dünya gelininde en çok dolandırıcılık olayının yaşandığı ülkeler arasına girdi.
04:53İnsanların sosyal medyadaki geçirdikleri vakit arttığı için ve buradaki kullanım yaşı da düştüğü ve diğer taraftan da yaşlıların diyebildiğimiz orta yaş üstü insanların da artık internette çok fazla vakit geçirdikleri için dolandırıcıların bu noktada iştaha kabardı.
05:09Ve her seferinde farklı bir yöntem kullanarak, zaman zaman korkuyu kullanarak, zaman zaman zaaflarını kullanarak, zaman zaman bilgisizliklerini kullanarak, küçüklüğünü ya da yaşını ilerlemiş olduğunu kullanarak,
05:21farklı yöntemlerle ve aslında şöyle bir şey var, para kazandırma vaadiyle ya bir ürünü daha ucuza satma vaadiyle ya daha yüksek kar getirme vaadiyle.
05:31Yani dolayısıyla ellerindeki birikmiş olduğu parayı bir şekilde almaya yönelik bir sistem var.
05:37Dolandırıcılar boş durmuyorlar, sürekli bir sistem geliştiriyorlar, sürekli bir yöntem geliştiriyorlar.
05:42Size bir ödül vaadiyle yaklaşan sistemlere karşı dikkatli olmanız gerekiyor.
05:46Sizin sanal ortamlarda eğer sponsorlu bir reklam olarak karşınızda size karşı bir vaat varsa ya da sizi özellikle farkındalık içeren ilgi çekici başlıklarla da yakalamaya çalışıyorlar,
06:03ünlüleri kullanıyorlar dedik, bunlara karşı dikkatli olmanız gerekiyor.
06:07Dolandırıcılık vakalarının artışındaki en büyük etkenlerden biri kişisel verilerin kolayca ele geçirilmesi ve satılması.
06:13Bu durumda ülkeleri teknoloji destekli dolandırıcılıklar da üst sıralara taşıyor.
06:18Bu sosyal medya şirketleri Türkiye'de temsilcilikleri kağıt üstünde.
06:23Türkiye'de bir bilişim şube, mahkeme ya da savcılık bir bilgi talep ettiğinde vermiyorlar.
06:30Yani bir şekilde dolandırıcıları koruyorlar.
06:32Sistem bunun üzerine kurulmuş.
06:34Çünkü sosyal medya şirketleri sponsorlu reklam alarak dolandırıcılara adeta ışık tutuyorlar, çanak tutuyorlar ve buradan sponsorlu reklam aldıkları için de gelir elde ediyorlar.
06:44Arka planda sponsorlu reklamlar, vatandaş dolandırılmış, dolandırılmamış o sosyal medya şirketlerinin umurunda değil.
06:51Dolayısıyla onlar veri alıyor, para kazanıyorlar.
06:53Yani uzmanlara göre aslında Türkiye, yurtdışı kaynaklı dolandırıcılıklarını ara, yine yurtdışı menşeili sanal medya şirketlerinin bakışı nedeniyle maruz kalıyor.
07:01Sosyal medya şirketleri Türkiye'nin dışındaki Avrupa ülkelerinde, Amerika'da, İngiltere'de, Avrupa bilgi ülkelerinde bilgileri anında paylaşıyorlar.
07:10Dolayısıyla onu bildikleri için orada hareket edemiyor bu suç örgütleri.
07:13Ancak bizim gibi ülkelerde bilginin verilmediği ülkeleri seçiyorlar.
07:18Ve burada elbette ki eğitim seviyesi, elbette ki mali durumlar, ekonomik koşullar, bu konudaki insanların bilgisizliğini de kullanıyorlar.
07:27Ama esas sorun burada bilişim sistemlerini kullanan sosyal medya şirketlerinin adli mercilerle, Türk makamlarıyla bilgileri ya çok geç ya da hiç paylaşmamasından kaynaklanıyor.
07:39Türkiye'de dolandırıcılığın cezası 4 yıldan 10 yıla kadar hapis.
07:43Ancak çoğu suçlu bu sürelerde olmadan önce cezaevinden çıkıyor.
07:46Çünkü indirim uygulanıyor.
07:48İlk davaya kadar yattığı süre sayılıyor ve tahliye oluyorlar.
07:51Bilişim sistemleriyle, bilişim sistemlerin marifetiyle suçun işlenmesi halinde verilecek ceza minimum 4 yıl, maksimum 10 yıl.
08:00Mahkemeler genelde 4 yıl 2 ay gibi bir ceza veriyorlar.
08:034 yıl 2 ay ceza verildiğinde yatarı sadece 13 ay.
08:07Yani bir kişi aynı anda binlerce kişiyi dolandırıyor, 10 milyon, 20 milyon, 50 milyon vurgun yapıyor.
08:13Yatarı sadece 13 ay tespit edildiği kadarıyla.
08:16Dolayısıyla burada bir mahkemenin diğer mahkemeden haberi olmadığı için, bu dosyalar birleştirilmediği için, yargılamalar da uzun sürdüğü için
08:23burada suç işleyen kişiler, yani bunlar aslında bir örgüt şeklinde çalışıyorlar.
08:28Suç örgütleri bir şekilde tespit edilmeleri uzun sürdüğü için vurgunu yapıyorlar, yargılamadan cezayı da bir başkasının üzerine atıyorlar ve parayı da yurt dışına kaçırıyorlar.
08:38Ancak Amerika'da bu suçlar için kesin 10 yıla kadar hapis cezası isteniyor ve 10 bin ila 25 bin dolar arasında para cezası kesiliyor.
08:46Bu durum da artan dolandırıcılık vakalarına karşı Türkiye'deki ceza sisteminin yeniden gözden geçirilmesini vazgeçilmez kılıyor.
08:53Cezaların daha da artılıyor olması lazım, en az 3 yıl, 4 yıl yatar olması lazım ki insanlar vurgun yaptığında,
09:01yani parayı bir şekilde yurt dışına aktardıklarında o paraya da el konulabilir bir sistemin olması lazım.
09:06Bankaların burada hızlı çalışması lazım, şüpheli bir işlem olduğunda masak ya da adli birimlere derhal bildiriyor olması lazım.
