- 22.05.2025
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Şu son birkaç gün içinde birkaç kez bağlandık size ve genel itibariyle Ege Denizi oldu.
00:06Bir deprem daha altı büyüklüğünde 17 kilometre, 17.7 kilometre derinlikte.
00:12Nasıl okursunuz? Hemen size bırakayım sözü.
00:15Burası Girit'in kuzeyinde hatta Santorini'nin de bir miktar kuzey doğusunda sanıyorum.
00:22Sonbaharda sürekli konuştuğumuz bu deprem fırtınasının olduğu bölge burası.
00:27Burada hem volkanik faaliyetin hem de sismik faaliyetin birlikle iç içe geçerek yürüdüğünü biliyoruz.
00:37Geçmişi var, aletsel dönemi var.
00:432011'de benzer bir deprem fırtınası geçirmiş bir bölge.
00:48Gene çok sayıda deprem oldu ve 6'ya kadar büyüklükte depremlerin olmasının normal olduğunu o zaman da konuşuyorduk.
00:57Çünkü burada hemen yakın civarda 1956'da 7.7'lik ve 7.2'lik depremler var.
01:06Yani büyük fayların kırıldığını biliyoruz.
01:09Ancak bu büyüklükte depremler üretecek fayların varlığını da biliyoruz.
01:14Bu bölgeler faylarıyla, geçmiş sismik aktivitesiyle iyi bildiğimiz bir bölge.
01:22O bakımdan normal karşılıyoruz.
01:23Sizin de yayında belirttiğiniz gibi asıl Girit-Rodos hattının güneyindeki dalma batma zonu dediğimiz zon,
01:33Helen yayı, Kıbrıs yayı, işte Strabo-Pilini transformları üzerinde meydana gelecek depremlerin çok daha büyük olabileceğini,
01:44yani 8-8,5 büyüklüklere ve daha derin odaklı depremlere yol açacağını değerlendiriyoruz, biliyoruz.
01:537 tane böyle deprem var.
01:55M.S. 300'lü yıllardan itibaren.
01:59Burası bizim kıyılarımıza görece uzak, işte 170 kilometre olarak verilmiş.
02:05Bizim kıyılarımızda çok büyük, hasar yapıcı bir deprem değil.
02:10Sayın Pampas şöyle, ben biraz önce dilim döndüğünce anlatmaya çalıştım ama sonuç itibariyle ben deprem uzmanı değilim.
02:15Hoş artık ister istemez her yerde uzmanlarının bile deprem değerlendirdiğini de göz önünde bulunduruyoruz.
02:20Ama ben deprem uzmanı değilim, uzmanlık alınım olmayan bir konuyla ilgili de halka da, kamuya da bilgilendirici bir şey söylemeyi çok da doğru bulmuyorum.
02:28O yüzden size şu konuyla ilgili bir soru sormak isterim ve cevabınızı isterim.
02:32Biraz önce anlattıklarımız doğrultusunda bize Girit Adası'nın tarihini, yani deprem tarihini anlatır mısınız bölgede?
02:39Aynı zamanda bu depremin gerçekleştiği fay hattı üzerinde daha önce gerçekleşen o büyük depremler hangileriydi?
02:46Korkmalı mıyız?
02:47Bu konuya dair acaba soru işaretlerini de giderebilir misiniz?
02:50Evet, maalesef söylediğimiz gibi hemen Girit'in yakın güneyinde dediğim gibi 1700-1800'lü yıllarda 8-8.5, 1222'de benzer şekilde 8 büyüklüğünde depremlere kaynaklık eden bu ekrandaki haritanın kırmızı Girit'in güneyinde,
03:19orası levha sınırı yani güneyi Afrika, kuzeyi Anadolu.
03:25Bu bölgede meydana gelen depremler hatta 1222 depremi Kıbrıs için de veriliyor.
03:31Ancak ben bu depremin Girit'in güneyinde üst merkezli olduğunu değerlendiriyorum.
03:38Kıbrıs'ı da etkilemesi son derecede doğal.
03:40Çünkü 8.5'u bulan bir deprem bu deprem.
03:43O bakımdan kısmen bize gene tekrarlıyorum uzak olmakla beraber bu 8-8.5'luk depremler hem birincil etkisi yani sarsıntı etkisi olarak yıkıcı etkide bulunabilir bizde de,
03:59Yunanistan'da da ve adalarda tabii özellikle hem de ikincil etkisi yani tsunami ortaya çıkıyor.
04:09Levha sınırlarındaki bu depremler, hareketler birbirinin üstüne yürüyen ve altına dalan iki sınırda oluşuyor tsunami.
04:20Genellikle Marmara için filan tsunami den söz ediyoruz ama bu doğrultu atımlı faylar çok önemli tsunami etkisi yaratmazlar.
04:30Halbuki bu sınırlarda yani levha sınırlarındaki depremler çok önemli tsunamiye neden olurlar.
04:38Bu tsunami etkisi zaten bizim bölgemizde, kıyılarımızda, Muğla, Antalya, İzmir kıyılarında izler bırakmış.
04:47Çok büyük izler bırakmış. O bakımdan bu depremlerin bize uzak olmasından kaynaklı korkacak bir şey yok demek doğru bir şey değil.
04:58Mutlaka bu bölgelerde zaten AFAD'ın ve bakanlığın çalışmaları olduğunu biliyoruz.
05:04Bölgede yani bu deprem fırtınası zamanında bir takım çalışmalar yapıldı, tedbirler alındı.
05:10Burada önemli olan vatandaşlarımızın tabii sürekli bilgilerini güncellemek, tazelemek.
05:16Onu da sizler yapıyorsunuz. Sizler aracılığıyla bizler yapmaya çalışıyoruz.
05:22Doğru söylüyorsunuz. Herkes her konuda konuşuyor.
05:26Siz bu konuda yani kendinizi geliştirmiş olmanız iyi bir şey, doğru bir şey.
05:32Ve bu bilgileri doğru bir şekilde de yansıtmak gerekiyor.
05:36O bambaşka bir tartışma da, çok özür diliyorum.
05:39O bambaşka bir tartışma ama şimdi 170 kilometre diyoruz bizim kendi sınırlarımıza yani deniz sınırlarımıza da çok yakın bir nokta.
05:47Söz konusu 8 ya da 8, bu tabii sayıları söylerken çok da temkinli olmak gerekiyor ister istemez ama bölgenin tarihinde olduğu için söylüyoruz.
05:558 ya da 8.5'lik bir depremi tetikleme ya da tekrar gerçekleşme gibi bir ihtimali var mı o bölgede?
06:01Onu sorayım. Şayet böyle bir durum. Buyurun.
06:05Hayır, hayır. Yani tetikleme demeyelim. Bunları haberci olarak değerlendirelim.
06:09Yani bölgenin sismik olarak son derecede aktif olduğunu, zaten yani 6 aydır konuştuğumuz o sismik fırtınanın bunun bir göstergesi olduğunu kabul etmemiz lazım.
06:21Bu güneydeki büyük depremler yani levhanın hareketi, çok yavaş olan hareketi böyle 6'lık depremler falan tetikleyemez.
06:31Yani tetiklemeden söz etmek doğru değil ama o hareket zaten bir depreme yol açacak.
06:38Bunun zamanını bilemiyoruz o kadar.
06:41Nasıl bir deprem yol açacak? Ne kadar büyüklükte bir deprem yol?
06:42Çok büyük yani 8 civarı büyüklükte bir deprem, 8-9 arası büyüklükte bir deprem geçmişte ürettiğine göre bundan sonra da üretebilir, üretir.
06:53Yani bu özelliklere sahip bir sismik zon burası.
06:58Yani levha sınırı burası.
07:00O bakımdan bizi olumsuz etkileyecek.
07:04Ancak yani 6 Şubat depremlerinde olduğu gibi tam da bizim ülkemizin içinde yerleşim alanlarının merkezine çok yakın çevresinde olmadığı için oldukça uzun bir mesafe nedeniyle birincil etkisi daha düşük ama ikincil etkisi yıkıcı olabilir.
07:26O bakımdan hazırlıklı olmakta yarar var.
07:29Yani etkiden kasıt nedir daha anlaşılır kılabilmek amacıyla?
07:32Bir kere vatandaşlarımızın artık depremde ne yapacağını yavaş yavaş öğrenmeye başladığını vurgulayabiliriz.
07:41Tsunami konusunda tecrübesi olmadığı için kulaktan dolma bilgilerle ve olmaz yani çünkü bildiği zaman dilimi içinde olmamış.
07:55Gerçi bu şeyde İzmir'i etkileyen depremde bir kişi hayatını kaybetti.
08:00Yani bir iki metrelik tsunami dalgaları geldi.
08:05Ama bu konuda özellikle tsunami etkisi konusunda vatandaşlar uyarılabilir.
08:10Yani çok korkulacak bir şey değil.
08:11Cumhuriyet tarihinde tsunami'den dolayı hayatını kaybeden ilk isim olarak kayda geçti.
08:16Bu noktada öyle bir tecrübemiz olmadığını göz önünde bulundurmak lazım tsunami ile ilgili.
08:20Tsunami etkisi deprem gibi birinci letki gibi hızlı bir etki değil.
08:26Yani sürpriz yapmıyor.
08:27Deprem oluyor.
08:28Depremi yaşıyoruz.
08:30Ondan sonra denizde ise ve bu bölgede ise tsunami'nin geleceğini vatandaşlarımız daha uyarıyı beklemeden bile anlayabilirler.
08:37Ve yükseklere kaçacaklar demek istemiyorum ama gidecekler.
08:43Yani apartmanda bile yukarı doğru çıkıp en üstte bekleyebilirlerse bu etkiden kurtulma şansları var.
08:51Bunları Japonya depremlerinde falan çok güzel bir şekilde görüyoruz.
08:55Yani insanlar sıraya giriyor.
08:57Yavaş yavaş yükseklere çıkıyor.
09:00Binanın en üst katına çıkıyor.
09:01Ve hayatlarını kurtarıyorlar.
09:03Bunlar tatbikatlarla oluyor.
09:04Bilgilendirmelerle oluyor.
09:06Özellikle bölge insanı yani kıyı bölgesinde yaşayan vatandaşlarımıza bir takım bilgilendirme ve tatbikatlarla yardımcı olunabilir.
09:17Burada medyanın da tabii etkin bir desteği, gücü kullanılarak yapılabilir.
09:23O bakımdan yani bölge hassas, bölge hareketli, bölgede daha büyük deprem olabilir.
09:31Bekliyor musunuz diye soruluyor.
09:33Yani bekliyoruz demek çok doğru bir şey değil.
09:37Olur yani o halde biz de bekliyoruz.
09:40Yani olmuş.
09:41Örgünün tarihinde varsa, bir kez olduysa bir daha olur o zaman.
09:45Öyle anlamak lazım.
09:46Yani faylarını biliyoruz.
09:48Tektoniyi biliyoruz.
09:49Sismotektoniyi biliyoruz.
09:51O bakımdan bekliyoruz.
09:53Bekliyoruz deyince olumsuz bir şeyi beklemek şeklinde olumsuzlanabiliyor.
09:59Ve tartışmalara yol açıyor hemen.
10:03O bakımdan tartışmaya da gerek yok.
10:07Evet şöyle bir gerçek var.
10:08Yani şimdi bekliyoruz kelimesi biraz riskli bir kelime.
10:11Çünkü ister istemez sanki kaç yıl içinde olacakmış gibi bir algıya da neden olabiliyor.
10:16Bekliyoruz kelimesi.
10:18Onunla ilgili zaten açıklamalarını siz de daha doğru bir dille daha doğru bir şekilde yaptınız.
10:22Peki bizim Ege kıyılarımız ya da Akdeniz kıyılarımız yani Antalya, Muğla, İzmir belki katabiliriz.
10:29Bu bölgelerde olası bir tsunamiye karşı olası bir...
10:34Sonuçta şöyle bir gerçek yok mu?
10:35170 kilometre bahsettiğiniz deprem büyüklüğü de öyle çok da küçük bir...
10:40Hatta çok büyük bir deprem.
10:43Çünkü 7.6 ile 6 Şubat'ta konuşmuştuk mesela.
10:457.6 ile 7.7 arasındaki fark çok ne çok...
10:4933 kat.
10:5133 kat.
10:523 kat.
10:53Yani 7.6 ile 7.7 arası 3 kat.
10:563 kat.
10:57Özür diliyorum.
10:573 kat daha fazla sarsıntı.
10:598.8 büyüklüğü bambaşka bir sarsıntı.
11:037 ile 8 arasında 33 kat.
11:06Yani düşünebiliyor musunuz?
11:08Erzincan depremini gördük 7.9 ama ben şahsen o tarihte çoğumuz da hayatta değildik.
11:13Çok büyük bir bölümümüz.
11:14Doğru.
11:15Şimdi şu noktaya gelelim biz.
11:188.0, 8.2...
11:20Sonuçta bölgenin bir deprem tarihi var ve böyle depremlerde de hatırlıyoruz.
11:24Nasıl bir önlem alınması lazım kıyılarda?
11:26Bir kere öncelikle birinci letkiye karşı sadece tabi bu levha sınırında beklenen depremlerden söz etmiyoruz.
11:36Bizim kendi ülkemiz sınırları içinde Ege, Batı Anadolu bölgesinde Doğu Batı yönlü işte Gediz Grabeni İzmir'in içinden geçiyor.
11:45Güneyde Büyük Menderes Grabeni yani Denizli'den böyle Yelpaze gibi batıya doğru kıyılarımızda çok sayıda
11:55Doğu Batı yönlü faylar, aktif faylar var.
11:57Bunlar 7 civarı, 7-7-2, 7-3'lük depremlere yol açıyorlar ve çok sık oluyorlar.
12:03O bakımdan bölgenin bir kere tüm Türkiye'nin olduğu gibi Batı Anadolu'nun, Güney Batı Anadolu'nun da
12:10kentlerini depreme hazırlaması gerekiyor.
12:14Kentsel dönüşüm yasası çerçevesinde bunu yapmak için ellerinde imkanları var.
12:19Biraz hızlanmaları gerekiyor o kadar.
12:22Yani tatil beldelerinde, bölgelerinde de bunu yapmamız gerekiyor.
12:26Oralarda tsunami etkisi çok daha yüksek olacaktır.
12:30Yani bu ünlü isim vermeyeyim şu anda tatil bölgelerimiz var.
12:37O bakımdan oralar başta olmak üzere kıyı bölgelerinde yapıları depreme dayanıklı hale getirmek.
12:45Sonra da vatandaşlarımızın uyarılması.
12:48Çünkü bu bölgenin işte daha güneyde olacağını varsayabiliriz.
12:53Büyük depremin, yıkıcı depremin.
12:55Yani bu 200 ile 300 kilometreyi bulabilir.
12:58Buradan yola çıkan tsunami'nin oluşup dalgaların kıyıya doğru hareketi bayağı yani yarım saate yakın.
13:0520 dakika, yarım saat arasında.
13:07Çünkü tsunami uçak hızında 700-800 kilometre bölü saatlik bir hızla hareket eder.
13:15Ve depremden sonra yola çıktığına göre biz ne zaman geleceğini de hemen kestirebiliriz uzaklığa bağlı olarak.
13:24Ve bölgeyi yükseklere doğru boşaltmak gerekir.
13:28Tahliye etmek gerekir.
13:29Bunu tabii hem bakanlık, AFAD, hem yerel yönetimler vatandaşlara bu anlamda bir takım uyarıcı sistemler kurarak ve tatbikatlar yaparak.
13:40Bunu özellikle vurguluyorum.
13:42Tatbikat konusunu ciddiye almıyoruz.
13:45Yani davranışa bir bilgiyi davranışa dönüştürmenin başka bir yolu yok.
13:50Sürekli tekrarlayacaksınız, tatbikat yapacaksınız.
13:53İçselleştirecek vatandaş onu artık depremi gördüğünde, duyduğunda, tsunami anonsunu duyduğunda hemen ne yapması gerektiğini otomatik olarak bir makine şeklinde uygulamaya başlayacak.
14:08Bunları görüyoruz ya.
14:10Yani televizyondan naklen görüyoruz.
14:12En son Japonya'daki o dokuz büyüklüğünde depremde.
14:14Yani tsunami gene de 20 bin kişiye yakın can kaybına yol açtı ama çok daha büyük kayıpları vatandaşların bilinci kurtardı, davranışları kurtardı.
14:25Bizim de yani Japonlardan daha az tehlikeli bir yerde değiliz.
14:29Yani bizde o kadar çok levha sınırı var ki ona göre tatbikatlar yapmalıyız.
14:36Yani vatandaşlarımızı bilinçlendirmeliyiz.
14:39Burada size görev düşüyor.
14:41Siz de o görevi yapıyorsunuz.
14:43Teşekkür ediyorum.
14:43Biz de size teşekkür ederiz.
14:45Çok teşekkürler Sayın Pampal.
Önerilen
3:29
|
Sıradaki
0:42
0:20
5:01
1:02
0:34
0:22
1:01
0:31
1:23
0:19
0:16
2:57
0:57
3:08
1:01