Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Müzik
00:00Cumhuriyet TV ekranlarından merhaba sevgili izleyenler bildiğiniz üzere siyasetin gündemi yoğun bir yandan 19 Mart'tan bu yana devam eden İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne yönelik operasyonlar dalga dalga devam ediyor.
00:25Bunun yanında terörsüz Türkiye şeklinde isimlendirilen bir süreç devam ediyor efendim.
00:31Dem Parti'nin meclisteki diğer partilerle bu konuya ilişkin görüşmeleri yapıldı.
00:36Dün de bir infaz düzenlemesi açıkladı iktidar ama Dem Parti pek de beklentisi karşılanmış gibi bir yanıt vermedi bu infaz düzenlemesine.
00:44Birkaç ay daha sanıyorum beklemek gerekecek somut adımlar için ve bir şeylerin netleşmesi için hepsini konuşacağız bugün.
00:51Kamuoyunda nasıl bir yankı buluyor bütün bu yaşananlar yurttaşlar ne düşünüyorlar ve onların gündemiyle siyasetin gündemi birbirine yakın mı benziyor mu hepsini konuşacağız.
01:01Konuğumuz siyaset bilimci ve kamuoyu araştırmacısı Derya Kömürcü.
01:04Derya Bey merhaba hoş geldiniz.
01:06Merhaba hoş bulduk.
01:08Efendim dediğim gibi ben bu terörsüz Türkiye süreciyle bir başlayalım diyorum.
01:13Bir yandan biz bu süreçler hem 19 Mart hem de Bahçeli'nin çıkışı gelmeden önce en önemli gündemimiz ekonomi diyorduk.
01:19O günden bu yana da ekonomi neredeyse çok konuşamıyoruz.
01:22Yurttaş nasıl tepki veriyor ilk baştan bu yana bu terörsüz Türkiye sürecine hem milliyetçi kesimler hem kült siyasi hareketi hem demokratlar ne düşündüler şimdiye dek?
01:33Öncelikle şunu tespit etmek gerekir herhalde.
01:36Gerçekten de sokakta vatandaşın gerçek gündemi hala ekonomi hala geçim sıkıntısı.
01:43Dolayısıyla biraz bu gündemin dışına çıkıyor aslında Türkiye'de siyaset, kurumsal siyaset ve buna yönelik bir serzeniş olduğu da aslında yurttaşlarda görülüyor.
01:55Öncelikle onu söyleyerek başlayayım.
01:58Bunun ardından yani toplumda nasıl bir hissiyat, nasıl bir tepki var bu sürece karşı diye soracak olursak açıkçası çok az şey bilindiği için sürece dair nasıl ilerleyeceğine,
02:12içeriğinin ne olacağına dair çok az şey bilindiği için genel olarak bir bilmeme ve bu bilmeme durumundan kaynaklı bir tedirginlik hali var aslında.
02:23Yani acaba nereye evrilecek, acaba sonunda ne olacak diye.
02:28Tam da bu bilmeme halinden dolayı aslında biz yurttaşların çok net tutum alamadığı, tercihte bulunamadığı bir süreci aslında takip ediyoruz.
02:39Şunu görüyoruz yani normal birer yurttaş olarak hepimiz Türkiye'de silahların susmasını, silahlı mücadele diye bir şeyin, terör diye bir şeyin olmaması olumlu bir şeydir ve herkes bunu olumlu karşılar.
02:57Ama bunun gerçekten olup olmayacağı tartışması ayrı bir konu.
03:02Bunun karşılığında Türkiye'de ne türden bir değişim yaşanacağı, nasıl bir pazarlığın döndüğü, Türkiye içinde ve Türkiye dışında özellikle Suriye'de ne tür pazarlıkların döndüğü açıkçası tedirginlik yaratan, kaygı yaratan bir şey.
03:18Ama tam da bu nedenle yani biz bu süreç hakkında çok az şey bildiğimiz için yurttaşlar tercihlerini değiştirmiyorlar.
03:26Yani öncesinde mesela şöyle bir öngörüde bulunabilirdik yani böyle bir sürece yeniden girilmesi bu kadar milliyetçileşmiş bir iktidar seçmeninde, son 10 yılda bu kadar milliyetçileşmiş bir iktidar seçmeninde tepkiye yol açacaktır.
03:41Ve kısmi çözülmeler olabilir diğer milliyetçi partilere, örneğin İYİ Parti'ye, örneğin Zafer Partisi'ne ya da şimdi Anahtar Parti'ye geçişler olur mu acaba diye soru sormamız normal olurdu.
03:56Ama gözlemleyebildiğimiz kadarıyla şu anda böyle bir şey söz konusu değil.
04:01Çünkü kimse bunun gerçekten nereye evrildiğini, ne olduğunu bilemiyor.
04:06Bilemediği için de sadece iktidarın geniş medya ağıyla topluma pompaladığı, terörsüz Türkiye anlatısı üzerinden herhangi bir oy değişimini de çok fazla gözlemlemiyoruz bu bağlamda.
04:20Yani hala başa dönecek olursak insanların oy tercihlerini belirleyen temel iki etkenden biri ekonomi, diğeri de kutuplaşma siyaseti.
04:32Evet, şimdi burada bu konuya dair bir araştırma yaptınız mı ya da kendi kanınız ne olur merak ettiğimden soruyorum.
04:38Bir yandan bu süreçle ilgili çok tartışılan kısım da şu, işte yeni anlayasayı vesaire de tartışmaya başladık ya şimdi yeniden yavaş yavaş açıklamalar geliyor.
04:46Yurttaşların azımsanmayacak bir kısmı da Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın kendi kurmuş olduğu rejimi, mevcut rejimi daha da güçlendirecek bir adım olarak bu süreci kullanacağına dair endişasında öne çıkan başlıklardan bir tanesi.
04:59Öyle bir havada var mı sizce?
05:01Ya şöyle, şimdi toplum ikiye bölünmüş durumda aslında.
05:07Yani iktidarı destekleyen bir yüzde elliye yakın bir kesim var.
05:12Bir de onun karşısında işte ona muhalif olan bir kesim var.
05:15Burada hangi kampın içinde olduğunuza göre pozisyonunuz değişiyor.
05:20Ve evet yani özellikle muhalif seçmenlerde net bir şekilde bunun aslında AKP'nin 23 yıllık iktidarı boyunca defalarca yaptığı siyasal hamlelerden biri olduğu esas amacının Erdoğan'ın iktidarını uzatmaya yönelik bir siyasi mühendislik olduğu düşüncesi var.
05:43Tam da bu yüzden örneğin bir yeni anayasa söylemine destek çok düşük muhalif seçmende.
05:51Bunu da doğal karşılamak gerekir.
05:54Bu arada yani bir siyaset bilimci olarak bir adım geri çekilip baktığında ben de şunu çok açık söyleyebilirim.
05:59Yani mevcut anayasayı uygulamayan bir iktidarın yeni bir anayasa yapmasını ve sonra o anayasaya uymasını, o anayasanın da özgürlüklerle, demokrasiyle dolu olmasını falan beklemek biraz hayalcilik açıkçası.
06:15Dolayısıyla bu beklentiyi güçlendirecek bir şey yok.
06:20İkincisi yani şu anki iktidar meşruiyetini o kadar yitirdi, rıza üretme kapasitesi o kadar zayıfladı ki bu meclisten bir anayasa çıkmaz.
06:32Yeni bir anayasa çıkamaz zaten.
06:34Yani bu meclisin yapacağı bir anayasa zaten meşru bir anayasa olmaz.
06:39Dolayısıyla bu meclisin bir eğer bir yeni anayasa yapılacaksa bu meclisin bir an önce yenilenmesi, toplumun talepleri doğrultusunda yeni bir meclis oluşması o aritmetik içinde nereye doğru gidilecekse gidilmesi gerekir.
06:54Buna şunu da ilave edeyim.
06:56Yani bugün Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ya da iktidarın bu anayasayla yapmak isteyip de yapamayacağı herhangi bir şey zaten yok.
07:05Yani yeni bir anayasaya da ihtiyacı yok burada.
07:09Temel tartışma şu olabilir.
07:10Erdoğan bir dönem daha aday olabilmek için, aday olabilmek için mi anayasayı değiştirmeye çalışıyor?
07:17Evet bu bir etkendir ama Türkiye'nin verilik koşullarında hukukun nasıl işlediğini, kurumların nasıl işlediğini gözlemlediğinizde
07:25buna çözüm üretebilecek bir iktidar bloğundan bahsedebiliriz.
07:31Dolayısıyla sadece yeni anayasa meselesini Erdoğan yeniden adaya olabilmek için yapıyor tartışmasını kilitlememek gerekir.
07:39Bence buradaki esas mesele iktidarın özellikle Ekim ayından bugüne kadar yeni bir rejim inşa sürecine geçtiğini görmek
07:48ve o yeni inşa etmeye çalıştığı rejimin hukuki meşruiyetini sağlamak için böyle bir tartışmayı başlattığını görmek gerekir.
07:58Benim şahsi kanaatim bu sürecin sonunda Türkiye ancak zaman kaybeder.
08:05Yani yeni anayasa nasıl olmalı diye komisyonlar toplanır, buna fikirler verilir.
08:10Partiler bunun dışında kalmamak görüntüsü vermek için o tartışmaya dahil olurlar.
08:16Ama günün sonunda yeni anayasa taslakları rafa kaldırılır ve biz normal günlük siyasi mücadelenin içindeki pozisyonlara göre yaşamaya devam ederiz.
08:27Evet dikkat çektiğiniz nokta belki de çok önemli çünkü uzun bir zamandır Erdoğan yeniden aday olmak istiyor diye konuşuyoruz ama
08:34şu anda Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yapmak istediği bir şey olduğunda karşısında denge oluşturabilecek çok ciddi bir güç olmadığını
08:40biz son operasyonlarla biraz da görmüş olduk.
08:44Son aslında bu süreci de 19 Mart sürecinde konuşmak istiyorum.
08:47Son bu anayasa ve terörsüz Türkiye sürecine ilişkin bir sorum olacak.
08:51Hem Dem Parti tabanında nasıl yankı bulduğu hem de biraz Dem Parti arada kalmış bir görüntü veriyor.
08:57Bazıları çok eleştiriyor, bazıları tabi elbette tabanda yer aldıkları için destek veriyorlar ama
09:04muhalefet bloğundan uzaklaştığı ama iktidara da belki de bütün istediklerini kabul ettiremeyeceği bir noktada sıkışıp kalır mı?
09:11Dem Parti için zorluklar var mı sizce de?
09:14Şimdi bu konuyu ele alırken iki şeyi birbirinden ayrıştırmak gerekir.
09:19Biri Dem Parti seçmeni ya da tabanı dediğimiz geniş bir halk kitlesi bir de Dem Parti yönetimi ya da Dem Parti elitleri adını verebileceğimiz
09:29Dem Parti yöneticileri, Kürt siyasi hareketi içindeki yöneticiler ve milletvekilleri vesaire şeklinde ayrıştırmak gerekir.
09:37Şimdi elitler düzeyinde pazarlıklar olur, müzakereler olur ve bunların tabana, seçmene yansımaları ne şekilde olur onu gözlemlemek gerekiyor.
09:49Şu an tabanın çok fazla bilgisi yok bu konuda ama şunu çok açık görüyoruz.
09:54Yani uzunca bir süredir, 10 yılı aşkınca bir süredir Dem Parti, HDP, Yeşil Sol vesaire bütün bu partileri destekleyen seçmenler tüm araştırmalarda gördüğümüz üzere çok net bir şekilde iktidar karşıtı bir pozisyonda.
10:09Bunların %80'in üzerinde oranı net bir şekilde Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı desteklemiyor, onların argümanlarını desteklemiyor ve Türkiye'nin kötü yönetildiğini düşünüyor.
10:20Bunları bir çırpıda 3-5 tane ortaya şeker koyarak, 3-5 tane değişiklik yaparak karşı tarafa geçmeye ikna edemezsiniz.
10:32Şimdi Dem Parti'nin yönetici elitinin de açması burada zaten.
10:36Yani bir yandan bir müzakere yürütmeye çalışıyorlar ama aynı zamanda hem tabanlarıyla ilişkiyi sürdürmek, onların beklentilerine yanıt vermek,
10:45hem de bu sürecin toplumsal bir meşruiyete sahip olabilmesi için buna sol bir görüntü, demokratik bir görüntü katmak zorundalar.
10:54Dolayısıyla eğer günün sonunda Devlet Bahçeli ve Recep Tayyip Erdoğan'ı bu demokratikleşmeye, hukuka dönüşe sembolik olarak bile ikna edemezlerse,
11:06bu sürecin de bir noktada tıkanacağını açıkça görmek gerekir.
11:10Evet, şimdi İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne yönelik operasyonlara geçmek istiyorum.
11:15Siz de daha yeni bir araştırma yaptınız.
11:18Orada elbette bütün bulguları bir anlatmanızı isteyeceğim ama benim en çok dikkatimi çeken,
11:23Ekrem İmamoğlu'na yönelik bu operasyonun, bu davanın siyasi olduğunu düşünen çok ciddi oranda bir kitle varken,
11:32aynı zamanda o orana çok yakın bir kitlede Ekrem İmamoğlu'nun tutukluluğunun sona erip Cumhurbaşkanlığına aday olamayacağını düşünüyor.
11:40Yani hapisten çıkamayacağını düşünüyor.
11:42Benim dikkatimi çeken bu olmuştu.
11:43Nasıl değerlendirirsiniz sizce? Önemli bulgular nedir bu araştırmada?
11:48Şimdi 19 Mart operasyonun üzerinden yaklaşık 70 gün geçti.
11:52Yani bu hiç azımsanmayacak bir süre ve ilk andaki tepkiler ne olursa olsun,
11:59hani 70 günün sonunda aldığımız sonuçlar biraz daha oturmuş, dengeye oturmuş sonuçlar olarak değerlendirmek gerekir.
12:07Buna baktığımızda iktidarın elindeki bütün imkanlara ve medya bombardımanına rağmen,
12:13arda arda gelen operasyonlara rağmen bu İmamoğlu operasyonuyla ilgili iddialarının ikna edici olmadığı kanaati toplumda çok yaygın.
12:24Yani şöyle ifade edeyim, sadece 4 seçmenden yaklaşık olarak biri bunları ikna edici buluyor.
12:30Bu argümanları ikna edici buluyor.
12:33Bu tabii yani karşı tarafta da işte %56'sı ikna edici bulmuyor ama yanıt vermeyerek de bunu ifade edenler,
12:42yani en azından ikna olmamış olanlar olduğunu görüyoruz.
12:46Dolayısıyla %75 gibi bir ikna olmamış kesim olduğunu gördüğümüzde bu ciddi bir sorun demektir.
12:53Bu sadece iktidarın kendi çekirdek seçmenine seslenebildiğini, onun ötesinde kimseyi bu konuda ikna edemediğini gösteriyor.
13:01Bu önemli.
13:02İkincisi sadece ikna meselesi değil, bunun siyasi bir dava olduğunu aynı şekilde,
13:09yani yine 4 seçmenden 3'ü yaklaşık olarak bunun siyasi bir dava olduğunu,
13:14hukuk temelinde ele alınamayacak bir dava olduğunu söylüyor.
13:19Bu da önemli.
13:21Şimdi bunlar tamam, bu açıdan bakıldığında Cumhuriyet Halk Partisi'nin,
13:25Ekrem İmamoğlu'nun avantajlı bir kamuoyu, görüşü, desteğine sahip olduğunu görüyoruz.
13:31Ama burada bir risk işte sizin de ifade ettiğiniz gibi çoğunluğun da bu sürecin sonunda Ekrem İmamoğlu'nun Cumhurbaşkanı adayı
13:41olamayacağını düşünmeye başladığını görmemiz.
13:45Yani bu önemli.
13:46Burada işte CHP içinde zaman zaman tartışılan B planı, C planı gibi konuların gündeme gelmesinin buna zarar verdiğini,
13:55Ekrem İmamoğlu'nun dışarı çıkma ve Cumhurbaşkanı adayı olabilme ihtimaline zarar verdiğini görmek gerekir.
14:04Burada hala bir mücadele devam ediyor.
14:06Yani Cumhuriyet Halk Partisi'ne henüz kavyum atanmadı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne henüz kavyum atanmadı diye
14:13bu mücadele kazanılmış değil.
14:15Dolayısıyla o mücadelenin devam edeceğini görecek şekilde,
14:19öngörecek şekilde devam etmek gerekir siyaset üretmeye diye düşünüyorum.
14:24Evet, son olarak şimdi o araştırmada aslında yakın bir zamanda bir Cumhurbaşkanlığı
14:29ya da bir milletvekili seçimi olursa da yurttaşların tercihlerinin ne olacağına dair sorular sordunuz.
14:35Belki ondan bahsederek kapatmak önemli olur sanıyorum.
14:38Cumhuriyet Halk Partisi birinci parti olma özelliğini koruyor değil mi?
14:42Evet, şimdi yani milletvekilli seçimi söz konusu olduğunda
14:46Cumhuriyet Halk Partisi uzunca bir süredir, yani 31 Mart yerel seçimlerinden bugüne
14:51birinci parti olma özelliğini koruyor ama özellikle 19 Mart operasyonunun ardından
14:56oylarını ciddi şekilde artırmaya başladı.
14:59Bu önemli, bunu tespit etmek gerekir.
15:02Ama bunun büyük ölçüde muhalif seçmenlerin içinden oy kazanarak,
15:06yani İYİ Parti'den, Türkiye İşçi Partisi'nden,
15:10Kısmen Dem Parti'den, hatta Zafer Partisi'nden aldığı oylarla
15:14oylarla oy oranını %36'nın üzerine çıkardığını görüyoruz.
15:19Ama bunun karşısında da bütün bu Suriye'deki gelişmelerden sonra,
15:25Esad rejiminin devrilmesinden sonra yaratılmaya çalışılan zafer havasına rağmen
15:30iktidarın oylarının da hemen hemen hiç artmadığını,
15:34hatta ufak ufak azaldığını görüyoruz.
15:36Bunlar önemli ve bunların Cumhurbaşkanlığı seçimi tablosuna da net bir şekilde yansıttığını görüyoruz.
15:43Ekrem İmamoğlu, Cumhuriyet Halk Partisi'nin, hatta muhalefetin,
15:47genel olarak muhalefetin, Cumhurbaşkanı adayı olarak benimsenmiş.
15:51Bunu görebiliyoruz yani sorduğumuz sorularda.
15:54Ve Erdoğan'ın yaklaşık 7-8 puan önünde bir ikinci tur senaryosu sorduğumuzda,
16:01yani Erdoğan'a mı, İmamoğlu'na mı oy verirsiniz Cumhurbaşkanlığı seçimi ikinci turunda diye,
16:07kararsızları, oy kullanmam diyenleri dağıtmadan önce bile 7-8 puanlık bir farkla,
16:13yani %48'di İmamoğlu önde görünüyor.
16:17Bunlar önemli.
16:18Tabii bunun gerçekliğe dönüşebilmesi için, biraz önce de ifade ettiğim gibi,
16:23İmamoğlu'nun aday olmasının sağlanması gerekiyor.
16:27Dolayısıyla hala başka bir sürü şey tartışılabilir, gündeme gelebilir.
16:33Şimdi biliyorsunuz CHP kurultayı çok tartışılıyor kamuoyunda.
16:38Ama bunlara düşmeden esas mücadelenin hala İmamoğlu'nu adaylaştırmak
16:44ve yurttaşların da esas meselesinin hala ekonomik kriz olduğunu
16:48ve bu krizin Türkiye'nin demokrasisiyle, hukuk devleti olmasıyla ilişkisini kurarak anlatmak gerekiyor.
16:56Bu bağlamda ben son bir hafta içinde CHP Genel Başkanı Özgür Özel'in
17:02hem Bursa mitingindeki açıklamalarında yaptığı ekonomi vurgularını,
17:08hem Esenler'deki vurguyu, hem de işte Haziran ayından itibaren
17:12asgari ücrete bir ara zam yapılmasına yönelik bir kampanya başlatmasını önemli ve doğru buluyorum.
17:20Evet, ben de onu soracaktım. Tam ek olarak eklemiş oldunuz.
17:23Çok teşekkür ediyorum. Derya Bey vakit ayırıp katıldığınız için.
17:27Ben teşekkür ederim.
17:28Görüşmek üzere.
17:30Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri, kamuoyu araştırmacısı ve siyaset bilimci Derya Kömürcü ile konuştuk.
17:35Sizler için siyasetin gündemini yorumladık efendim.
17:38Başta da söylediğimiz gibi bir yandan 19 Mart operasyonu devam ediyor dalga dalga.
17:43Her gün yeniden yeni gözaltılar ve tutuklama haberleri geliyor.
17:46Bunun yanında DEM Parti'nin iktidarla birlikte yürüttüğü bir terörsüz Türkiye süreci var.
17:52Bu sürece yurttaşlar ne diyorlar?
17:5319 Mart sürecine yurttaşlar ne diyorlar?
17:56Sizler için Derya Bey araştırmalar ışığında analizlerini aktardı.
18:00İlerleyen günlerde de yine konuşacağız.
18:02Şimdilik noktalıyorum.
18:03Hoşçakalın.