Ukrayna-Rusya savaşı neden bir türlü sona ermiyor? Türkiye'nin arabuluculuk için attığı adımlar karşılık bulacak mı? Trump'ın körfez turu ve imzaladığı ekonomik anlaşmalar neyin habercisi? Çin, ABD, Avrupa ve Asya arasında yeni denge arayışları hızlanırken, Ankara hangi rolleri üstlenecek? Türkiye sadece coğrafi değil, diplomatik olarak da bir kavşak noktası mı? Hakan Çelik sordu; Prof. Dr. Özden Zeynep Oktav ve Prof. Dr. Aylin Ünver Noi değerlendirdi.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Değerli izleyiciler CNN TÜRK ekranlarına hoş geldiniz.
00:10Güzel bir hafta sonu sabahı geçirmenizi dilerim.
00:12Ben Hakan Çelik.
00:13Gerçekten geçen hafta diplomasi tarihimizde en önemli dönüm başlıklarından biriydi.
00:19Bazı açılardan çok olumlu sonuçlar verdi.
00:22Bazı süreçler ise hala olgunlaşmayı bekliyor.
00:25Bütün bunları böyle en azından satır başlarıyla konuşmak istiyorum.
00:28ABD Başkanı Trump'un bir körfez turu vardı.
00:31Attığı her adım adeta haber oldu.
00:33Bazıları manşetlere çıktı.
00:35Üç ülkeye gitti ve ülkesine 3.2 trilyon dolarlık bir kaynakla döndü.
00:40İnanılmaz bir şey.
00:41Yani ben yakın tarihte böyle bir şey pek hatırlamıyorum.
00:44Bir taraftan Gazze'de İsrail'in bombardıman operasyonları var.
00:48Diğer taraftan Türkiye İstanbul zirvesiyle Antalya'da NATO zirvesi vardı.
00:53İstanbul'da Ukrayna ve Rusya'yı bir araya getirmek ve bir sonuç elde etmek için en çok uğraşan ülkelerden biri Türkiye.
01:00Bir sonuç verdi tabii ki.
01:02Özellikle esir takası noktasına.
01:04Fakat Putin ve Zelenski bir araya gelmediler.
01:07Bunları da konuşacağız.
01:08Diğer taraftan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın bir Arnavutluk seyahati oldu.
01:13Bir günübirlik seyahati.
01:14Burada da önemli bir takım temaslar var.
01:16Bunlardan da bahsedeceğiz.
01:17İki değerli konuğum var.
01:19Prof. Dr. Aylin Ünver Noy.
01:21Hoş geldiniz.
01:22Uluslararası İlişkiler Uzmanı ve Prof. Dr. Özden Zeynep Oktay.
01:26Oktav Özüller'in Medeniyet Üniversitesi öğretimesi.
01:29Hoş geldiniz.
01:30Çok şıksınız.
01:31İki hocamız da bugün çok...
01:32Teşekkür ederiz.
01:33Sağ olun.
01:34Sağ olun geldiğiniz için.
01:35Ne hafta oldu değil mi?
01:36İnanılmaz.
01:37Son dönemde ben böyle bir hafta pek hatırlamıyorum.
01:40Bir özet yapmaya çalıştım.
01:43Trump'ın körfe ziyareti gerçekten 3.2 trilyon dolar ülkesine döndü.
01:49Müthiş bir rakam.
01:50Bir taraftan da Trump artık bir an önce öyle sıra dışı hareketler yapan, öyle sıra dışı kararlar alan bir lider ki
01:58bazı kesimler de korktukları için, endişelendikleri için ve yanlış buldukları için politikalarına artık bir an önce gitse diye gün sayanlar da var.
02:07Onlardan biri de böyle ne diyelim müesses nizamın önde gelen yayın organlarındandı.
02:12Ekonomistin son kapak sayılarından birinde Trump'ın gitmesine kaç gün kaldı kapağı yapmışlardı ve Amerikan kartalını yaralamış vaziyette.
02:22O kadar yanlış işler yapıyor ki yaptıkları doğru mudur, yanlış mıdır onu artık tarih yargılayacak.
02:27Ama hocalarımız da değerlendirmeler yapabilirler.
02:30Körfe ziyaretiyle bir başlayalım.
02:32Ne dersiniz?
02:33Sizle başlayalım.
02:34Nasıl bir ziyareti?
02:35Türkiye bakımından, uluslararası ilişkiler bakımından hangi sonuçları doğurmuş olabilir acaba?
02:40Tabii çok hani kısacık söyleyeyim.
02:42Bir kere bu ziyaret öncesinde Trump'ın attığı adımlar çok enteresan.
02:47Önce Netanyahu ile iletişimi kestiğini söyledi.
02:50Sonra şimdiye kadar Suudi Arabistan'ı hep Abraham anlaşmalarına dahil etmek istiyordu.
02:56İsrail ile normalleşmeye zorluyordu Suudi Arabistan'ı.
03:00Ona son verdi.
03:01Bu çok önemli.
03:03Onun dışında Mahmut Abbas'la görüşme planlarını ortaya koydu.
03:07Hususilerle ateşkes anlaşması yaptı.
03:10Hamas'la iletişime geçti.
03:12Doğrudan iletişime.
03:13Doğrudan iletişime geçti.
03:14İran'la da bir şey yapmak istiyorum ben dedi.
03:16İran'la da nükleer müzakereleri İsrail'in hiç istemediği şekilde devam ettireceğini açıkladı.
03:23Bu dönüşü neye bağlıyorsunuz?
03:25Yani şöyle sormak istiyorum.
03:27Amerika Birleşik Devletleri başkan kim olursa olsun kayıtsız şartsız mutlak ve daima
03:33ara ara böyle şeyler olmakla birlikte tutum değişiklikleri olmakla beraber mesela Obama döneminde de olmuştu.
03:40Sonra Biden'da biraz mesafeli durmaya çalışmıştı ama nihayetinde hep tam bir desteği vardır İsrail'e.
03:47Bu konuda bir farklılık mı oluşmaya başlayacağını düşünüyorsunuz bu dönemde?
03:51Ben bu gezide özellikle Suudi Arabistan'ın Amerika için yerinin çok özel olduğunu düşünüyorum.
03:57Çünkü İsrail'le normalleşmeye razı olan bir Birleşik Arap Emirlikleri var ve İbrahim Antlaşmaları'nı
04:04Birleşik Arap Emirlikleri imzaladı.
04:06Bahreyn'le birlikte Sudan, Fas o hepsi imzaladı ama Suudi Arabistan hep ayak diredi.
04:13Şimdi gelinen noktada Suudi Arabistan'ı artık razı etmek gibi bir politikayı yürütmüyor Trump.
04:20Bu önemli birincisi.
04:22Bunu neden böyle yapıyor?
04:24Çünkü Suudi Arabistan 2030 vizyonuna eklemlenecek şekilde Çin'le çok önemli yatırım anlaşmaları yaptı.
04:32Yakınlaştı biraz Çin'e.
04:34Ama çok yol kat etti.
04:36Sadece Çin'e bağlamak da bunu bence doğru değil.
04:40Çok fazla sebepleri var.
04:43Bir de şu var tabii ki petrol fiyatlarındaki istikrarı sağlamak,
04:49kaya gazı üreticilerini Amerika'daki onları korumak.
04:52Bütün bunları bir araya getirdiğimizde Suudi Arabistan Amerikan dış politikasında gittikçe artan şekilde önem kazandı.
05:01Ve İran'la da yakınlaştı.
05:04Yine Çin'in liderliğinde, moderatörlüğünde diplomatik ilişkilerini başlattı.
05:10Bütün bunlar Orta Doğu'da Suudi Arabistan'ı kaybetme raddesine getirdi.
05:16Amerika'yı ve bu kabul edilemez bir şey.
05:18Bu hamlesini öyle değerlendiriyor.
05:20Ama burada şöyle bir durum var.
05:22Suudi Arabistan'a çok önemli, sizin de biraz evvel söylediğiniz gibi,
05:26çok önemli bir silah satışı gerçekleştirdi.
05:29Bir de yatırım sözü aldı.
05:31142 milyar dolar silah satış anlaşması.
05:33Bu hiç tarihte böyle bir şey yok yalnız.
05:35Ben de hatırlamıyorum.
05:37600 milyar dolar da, Aylin Hoca'nın telefonu ve mesajları devam ediyor.
05:43Seyredenler var.
05:45600 milyar dolar da yatırım yapma kararı aldı Suudi Arabistan ABD'de.
05:50Şimdi bu çok büyük rakam.
05:52Buradan devam edeceğiz.
05:53Siz nasıl değerlendiriyorsunuz?
05:55Yani böyle bir fırtına gibi geldi.
05:57İlk ziyaretlerinden birini yapmış oldu.
05:59Körfez ülkelerine değil mi?
06:01Göreve geldikten sonra.
06:03Genellikle ABD başkanları bir Kanada'ya gider.
06:06Bir Meksika'ya gider.
06:08Hani öyle bizim geleneksel olarak Türk Cumhurbaşkanları seçildikten sonra,
06:12Kuzey Kıbrıs, Türk Cumhuriyeti ve Azerbaycan'ın gitmesi gibi bir durumdur.
06:15Bu defa apar topar hop diye buraya geldi.
06:18Geçen dönemde de ilk Suudi Arabistan'a gitmişti.
06:21İlk buraya gelmişti.
06:22Evet.
06:23Ne dersiniz?
06:24Ne dikkatinizi çekti sizin bu ziyaretlerde?
06:26Şöyle Trump'ın seçim kampanyalarından beri dile getirdiği ve yapmak istediği şey olarak,
06:32hani odak noktası yapmak istediği orada hem Orta Doğu'da hem de Avrupa'da hem çatışmaları önleyerek,
06:40hem kendine burada kazanç sağlayacak belli başlı girişimleri, normalleşmeleri gerçekleştirerek yürümek istiyor.
06:47Burada tabii ki özellikle bütçe açıkları üzerinden tarifeleri uygulamasından tutun da
06:54tekrardan Amerika'ya yatırım gelmesini amaçlayan bir çerçevede zaten politika üreten bir başkan olarak
07:00bu yatırımı da en çok yapabilecek potansiyele sahip, zengin petrodollara sahip ülkeler olarak buraya bir ziyaret yapması.
07:09Zaten ziyaretin odak noktası bu.
07:11Neydi zaten kampanyasında da MAGA'ydı.
07:13MAGA.
07:14Make America Great Again.
07:15Yani onu da neyle yapacak?
07:17Parayla.
07:18Parayla yapacak.
07:19Bu noktada hem savunma sanayiinde hem Artificial Intelligence dediğimiz yapay zeka ile ilgili,
07:25onun dışında uçak satışı Boeing'in büyük bir satışı oldu Katara biliyorsunuz.
07:30Muazzam.
07:31Airbus'u solladı geçti.
07:32Airbus'u ben pek kolay sollayabileceğini sanmıyorum ama.
07:35Ama ona doğru bir şeye gidiyor.
07:37Boeing çünkü çok kan kaybetti sonsuz yıllarda.
07:40İtibar da kaybetti.
07:42Uçaklarının yaşadığı olaylar, düşüşte düşen uçaklar, Amerika'daki skandallar.
07:48Dolayısıyla bu noktada bir başarı elde ettiğini de söylemek lazım.
07:52Ekonomik açıdan Amerika'ya kazandırdıklarını ele alırsak.
07:55600 milyar dolar.
07:57Evet söylüyor.
07:58Bir sanatın dile getirdiği çok büyük rakamı.
08:00Monu Trump bir trilyona biliyorsunuz yuvarlamak istiyor.
08:03Yuvarlamak istiyor dediğimizde Avrupa'daki birkaç ülkenin gayri sahip binasitasından fazla.
08:10Yuvarla şunu çık bir trilyon dolar.
08:12Uzun zamandır o talep yok.
08:14Peki bu kapağın anlamı ne?
08:16Madem bu kadar para toplayabilecek kapasitede bir lider Trump.
08:20Bundan açıklayayım size.
08:22Lütfen.
08:23Ne dersiniz?
08:24O tabi daha çok Trump'ın içeride uyguladığı bence politikalarla ilgili.
08:28Dış politikayla alakalı değil bu.
08:30Çünkü Trump geldiğinde günden itibaren içeride baya büyük değişikliklere sebebiyet verecek.
08:37Adımlar atıyor.
08:38Bir kere daha seçilmek istiyor.
08:40Anayasada bir takım değişikliklerin gerektirdiği.
08:44Çünkü seçilemez anayasaya göre Amerikan anayasası iki kez ancak müsaade ediyor.
08:48Kesimlerin ayağına basıyor değil mi?
08:51Kesimlerin ayağına basmasından ziyade hocam tamamen bu bizim liberal değerler üzerine kurulu dünya düzenini
08:59sürdürmeye yönelik çaba içerisinde olan belli kurumlarla ilgili ya kapatıyor ya fonlarını kesiyor.
09:07Harvard Üniversitesi'ni geçen programda konuştuk.
09:10Üniversitelerin zaten onların da bir konularıyla ilgili.
09:15Elon Musk gibi bir adam göreve geldi onu işten atıyor bunu işe alıyor falan.
09:20Ama Elon Musk'ı da biraz dizginledi son dönemde.
09:23O eski hızı ve estirdiği rüzgar yok.
09:26Çünkü inanılmaz protestolar var Amerika'da.
09:28Biz çok televizyonlarda belki görmüyoruz ama Bernie Sanders'ın Los Angeles'ta yaptığı büyük bir protesto vardı.
09:34Onun dışında üniversitelerin ayrı protestoları var.
09:37Demokrat Parti'nin organize ettikleri var.
09:40Amerika'da tabii ki işten çıkarılan bir kesim var ve bunların ister istemez tepkileri var bu sürece.
09:46Çünkü çok hızlı bir süreç işletildi.
09:48Bu insanların iş bulmalarına ve tekrardan bir düzene entegre olmalarına izin vermeden
09:54Elon Musk'ın biraz hızlı hareket ettiği ondan sonra da dizginlendiği bir süreci de gördük.
09:59Doğru hocam bir de bu kapak niye böyle bir kapak yapıldı derken ben de Aylin Hoca'ya katılıyorum.
10:03Yani Amerika beğenelim veya beğenmeyelim belli standartları olan kurumsallaşması olan
10:09demokrasi, insan hakları konusunda da yani dünyada iyi ülkelerden biriydi.
10:14Konforlu.
10:15Evet yani bir şey sürprizlere çok açık değildir.
10:18Amerikan standartları diye bir şey vardı.
10:20Kurallar vardı.
10:21Kurallar var.
10:22Evet kurumsallaşmışlar.
10:23Öngörülebiliyor.
10:24Adı konulmamış bir anayasal düzende de işte herkesin rolü görevi belli.
10:28Bir de kolay değildir Amerikan anayasasını değiştirmek.
10:30Aynen öyle.
10:31Çünkü eyalet sistem.
10:32Tabii.
10:33Çok ciddi sarsıntılara neden olan bir başkan olduğu için biz onu dış politikada daha çok görüyoruz.
10:37Yani ABD vatandaşları olsaydık sağlık sisteminden eğitime, üniversitelere, kurumlara kadar çok
10:43ciddi sarsıntılar var.
10:44O bakımdan bir de yani gelir gelmez işte ben Kanada'yı istiyorum.
10:48Meksika'yı bilmem ne yapacağım.
10:50Brönlend'i bana verin falan deyince.
10:52Ama devamı gelmedi onların.
10:54Yani onları söyledi ve bitti.
10:56Yani ne kadar gerçekleştirebilecek.
10:59Bir dakika ama hayır hayır deme.
11:01Asla asla deme dedi Kanada Başbakanı'na hatırlayın onu.
11:04Öyle değil mi?
11:05Evet öyle dedi.
11:06Bu iş bitmedi dedi yani daha.
11:08Dolayısıyla böyle şaşırtıcı bir sonuç.
11:10Ama başkan değiştirdi Kanada'da.
11:11Kanada'da?
11:12Evet değiştirdi.
11:13O değişen başkana dedi zaten.
11:15Asla asla deme diye.
11:17Yeni başbakana dedi.
11:19Aslında bir de yani mesela Trude'uyla arası iyi olsaydı eski başbakanla belki Trude hala görevine devam ediyor olabilirdi.
11:27Dolayısıyla ABD başkanının başka ülkelerde başkanları seçtirme ve seçtirmeme gibi bir kabul edelim ki bir etkisi de var yani.
11:35Yok mu?
11:36Doğru.
11:37Eskiden de böyleydi Trump döneminde de.
11:39Hatta bu etkiyi Almanya'da da göstermek istedi.
11:41Musk biliyorsunuz Alternative for Deutschland Partisi'ni çok açık ve net destekledi.
11:46İhadiyeti AFD'ye.
11:48Ama olmadı fakat ikinci büyük parti oldu Almanya'da.
11:51Çok büyük başarı elde etti AFD.
11:53ABD Başkan Yardımcısı Vance'da Münih Güvenlik Konferansı'na gitti.
11:58Öyle bir konuşma yaptı ki adamlar ağladılar salonda.
12:01Şok oldu herkes.
12:02Ağlattı adamları yani.
12:04Böyle enteresan bir dönem doğrusu.
12:06Ama bir şey itiraf edebilir miyim?
12:08Lütfen.
12:09Ben bundan mutlu niye oluyorum?
12:10Mutlu oluyorum.
12:11Mutlu musunuz hocam?
12:12Evet ben mutlu oluyorum.
12:13Gerçeği itiraf edeyim.
12:14Hocam siz severseniz böyle ortalığı değil mi biraz müessesiz insan.
12:17Bence iyi yapıyor yani.
12:18Bu kadar konforlu olmaları biraz canımı sıkıyordu.
12:21Biraz diken üstünde otursunlar diye.
12:23Biraz da olsun yani öyle değil mi?
12:24Hep biz oturduk.
12:25Hep mi biz olacağız?
12:26Onu demek istiyorum.
12:27Türkiye'de de birçok galiba insan bir aydınlarda da öyle bir şey var.
12:31Yani Avrupa bizi uzun yıllar boyunca böyle uzaktan izledi.
12:34Bizim yaşadığımız zorlukları.
12:36Hadi buyurun bakalım.
12:37Gerçekten.
12:38Yani çok karışmasın içleri.
12:39Ama onun içerisine dokunabilecek kısmı var.
12:40Çünkü o hani aşırı sağ partilerin Avrupa Birliği içerisinde güçlenmesi de Türkiye'ye
12:44çok avantaj getirecek bir şey değil.
12:46Tam tersi bizim dikkatle izlememiz lazım.
12:49Çünkü Avrupa'da yaşayan Türkler için de çünkü hepsi İslam karşıtı.
12:53Ve yabancı karşıtı partiler ve göçmen karşıtı partiler ve Türkiye'de.
12:59O yüzden dedim ya çok karışmasın içleri dedim.
13:02O düşünmek lazım.
13:04Ama biraz bir şoklara da girsinler yani.
13:07Bu kadar konforlu yaşamak.
13:09Sizin söylediklerinizde de haklılık bir şey var.
13:12Sizde de öyle.
13:13Dikkat etmek gerekir.
13:14Yani bu büyük devletlerle ilişkiye girerken yani arkamızı sağımızı solumuzu kollamamız
13:21gerekir.
13:22Belki Almanya'nı bizim için çok önemli.
13:24Hep derslerde de söylerim.
13:27Aynen teknoloji anlamında.
13:30Şimdi bir taraftan bu Arnavutluk zirvesine birazdan geçeceğim ama sıra dışı karşılamaları oldu.
13:37Böyle saçlarını sallayan kadınlar görüntüsü enteresandı.
13:41Ben ilk defa öyle bir şey gördüm.
13:43Ben de hiç görmedim.
13:44Yani o bir gelenek midir onu bilmiyorum.
13:45Öyleymiş yani bin yıllık bir gelenekmiş.
13:47Ben de yeni öğrendim bunu.
13:49İlginç geleneksel öyle bir dansla karşılamak istemişler.
13:52Sıra dışı bir şey yapmak istediler anladığım kadarıyla.
13:55Biraz da ben şuna da bağlıyorum.
13:57Çünkü Suudi Arabistan'da ve Orta Doğu ülkelerinde son yıllarda kadınlarla ilgili bir takım
14:02açılım sürecine doğru gidildiğini görüyoruz.
14:05Sadece kadın haklarıyla ilgili değil.
14:07Onun dışında bir de genel anlamda birçok festivale de ev sahibi yapıyorlar.
14:12Film festivalleri olsun, müzik konserler olsun.
14:15Böyle bir açılım, bir modernleşme çabası var.
14:17Biraz aşırı var yani.
14:19Yani biraz da aşırı yakaçacak şekilde.
14:22Ama özellikle de belki göstermeye yönelik de bir aslında bu geleneği tekrardan sunuyorlar.
14:27Hocam biraz da bir yarış içindeler kendileri.
14:29Yani o açılımda hangimiz daha öne geçeceğiz, dikkat çekeceğiz?
14:33Suudi Arabistan.
14:34Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan.
14:36Yani dünyaya bir mesaj vermeye çalışırken orada da bir dikkat çekici şeyler yapmaya çalışıyorlar.
14:41Ben bir iki turizm zirvesine katıldım.
14:44Suudi Arabistan'ın hazırladığı standları gördüm.
14:46İnanılmaz şeyler yapıyorlar.
14:48Hem çok para harcıyorlar hem de dediğiniz gibi açılımlar.
14:51Yani kadının özellikle statüsü konusunda daha açık, yani her anlamda daha açık bir tutum içine girmiş vaziyetteler.
14:59Kadınlar artık araba kullanabiliyor mesela.
15:01Araba kullanıyor, sinemaya gidiyor, faaliyetlere katılıyorlar.
15:04Çıkamazlardı eskiden sokağa.
15:06Defileler var.
15:07Defileler var.
15:08Defile festivali.
15:09Ama bunları özellikle yapıyorlar ki işte mesaj vermeye çalışıyorlar.
15:12Doğru.
15:13Katar'da da develi bir karşılama oldu.
15:14Develeri de.
15:16Trump da hayatında yani o kadar deveyi bir arada görmemiş tabii adamcağız.
15:20Bu develer de iyiymiş dedi yani ondan sonra.
15:23Böyle kılıçlı, develi karşılamalar.
15:26Her ülke kendi kültürüne göre bir şey yapmaya çalışıyor.
15:29Ama 3.2 trilyonla dönmüş olmak tabii Amerika gibi çok borçluluğu yüksek olan, ekonomisi böyle garip, enteresan olan.
15:39Moody's notunu düşürdü Amerika'nın bu arada.
15:43Ekonomi tarafına dahi bir şey söylemek ister misiniz?
15:45Çok büyük bir kazanç yani Amerika için.
15:48Zaten Trump'ın yola çıkışında da bu taahhütlerin olduğunu görüyoruz.
15:53Ve Trump'ın ne yapacağını bilememekten korkan ülkelerin de desteğini kaybetmek istemeyen bir şekilde idare etmek isteyen ülkelerin de buna kabul ettiğini ve hakikaten yatırım yapmaya yönelik bir çaba içerisinde gördüğümüz.
16:07Sadece Orta Doğu'da değil bazı Avrupalı şirketlerin de ilaç firmaları başta olmak üzere Amerika'da yatırımlarını arttırmaya yönelik bir takım açıklamaları var.
16:16Yani Trump'ın aslında tehdidi o tarife tehdidiyle beraber başlayan işe yarıyor gibi gösteriyor.
16:22Bir de uçak meselesi var.
16:23Hocam şimdi Amerika Birleşik Devletleri dünyanın en büyük uçak üreticisi fakat bir taraftan da Trump'a bir türlü uçak verilemedi, hazırlanamıyor.
16:33Çünkü kolay değil yani böyle değişik özellikleri olan nitelikte bir uçak yapmak.
16:38Boeing'e de kızıp duruyordu bana bir uçak yapamadınız falan diye.
16:41Katar'da üzülmeyin biz size bir tane verelim elimizde.
16:44Bu da çok büyük haber oldu.
16:46747-800 tipinde gayet böyle çok güzel bir jumbojet verecekler.
16:51Amerika'da da kıyamet koptu.
16:53Vay efendim sen en fazla Amerikan başkanları 500 dolarlık bir hediye alabilecekken sana 400 milyon dolarlık uçak veriyorlar.
17:01Bu ne iştir dediler.
17:03O da dedi ki yani bana uçak verecekler.
17:06Yok ben Alman mı değilim dedi.
17:08Alıyorum dedi.
17:09Çünkü bu devletten devlete bir şey dedi yani.
17:11Onların bakanlığı bizim bakanlığımıza verecek diye ifade etti.
17:15Ne dersiniz bu tip duruma?
17:17Normalde yani başkanların hediye alması sadece Amerika için değil bu tüm dünyada öyledir.
17:22Hani olmaması gereken bir şey.
17:24Çünkü başka anlamalara sebebiyet verebilmesinden ötürü.
17:28Dolayısıyla burada öyle bir tepkinin gelmesi çok normal.
17:31Ama daha sonra dediğiniz gibi hani bu devletten devlete diye bir şekilde.
17:35Sonra benden sonra şeye bırakacağım dedi vakfa kütüphaneye bırakacağım dedi.
17:39Ama onu nasıl organize ederler onu bilemem.
17:41Ama normalde tabii bir başkanın hediye.
17:44Amerika'da sıradışı bir durum bu yani.
17:46Ben de bunu farklı yorumluyorum açıkçası.
17:49Nasıl yorumluyorsunuz?
17:50Farkındaysanız Amerika'nın Körfez'le ilişkilerinde hep bu para ve işte hediyeleşme vesaire yatırım meseleleri var.
17:59Amerika burayı 70'den sonra devraldı.
18:02İngilizlerden devraldı.
18:03Burası derken Körfez'i kastediyorum.
18:05Ve zaten 80'lerin başında da bu Körfez İşbirliği Konseyi'ni batılılar kurdurttu.
18:11Bu altı ülke bir araya gelip de kendileri kurmadılar bu konseyi.
18:15Zaten Trump'un bu gezisinde Körfez İşbirliği Konseyi'nin toplantıları da yapıldı.
18:21Benim bir arkadaşım akademisyen dedi ki aynı dedi X nasıl giriyorsunuz ve parasız orada işte faaliyet gösteriyorsunuz.
18:30Ama sonra X bir müddet sonra size para karşılığı.
18:34Şu hizmeti istiyorsan bir de bunu ödemen lazım falan dedi.
18:37Şimdi Amerika bunu yapıyor dedi.
18:39Yani aboneli karşısında abone olacaksın ki benimle birlikte iş yapasın.
18:45Şimdi Amerika burayı hiçbir şekilde ipleri elinden bırakmıyor.
18:49Sadece tabii ki şey değil.
18:51Jeopolitik önemi de çok önemli.
18:53Yani Babil Mendeb Boğazı biliyorsunuz Yemen Körfez'in için yani konseyin içinde değil.
18:59Ama çok fakir.
19:00Fakat en stratejik öneme ais yerde.
19:04Siz biraz evvel dediniz ya Suudi Arabistan Bay'e Yemen özelinde çok büyük rakip oldular birbirlerine.
19:10İsrail'in gözü de burada.
19:12Şunun için anlatıyorum.
19:14Amerika burayı asla ipleri elinden bırakmıyor.
19:17Ve bu ipleri elinden bırakmamanın karşılığında da bir yatırım işte alışveriş vesaire ama Çin'in de gözü burada.
19:27İran'ı buradan dışlamak istiyorlar.
19:30Hem enerji hem jeopolitik hem de para alışveriş işlerinde.
19:35Körfez inanılmaz Hakan Bey 2000'lerde müthiş bir önem kazandı.
19:42Pars doğalgazı yatakları var İran'la Katar'ın arasında.
19:47Hiç o mesela çok fazla dile getirilmiyor.
19:50Katar orada kendi payına düşeni İran'la anlaşma yaptı.
19:55Yani çatışmaya asla gitmedi Katar.
19:57Ki Amerika'nın en çatıştığı zamanlarda İsrail ile İran arasının en kötü olduğu zamanlarda bile Katar hiç çatışmadı.
20:06İran'la anlaşma yaptı.
20:08Fakat İran fakirlikten oraya çıkaramıyor petrolü.
20:11Ama Katar çıkarıyor o petrolü.
20:13Muazzam bir zenginlik var.
20:15Muazzam bir zenginlik var.
20:16Bir süre daha böyle devam edecek gibi görünüyor.
20:18Katar'da tabii ki bu uçağı falan elbette Amerika'ya hediye ediyor ki buna karşılığında güvenlik satın alıyor.
20:24Güvenlik satın alıyor.
20:25İstikrar satın alıyor.
20:26Şurada şöyle bir sıkıntı var yalnız Katar'la ilgili.
20:29Özellikle de İsrail'in Amerika'da yani İsrail'in politikalarına yakın olan Tink Tank'ların da daha çok yayınladığı Katar'ın Amerika'da bu artan özellikle etkisi
20:42hem lobcilik üzerinden hem bu hediyeler üzerinden hem eğlence meselesi üzerinden ortaklığı gibi belli konularda İsrail'i de rahatsız ediyor.
20:54Bunu çok net bir şekilde son zamanlarda ifade etmiyor ve Amerika'nın bu konuda kendimiz politikalarını o tarafa doğru yönlendirdiğini ve aslında sattığını da söylüyorlar.
21:05Çok şey bir ifadeyle söylersin.
21:07İran'la hiç arasını bozmuyor Katar.
21:09Haması destekliyor Müslüman kardeşleri de.
21:11Müslüman kardeşleri de.
21:12Dolayısıyla İsrail'deki rahatsızlık.
21:13Orada bir çatışma var yani.
21:14Siz de söylediniz ifade ettiniz.
21:15Öyle bir durum var.
21:16Yani Netanyahu.
21:17Amerika'daki İsrail'e.
21:18Doğru.
21:19Ama Katar işte Amerika'yı hiçbir zaman karşısına almıyor.
21:22Çok dikkat ediyor.
21:23Bu kadar büyük bir zenginlik yani kim kime ne verecekse versin.
21:26Tamam o kendi aralarındaki bir konu belki ama ben de diyorum ki bütün İslam coğrafyasında muazzam bir yoksulluk var, açlık var, sefalet var ve geri kalmışlık var.
21:36Sosyolojik olarak İslam dünyasında bir iki ülke dışında ortalamalar çok düşük.
21:42Çok maalesef.
21:43Bir şey üretmiyorlar, markaları yok.
21:45Biraz da bu coğrafyanın makus kaderini değiştirecek yatırım yapın.
21:50Bu kadar trilyon dolar ayırın demiyor kimse ama 3-5 milyar dolar bile bir fark yaratıyor.
21:56Böyle bir şey yapmıyor bu ülkeler.
21:58Bu beni çok şaşırtıyor.
21:59Onu şöyle belki şimdi Suriye'ye yaptırımları kaldıracağını taahhüt etti Trump.
22:05Bunu da Körfez Ülkeleri İşbirliği Konseyi'nde söyleyince ayakta alkışladılar.
22:10Belki orada Suriye'nin yeniden yapılandırılması, kalkınması mevzusunda.
22:14Bu örneklerden biri.
22:15İşe yarayabilir.
22:16Evet işe yarayabilir.
22:17Böyle bir hani beklentin olduğunu görüyoruz.
22:19Belki bu yönde bir çaba görebiliriz.
22:22Oradaki konuşmasında da hatta işte krala yani senin için daha ne yapayım gibi bir şey söyledi bunu yaparken.
22:27Ama bu arada şunu da söyleyeyim.
22:29Bu ambargoların kaldırılması için Suudi Arabistan'la beraber en fazla katkıyı veren talepte bulunan da Türkiye oldu.
22:35Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın uzunca bir süredir çağrıları vardı.
22:39Yani bu ambargolar kaldırılsın ki buradaki radikalleşmenin önüne geçilsin.
22:44Burası yeniden inşa edilsin.
22:46Göç eden insanlar dönsün ülkelerine diye.
22:50Hakikaten Türkiye'nin buradaki çağrısı önemli.
22:52Değerli izleyiciler devam edeceğiz.
22:54Fakat Spor Bakanı'nın bir konuşması var.
22:57Gençlik ve Spor Bakanı Dr. Osman Aşkınbak bir konuşma yapıyor.
23:0119 Mayıs Atatürk'ü anma ve gençlik ve spor bayramı öncesindeki bir faaliyetle ilgili.
23:06Bir kısa bakalım tekrar döneceğiz programımıza.
23:36Teşekkürler.
24:06Sadece bilgi ve becerileri değil, aynı zamanda milli bağımsızlık ideallerimizi de yaşatıyorlar.
24:13Sevgili gençler, sizler bugün bu yolculukla bir asır önce bağımsızlık ateşini yakan atalarımızın izinden gidiyorsunuz.
24:21Ancak bu kez elinizde sadece bir meşale değil, aynı zamanda yerli ve milli teknolojimizin eşsiz bir eseri olan TJG Anadolu'nun gücü var.
24:32Bu gemi yalnızca bir deniz platformu değil, aynı zamanda kendi mühendislerimizin, teknisyenlerimizin, genç mühendislerimizin ve teknolojilerimizin alın teri ve zekasının üründür.
24:45Bu projeye gençliğinizin dinamizmini ve milli savunma sanayimizin geldiği noktayı bir araya getiriyor.
24:53Bugün buradan yola çıkacak olan gençlerimiz milletimizin ve devletimizin bağımsızlık idealini milli teknolojimizin gücüyle harmanlayarak Samsun'a taşıyorlar.
25:04Bu anlamda bu proje sadece bir yolculuk değil, aynı zamanda milli birlik ve beraberlik mesajıdır.
25:12Değerli konuklar, bugün burada olmamıza vesile olan bu özel projenin hayata geçilmesine katkı sağlayan Milli Savunma Bakanımıza, Deniz Kuvvetleri Komutanlığımıza ve emeği geçen tüm kurumlarımıza teşekkür ediyorum.
25:26Bu değerli destek gençlerimizin geleceğine yapılan önemli bir yatırım ve önemli bir mesajdır.
25:33Sevgili Gençler, sizler TCK Anadolu ile sadece bir yolculuğa değil, aynı zamanda Türkiye'nin güçlü yarınlarına doğru bir adım atıyorsunuz.
25:43Sizlerin enerjisi, azmi ve kararlılığı bizlere umut veriyor.
25:48Bu yolculuk milli teknolojimizle bütünleşmiş yeni bir gençlik vizyonunu temsil ediyor.
25:55Yolunuz açık, bahtınız güzel olsun.
25:58Burada şunu da ifade etmek istiyorum.
26:01Türkiye yüzünü, gençliğin yüzünü, Türkiye yüzünü, teknolojinin yüzünü, Türkiye yüzünü, güçlü Türkiye'nin yüzünü olacak.
26:09Buradan sizlere iyi yolculuklar, yolunuz açık olsun gençler diyorum. Saygılarımla.
26:26Doktor Osman Aşkınbak, gerçekten gençlerin denizciliğe ilgisi, tarihimizin çok önemli noktalarından biri.
26:33Mustafa Kemal Atatürk, silah arkadaşları, milli mücadele bunlar bizim tarihimizin bilinmesi, daha iyi bilinmesi gereken çok önemli yönleri.
26:42Bir taraftan da deniz kuvvetlerinin, Türk donanmasının önemli bazı unsurlarının öne çıkarılması, tanıtılması bakımından da faydalı bir programdı.
26:50Tekrar stüdyomuza dönelim. CNN Türk'te canlı yayınımız devam ediyor.
26:54Dış politika ve diplomasideki önemli gelişmeleri konuşuyoruz konuklarımızla.
26:58Arnavutluk zirvesi ve Meloni, onunla başlayalım biraz siyaset, diplomasi magazini yapalım isterseniz.
27:05Çok dikkat çekici bir kadın, Avrupa'nın belki de şu anda en güçlü liderlerinden biri gibi görünüyor.
27:13Ben de Arnavutluk'taydım, Tiran'da Sayın Cumhurbaşkanı'nın programını takip etme imkanı buldum.
27:19Arnavutluk'ta bir zirve yapıldı, Avrupa siyasi liderler zirvesi, Avrupa siyasi topluluğu zirvesi çerçevesinde.
27:28Avrupalı liderler, 50'ye yakın ülkenin lideri, Arnavutluk Başbakanı Edi Rama ev sahibi olarak karşıladığı ilginç görüntülerden biri de,
27:38Georgen Meloni'yi böyle diz çökerek karşılamasıydı, renkli görüntülerinden biri.
27:46Ne dersiniz? Meloni ile ilgili de yorumlarınızı alabiliriz.
27:51Arnavutluk ile İtalya'nın özel ilişkileri var, Arnavutluk'tan en fazla göç İtalya'ya biliyorsunuz.
28:00Ekonomik açıdan da bizim Arnavutluğu çok desteklediğimizi burada söylemek isterim.
28:06Çok fazla biz oraya yardım yapıyoruz.
28:08Türkiye'nin böyle stratejik olarak gördüğü ülkelerden biridir Balkanlar'da değil mi?
28:12Sadece stratejik olarak değil, Arnavut halkı da çok vardır Türkiye'de yaşayan, bizim bir akrabalık bağımız da vardır Arnavutluk'la.
28:22Çok köklü bir topluluktur, cemaat değildir de tabii ki, nüfusumuzun bir kısmı Arnavut kökenlidir.
28:31Bir selam gönderelim bizi izleyen Arnavutlara o zaman buradan.
28:35Selenen Türk aracılığıyla güzel böyle Anadolu'yu yani farklı yerlerden göç eden insanlar gibi zenginleştiren,
28:42ülkemizin katkıda bulunan insanlar arasındadırlar.
28:46Bugün de iyi ilişkilerimiz var, Cumhurbaşkanı'nın katılımı da zaten onu gösteriyor.
28:53Meloni ile de Cumhurbaşkanımız gayet iyi anlaşıyor.
28:58Kısa süre önce Roma'ya gitti Cumhurbaşkanı Erdoğan, orada da ikili anlaşmalara imza atıldı.
29:03Baykar'ın İtalyan Piaggio ve sonrasında Leonardo ile çok önemli bir iş bilgi anlaşması var.
29:09Savunma sanayi alanında da güzel gelişmeler var.
29:12Beyaz ayakkabısı da dikkat çekti dün.
29:14O da çok ilginç.
29:15Spor ayakkabısı.
29:16Evet, bence akıllı bir lider, demek ki kendini konuşturuyor.
29:20Çünkü Arnavutluk ufak bir ülke ve ekonomik açıdan öyle çok zengin, kalkınmış bir ülke değil.
29:26Avrupa Birliği'ne katılmaya çalışıyorlar.
29:28Çalışıyor ama almıyorlar Arnavutluğu.
29:30Ve Avrupa'nın tam göbeğinde olup da bu kadar ekonomisi zayıf olan başka bir ülke var mı bilmiyorum.
29:37En yoksul Avrupa'nın ülkesi diyebiliriz.
29:39Evet, Arnavutluk.
29:40Ama inşallah bundan sonra bir de maalesef Arnavutluk'taki FETÖ okulları ben takip ediyorum.
29:47Şu an açık mı hala?
29:48Açık, evet.
29:49Hepsi kapatılmadı diyebiliyorum.
29:51Bu da Türkiye'yi çok rahatsız ediyor açıkçası.
29:54Siz bu zirveye dair bir şeyler söylemek ister misiniz?
29:57Diğer görüntüleri de bu arada Aylin Hanım yorumlarken arkadaşlar paylaşabilirler.
30:02Macron'la böyle bir sempatik bir görüşmesi oldu.
30:05Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın benim de takip ettiğim bu zirvede.
30:09Almanya Başbakanı yeni Şansölyem Merz ile konuştu.
30:13Ondan sonra Viktor Orban ile konuştu.
30:16Macaristan Başbakanı.
30:18Kısa süre sonra Macaristan'da da bir zirve var bu arada.
30:21Onu da hatırlatayım.
30:2220-21 Mayıs tarihleri arasında Türk Devletleri zirvesine gözlemci olmasına rağmen ev sahipliği yapacak Macaristan.
30:31Bakın Merz ile konuşuyor Almanya Başbakanı.
30:34Buyurun lütfen siz de yorumlayın.
30:35Şansöyle seçildikten sonra ki herhalde Merz ile Erdoğan'ın ilk karşılaşması burada oldu.
30:41Muhtemelen bunlar şeyi de konuşacaklar.
30:45Çünkü Scholz hükümeti pası bir sonraki hükümete attı.
30:49Özellikle bu Eurofighter uçaklarının satışıyla ilgili.
30:55Daha önce Kasım'da kabul etmişlerdi.
30:57Fakat sonrasındaki Türkiye'deki politik gelişmelerden kaynaklı olarak bundan vazgeçtiğini bir önceki hükümet ifade etti.
31:04Vazgeçtim dedi mi?
31:05Vazgeçtim resmi olarak denmedi.
31:07Ama resmi kaynaklara dayalı bir takım haberler çıkarak gerçekleştirmeden bir sonraki hükümete pası attılar.
31:16Şu anda Merz'in önünde yeni koalisyonda.
31:19O koalisyonun parçası yine SDP içerisinde.
31:23SDP ile sosyal demokratlarla, Hristiyan demokratlarla ittifakı oldu.
31:28Ama şansöyle bu sefer yok.
31:30Ama tabii AfD'yi dışladılar.
31:32Bunun da altını çizin 2. Büyük Parti olmasına rağmen.
31:35Netice itibariyle bununla ilgili görüşmelerin Türkiye-Almanya arasındaki önümüzdeki süreçte devam edeceğini göreceğiz.
31:42Önemli bir şey.
31:43Bu Fighter'ları Almanya'nın Türkiye'ye vereceği karar tendir misiniz?
31:46Şöyle ben koalisyon sözleşmesine baktığımda halen daha siyasi anlamda bir takım çekinceler var.
31:52Türkiye'den beklentilerin olduğunu görüyoruz.
31:54Çünkü bizim ilişkilerimizin merkezindedir diye bir ibaret konulmuş orada.
31:58Bunun etkisinin olma ihtimali halen var.
32:01Onu ifade edebilirim.
32:03Ama burada tabii Türkiye nasıl bu süreci yönetir?
32:05Veya nasıl karşı tarafı ikna eder?
32:07Onu önümüzdeki zaman içerisinde göreceğimizi söyleyebilirim.
32:10Artı Avrupa Parlamentosu'nun çıkan raporu vardı.
32:12Orada da yine bununla ilgili bir takım ne derler eleştirilerin olduğu bir süreç de yaşıyor Türkiye.
32:19Diğer taraftan Arnavutluğa gelince Arnavutluk AB ülkesi değil.
32:23AB'ye girmek isteyen bir ülke ama bir NATO ülkesi.
32:27Bunun altını çizelim.
32:28Amerika Birleşik Devletleri ile ilişkileri çok çok iyi.
32:31Bu arada İsrail ile de ilişkileri çok iyi olan bir ülkeden bahsediyoruz.
32:37Türkiye ile ne kadar yakın olsa da bir taraftan öyle de bir durumu var.
32:41Bir de Arnavutluğu'nun tarihsel olarak hem Osmanlı hem de İtalya ile tabii ki geçmişi var.
32:46İkisinin tarafından da yönetilmiş ve onun eserlerini de zaten Tiran'da görmüşsünüzdür.
32:50Bir taraf böyle İtalyan mimarisi bir tarafta Osmanlı mimarisini görüyorsunuz.
32:55Meloni ile olan o sempatik ilişkinin tarihsel kökleri de var.
32:58Ve çok rahat da bunlar İtalyan vatandaşları vesaireye de geçme şeyleri de var.
33:04Arnavutluğu bildiğimde vizesiz sanırım.
33:06Avrupa'ya da seyahat ediyorlar.
33:08Bildiğim kadarıyla tam emin değilim.
33:10Çünkü çoğu ülkeyle Balkanlar'da Türkiye hariç maalesef Ukrayna'da dahil olmak üzere
33:16vize serbestlisi anlaşmaları yaptı.
33:19En son Suudi Arabistan ile yapıyordu Avrupa ilk ülkeleri.
33:22Ve bence bu toplantıya damgasını vuran konulardan birisi de bu vize meselesiydi.
33:26Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın orada bunun altını özellikle çizerek belirtmesi de
33:31bu vize konusunda da bir şeyler yapın artık demesi vatandaşlar için çok önemli.
33:36Çünkü çok can sıkıcı bir duruma dönmüş durum.
33:39Çünkü pek çok ülkede yani bütün Balkan ülkeleri, Ortadoğu ülkeleri bahsettiğimiz
33:45zengin petrol satan körfez ülkelerinin birçok vizesiz gidebiliyorken
33:51AB'ye aday bir ülkenin her ne kadar tamam donmuş da olsa ne olursa olsun
33:55güvenliğinde önemli rol oynayan birçok açıdan güvenlik rol oynayan bir ülkenin
33:59vize sıkıntısından sürmesi, artması kabul edilebilir bir şey değil.
34:03Ben geçen hafta Sayın Nail Olpak'la da bir araya geldim.
34:06DEİK Başkanı.
34:07O da mesela şunu hatırlattı.
34:09İş adamları da gidemiyor.
34:10Biz mesela mal gönderiyor iş adamları.
34:12Bir sürü anlaşma yapıyor, imzalanıyor.
34:14Gidecek onu şey yapacak, teati edecek veya takip edecek.
34:17Vize vermiyorlar.
34:18Bu Türk iş dünyası bakımından kabul edilemez bir şey.
34:21Her açıdan engel.
34:22Cumhurbaşkanı Erdoğan da bunu muhataplarına orada benim de gördüğüm kadarıyla...
34:26Bir konu daha vardı.
34:27Yine gümrük birliğinin güncellenmesi meselesinin yine gündeme getirildiğini görüyoruz.
34:31Bu her iki tarafa da fayda sağlayacak bir şey.
34:33Bunun da bilincindeler ama iş dönüyor dolaşıyor.
34:37Türkiye'deki siyasi reformlar kısmında, demokrasi kısmında tıkanıyor.
34:41Yani orada da Almanya'nın çok büyük etkisi var.
34:43Geçmiş dönemleri hatırlayalım.
34:45Türkiye her zaman gümrük birliğinin güncellenmesini istediğinde karşımıza bu çıktı.
34:50Halen de bu sürecin sürdüğünü görüyoruz.
34:53Ama güncelleme her iki tarafa da fayda sağlayacak bir gerçektir.
34:57Siz farklı bir şey galiba düşünüyorsunuz.
34:58Yok ben farklı düşünmüyorum.
35:00Doğru söylüyor Aylin.
35:01Hiç şeyim yok.
35:02Benim aklıma da şey geliyor.
35:04Yani nasıl biz bu aşamaya geldik Avrupa Birliği ile?
35:07İlk başlangıcı bizim limanlarımızı ve havasağımızı Kıbrıs Rum kesimine açmamamız.
35:13Ve ek protokol koymamız.
35:16Asıl konu bu aslında.
35:18Asıl oradan çıktı ondan.
35:19Sonra zaten biz hiç ilerleyemedik Avrupa Birliği ile.
35:22Zaten Kıbrıs meselesi Türkiye'nin Avrupa Birliği ile ilişkilerinin ilerlemesindeki en önemli engel olarak görülüyor.
35:29Almanya bizden reform bekliyor ama esas Almanya'nın derdi bence Avrupa'nın derdi Kıbrıs meselesi.
35:34Ta Sarkozy, Merkel dönemlerinden bu yana Türkiye'nin yeni fasıl açamaması, müzakere ile ilerletememesinin önündeki önemli engellerden biri bu.
35:43Bir de Mers propaganda da sürecinde söyledi değil mi?
35:46Ne olursa olsun ben AFD'yi almayacağım dedi koalisyonun.
35:51Onu çok net söyledi ve almadılar.
35:53Ben Prof. Dr. Hüseyin Bağcı Hoca ile bir röportaj yaptım.
35:57Onu da yayınladım YouTube kanalımda Eurofighter'lar konusunda.
36:01Siz farklı bir şey düşünüyor musunuz?
36:03Siz de olumlu, mesela Hüseyin Bağcı Hoca ben olumlu olacağını düşünüyorum dedi.
36:07Siz ne dersiniz?
36:09Trump güvenlik açısından sıkıştırdıkça onları Türkiye'ye yanaşıyor Avrupa Birliği.
36:14O zaman da tabii denklem eğer bu şekilde değişirse Eurofighter'ları verebilirler diye düşünüyorum.
36:20Çok böyle karamsar değilim o konuda.
36:23Cumhurbaşkanı Erdoğan benim çok dikkatimi çeken esprili.
36:26Çünkü bu yan görüşmeler, beden dili, kişisel ilişkiler diplomasisi bazen çok işe yarayan bir şeydir.
36:33Biz bunu birçok yerde görüyoruz.
36:35Mesela Cumhurbaşkanı Erdoğan burada Nikol Paşin yanına görüştü.
36:41Şöyle bir hareket yaptı yanına İlham Aliyev'i de çağırdı.
36:44Sonra davet etti diyelim.
36:46Paşin yanı da davet etti.
36:48Şimdi yaşça da tabii diğerlerinden daha büyük bir şey olduğu için Cumhurbaşkanı Erdoğan.
36:52Onun da bir avantajı ve onun da bir kredisi oluyor bu tip ilişkilerde diplomaside biliyorsunuz.
36:58Ben sıcak bir görüşme gördüm, hava gördüm.
37:01Hem Aliyev'le hem de Paşin yanı arasında.
37:05Gerçi Azerbaycan ve bazı kaynaklar biraz böyle gergin geçti.
37:09Görüşmeler falan demişler ama orada da bir şey olacak gibime geliyor.
37:14Olumlu bir şey ben bekliyorum. Ne dersiniz?
37:16Paşin yanı son demeci çok önemli bilmiyorum siz de görmüşsünüzdür.
37:21Eğer biz ararak yani onların deyimiyle ağrıya bakıp durursak Erdoğan'ı da kaybederiz dedi.
37:27Yani bu tarihi bir demeç.
37:29İlk defa bir Ermenistan Başbakanı bu kadar ileri bir şey söylüyor yani.
37:33Erdoğan'ı kaybederiz ne demek?
37:35Demek ki bu çok belli bir aşamaya gelmiş ve kendilerini güvende hissetmiyor Ermenistan.
37:43Ve burada da Türkiye'nin bu ara buluculuğuna ve Türkiye'nin desteğine her bakımdan çok ihtiyaç var Ermenistan.
37:51Siz ne dersiniz?
37:52Şöyle orada zaten biliyorsunuz Cumhurbaşkanı olduktan sonra da ilk buraya gelen hükümet başkanları arasındandır Paşin yan.
38:02Yemin törenine geldi.
38:04Yemin törenine geldi. O zaten işçilerin ne de bir şey geldiğini çok net gösteren bir durumdu.
38:11Netice itibariyle burada da bu manzarayı görmek çok şaşırtıcı değil.
38:16Türkiye yine burada da ara bulucu rolünü oynadığını görüyoruz aslında.
38:21Ve yapıcı sonuçları da var.
38:23Çünkü daha önceki Minsk süreçlerinin bir sonucu olmamış.
38:27Bitti Minsk artık. Bitti bir şey kalmadı. Hiçbir işe yaramadı ki.
38:31Hiçbir faydaları olmadı. Tam tersine gerginliği arttıran bir tutum içine girdiler.
38:38Yani ben bunu bu ülkenin vatandaşı olduğum için söylemiyorum ama kabul etmek gerekir ki Türkiye Cumhuriyeti
38:43orada iki tarafı da yani Azerbaycan'la tarihi kardeşlik ilişkileri olmasından rağmen
38:49Ermenistanlı da yapıcı bir tutum içinde bir diyalog kuruldu.
38:53Ve bakın bunun sonuçlarını görüyoruz.
38:55Konjonktürün de buna tabii olumlu etkisi oldu.
38:59Çünkü orada bir Rusya'nın Ermenistan'ı tutmama gibi bir durumu da ortaya çıkınca yardımcı oldu.
39:04Karabağ'da işe çok yaradı tabi. Azerbaycan bakımı.
39:07Ama sonrasında da devam etti. Yani Rusya bir politika değişikliğine gitmedi.
39:11Dün bir Youth Impact Forum diye bir yerde keynote spikerdim ben.
39:15Öyle mi?
39:16Evet orada öğrencilerin arasında dünyanın pek çok ülkesinden gelen öğrenciler vardı.
39:21Ermeni bir öğrenci varmış.
39:24Kızcağız bana dedi ki her şeyi anlattığınız Türk dış politikasıyla ilgili de Ermeni meselesini anlatmadınız.
39:29Dedim ki ben de Paşinyan'ın bu son demecinden sonra artık ne söylenebilir bilemiyorum.
39:35Ve MİS grubunun artık olmadığını örnek vererek bu süreçlerin Ermenistan'a ne kadar zarar verdiğini
39:43ve bölgesel politikaların Ermenistan'ın geleceği için ne kadar daha önemli olduğunu gösterdi.
39:49Yani Gürcistan, Azerbaycan, Türkiye ekonomik açıdan iş birliği yapınca Gürcistan fırladı.
39:55Ekonomik açıdan çok büyük kazançlar elde etti.
39:58Ermenistan bunu gördü.
40:00Yani Ermenistan, Azerbaycan, Gürcistan Güney Kafkasya ülkeleri ve Türkiye ile yakın ilişkiler kurduğu zaman avantajlı duruma geçiyorlar.
40:09Kesinlikle katılıyorum.
40:10Kara sınırımız açılmış olsa mesela.
40:12Bunu Ermeni öğrencilere de söylememiz lazım.
40:14Çok haklısınız. O kara sınırımız da açılsa şu an Ermenistan ile Türkiye arasında.
40:18Ermenistan tıpırlayacak.
40:19İki ülke bakımından da bizim sınır illerimiz yani Kars, Ardahan, Iğdır o bölgedeki yaşam alanlarımız açısından da ekonomimizi hareketlendirir.
40:29Ama esas Ermenistan'a hareketlendirir.
40:31Ermenistan için de iyi olur. Bizim için de iyi olur. Herkes kazanır.
40:34Hani win-win diyorlar ya. Bakın nasıl mesela Van'a İran'dan bu kadar çok insan gidip geliyor ve ekonomiye katkı sağlıyor.
40:40Bu çok iyi olur. Ben yani iyimserim ve böyle bir hayal kuruyorum.
40:44Şimdi Suriye'de olumlu gelişmeler devam ederse, Kafkaslar'da bir barış olursa, istikrar olursa bu Türkiye'yi çok rahatlatır.
40:51Bitiş rahatlatır.
40:52Hele bir de bu PKK'nın silah bırakma yani işte terörsüz Türkiye hedefi diye tarif edilen süreçte olumlu ilerlerse bu muazzam bir şey olur.
41:01Bir kalıyor Ukrayna.
41:02Efendim?
41:03Bir kalıyor Ukrayna. Lütfen bu konularda…
41:05O da inşallah hallolur.
41:06Evet.
41:07Barış gelirse.
41:08İsterseniz Ukrayna'yla devam edin.
41:10Rusya-Ukrayna krizi konusunda da Türkiye ara bulucu oldu.
41:13İstanbul Zirvesi'nde esir takası anlaşması oldu.
41:16Biner esir verecekler birbirlerine.
41:19Hani iki lider gelmedi ama görüşmeye buluşmadılar.
41:22Putin gelmeyeceğini söylediği için Trump da gelmedi zaten.
41:26Ama esir takası.
41:27Yani bardağın olumlu tarafına belki bakılabilir.
41:31Putin niye gelmedi size göre?
41:34Ben.
41:35Aylin sen.
41:36Putin'in gelmeyeceği çok belliydi.
41:39Çünkü Putin'in biliyorsunuz ateşkese yanaşmadığını biliyoruz.
41:43Önce dedi negotiationslar yani müzakereler sonra ateşkes dedi.
41:48Ama Ukrayna önce ateşkes sonra müzakereler olsun ilk aşamada ateşkes istedi.
41:54Şimdi aslında Ukrayna'da Dnieper nehri var.
41:57Belarus'tan aşağıya doğru akıyor.
42:00Onun doğusundaki topraklar Trump'ın Ukrayna'yla anlaşma yaptığı mineraller açısından zengin topraklar.
42:08Ve bu bölgede de Rusya'nın işgal ettiği yerler var.
42:14Şimdi buraları vermek bir yana elbette ki Putin Dnieper'in doğusundaki bu mineral zengini topraklarda
42:23Trump'ın Ukrayna'yla bir anlaşmaya varmasından da hiç mutlu değil.
42:28Yani Trump'ın olaya müdahil olması aslında işi kolaylaştırıyor gidip görünmekle beraber.
42:33Olur mu?
42:34Biraz karmaşık bir hal aldı.
42:35Hatta Trump'ın böyle ben gitmedim de o gelmedi ben gidersem o da gelir gibi bir şey söylemesi.
42:41Putin'i biraz irite etmiş gibi görünüyor.
42:44Yanılıyor muyum?
42:45Yanılmıyorsunuz.
42:46Şimdiye kadar zaten hiçbir araya gelmediler.
42:48Bir tek 2019'da yüz yüze bir görüşmüşler ki o da Ukrayna Savaşı'ndan önce.
42:54Putin Zelenski.
42:55Putin Zelenski'yi kastediyorum.
42:57Şimdi tabii ki Zelenski'yi kendisine muhatap görmüyor Hakan bir Putin.
43:02Çünkü Zelenski batının elinde bir oyuncak olarak görülüyor.
43:06Ve Ukrayna'da bir darbenin sonucunda iktidara gelen hiç de yeterli olmayan bir lider olarak görülüyor.
43:13Ama kendi muhatabı olarak görmezse de o zaman hiç bir araya gelemeyecekler gibi bir durum ortaya çıkıyor.
43:18Ama öyle bir derdi yok bence Putin'in.
43:20Niye ben bir araya geleyim?
43:21Ben niye geleyim ki?
43:22Zaten Ukrayna topraklarını Rus toprakları olarak görüyor.
43:26Kırım'a kadar almış olsun.
43:27Evet.
43:28Siz ne dersiniz?
43:29Hocamın kaldığı yerden mantık devam ederse zaten hiç ateşkese niyeti bu anlamda yok.
43:35Geri kalan toprakları da alarak Ukrayna'nın egemenliğini son veren bir mantık üzerinden yürümesi gerek.
43:44Bunu da hani belki ne derler oyalama taktiği işi daha geciktirme taktiği gibi görmek gerekir.
43:52Eğer bu daha önceki açıklamalarından anlatımından yola çıkarsam.
43:58Peki bu savaşın devamını şu an kimler istiyor size göre?
44:01Yani Rusya-Ukrayna savaşının devam etmesini kim istiyor?
44:04Şu an Ukrayna istemiyor.
44:06Çünkü tamamen bir an önce ateşkesin ilan edilmesini en çok isteyen kesim Ukrayna olduğunu görüyoruz tarafları arasında.
44:16Onu destekleyen ABD'nin de özellikle böyle bir Trump'ın biliyorsunuz ilk gün ben bu işi bitireceğim diye bir sözü var.
44:25Dolayısıyla da sözünü yerine getirmeyi seven bir başkanı Trump.
44:29O da istemiyor.
44:30Bir an önce ateşkesin sağlanmasını istiyor.
44:32İsrail'e de keza öyle orada da arasında açıldığı yolunda bir takım söylemler var.
44:38Bunun da biraz bununla da bağlantısız olduğunu söylemek lazım.
44:41Diğer taraftan Avrupa ülkelerine baktığımızda yine ateşkes çabalarını ciddi anlamda desteklediklerini görüyoruz.
44:49Çünkü süregelen savaşın kimseye faydası yok.
44:52Bir de şöyle de bir durumu var.
44:54Tırmanma ve çok daha fazla alana zarar verebilecek boyuta gitme durumu var.
45:00Niye bunu söylüyorum?
45:02Nükleer doktrinini değiştiren bir Rusya var.
45:05Yani nükleer saldırı için kendi barajını düşürdü.
45:09Çok net bir şekilde.
45:10Hatta biz bunu yayınlarda konuşuyorduk.
45:12Acaba bir nükleer savaşa gider mi diye bir endişemizi dile getiriyorum.
45:15Bu işin Rusya tarafı.
45:16Bir de Avrupa tarafı var.
45:17Geçen Estonya'nın biliyorsunuz şimdi yeni yaptırım paketi geliyor 17. paket.
45:21Şubat'ta bir 16'yı yaptı Avrupa bilge Rusya'ya.
45:25Şimdi artık direkt bu sefer Rusya'nın belli şeylerini hedef almaya başladı.
45:30Canını yakacak şekilde.
45:31Çünkü Rusya yaptırımları delebiliyor.
45:33Çin'e Hindistan'a petrolünü satıyordu.
45:35Bunların shadow fleet dedikleri bir gölge şeyleri filoları var.
45:39Türkiye'de yaptırımlara katılmayan ülkelerden biri bu arada.
45:41Ama finans engelleri var.
45:43Shadow fleet dedikleri gölge filoları var.
45:45Bunu durdurmayı yönelik geçenlerde Estonya'nın bir çabası oldu.
45:50Bu çaba üzerine Rus uçakları Estonya hava sahasını ihlal ettiler.
45:56Estonya bir NATO ülkesi.
45:58Ukrayna'da değil bu arada bunu göz önünde bulundurursanız.
46:01Her an her şey olabilme ihtimali ve işin daha böyle tırmanma ihtimalini
46:05Görüyor musunuz?
46:06Çok ciddi kritik boyutta aslında giderek daha kritik boyutta bu iş.
46:10Baltıklara gidebilir mi bu iş?
46:12Bakın çok enteresan.
46:13Gidebilir.
46:14Çünkü son dönemde biz bunu gördük.
46:16O yüzden Avrupa'da aslında ateşkesi istiyor.
46:18Bir an önce barış olsun istiyor.
46:20Bu iş hala tehlikeli.
46:22Bir taraftan bu savaşlar devam eder mi?
46:24Ne olur derken bu dış politikanın önemli dergilerinden biri.
46:27Ben de bunun abonesiyim.
46:28Maalesef biraz pahalı oldu.
46:30Yani can yakıcı artık.
46:32Eskiden alırdık da şimdi alamıyoruz.
46:34Şimdi 3 tane lider koymuş buraya.
46:36Putin var, Trump var ve de Xi var.
46:40Yani Çin lideri.
46:41Bunlar adeta bir adı konulmamış komite gibi dünyayı yönetiyorlar.
46:45Yani bazı aralarında kavga ediyorlar gibi görünseler de bazı noktalarda da bir nüfuz olanları paylaşımı var.
46:52Dünya altı düzeni diyelim.
46:53Bir tür öyle de belki bakılabilir.
46:55Böyle bir yaklaşım da var.
46:56Onu da en azından göstermiş olalım.
46:58Şimdi Avrupa bilmiyorum böyle bir şey var mı?
47:02Yani bir kıskançlık, bir çekememe Türkiye'nin öne çıkması gibi durumlar.
47:06Rusya-Ukrayna savaşının bitmesinde Türkiye önemli bir rol oynarsa, oynayacaksa ki oynamaya çalışıyor.
47:13Böyle Avrupa bunu istemez mi mesela?
47:16Türkiye bu işi yapan ülke gibi görünsün istemez mi?
47:18Öyle bir durum var mıdır?
47:19O pozisyonda değiller.
47:21Yani risk ve kritik noktaya geldikten sonra onlar en çok bunu hep beraber...
47:25Ona bakacak halde değiller mi?
47:27Durum o durum değil artık.
47:28Ben de bir iki çok azıcık bir şey söylemek istiyorum.
47:31Vakit bitti galiba.
47:32Lütfen buyurun.
47:33Zaman doldu.
47:34Şimdi Avrupa en tehdit altında olan bölge.
47:37Özellikle de Doğu Avrupa.
47:38O yüzden ben de Aylin Hoca'ya katılıyorum.
47:42Kim yapıyorsa yapsın diyecek noktaya geldi.
47:45Çünkü bu savaş uzadıkça Avrupa'daki algı şu.
47:49Putin her an Polonya'ya, Avrupa'nın doğusuna girebilir.
47:53Baltıklara.
47:54Ve tabii burada Kleningrad var, Belarus var, Rusya'nın yanında olan.
47:59Bütün bu coğrafyaya baktığımızda hiç de olasılık dışı değil.
48:04Putin'in yayılmacı bir politika izlemesi.
48:07Şimdi burada Amerika'nın tutumu ne olur derseniz.
48:10Ben biraz senden farklı düşünüyorum Aylin.
48:13Çünkü Amerika, Avrupa'nın bu şekilde Rusya'yı algılamasından nemalandığını düşünüyorum.
48:20Yani ilk başta da çok kar etti.
48:23Yahut da Avrupa'nın korkuyla yaşaması.
48:26Yani Rusya korkusuyla ya da Putin'in yeni nazi Hitler algısından.
48:32Ben çok da mutsuz olduğunu düşünmüyorum.
48:34Amerika çok silah sattı ve kazandı.
48:37Ve NATO'yu konsolide ettik.
48:40İsveç katıldı NATO'ya.
48:42Tabii ki burada daha önce de söylediğim Baltık denizinde Gotland adası var.
48:47Orası da bir NATO üyesi oldu.
48:49İsveç NATO üyesi olunca.
48:52Dolayısıyla bu bölgede yavaş yavaş Putin'in tam burnunun dibine giriyorlar NATO üyesi ülkelerde.
48:592007 Münih Güvenlik Zirvesi'nde Putin'in yaptığı konuşmayı mutlaka ilgilenen olursa okusun.
49:10Bu Ukrayna Savaşı'nı çok iyi anlarlar.
49:132007'deki konuşmasına bakın lütfen son söz olarak.
49:16Bir şey de söyleyeyim.
49:17Amerika Avrupa'ya diyor ki senin en büyük düşmanın Rusya için esas içeride.
49:21O da ayrı bir şey.
49:22Münih Güvenlik Konferansı'ndaki konuşması.
49:25Bir de o var.
49:27Bir sonraki yayında da bu PKK'nın silah bırakması teslim olması nasıl olacak?
49:32Bunun sonrası parametreleri nelerdir?
49:35Bizim için en önemli.
49:36En önemli konu bu.
49:37Bunu da konuşalım.
49:38Bir cümle umutlu musunuz bu sürecin gelişiminden?
49:41İyi gidecek gibi görünüyor mu?
49:43Yani teknik olarak soruyorum.
49:45Onu alayım onu da bitirelim.
49:46Umutluyum ama çok dikkat etmemiz gereken bir takım hususlar var.
49:51Hani vakit olsaydı onlardan bahsederdim.
49:54Hem içeride hem de dışarıda.
49:56Risklere, tehlikelere dikkat etmek lazım.
49:58Riskler çok fazla ama fırsatlar çok tabii.
50:01Siz de benzer bir görüşte misiniz?
50:03Yani terörsüz Türkiye hepimizin zaten yıllardır istediği amacı, hedefi olması yönünde de çabaları takdir etmek lazım.
50:11İnşallah olumlu bir sonuca doğru evrilir.
50:13Umarım öyle olur.
50:14Ama tabii hocama katılıyorum.
50:15Önemli bir süreç.
50:16Dikkatli gittikçe paylaş.
50:18Ben farklı bir konuyla bitirmek istiyorum değerli izleyiciler.
50:21Havalar artık yavaş yavaş ısınmaya başlayacağı için Marmara Denizi açısından önümüzdeki haftalarda çokça gündeme getireceğimiz bir konu müsilaş bitti diye bakılıyordu ya.
50:31Bitmedi.
50:32Ben sayın Tahir Büyükakın'la bir araya geldim.
50:36Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı.
50:38Akan Bey çok dikkat etmeniz gerekir.
50:40Biz elimizden geleni yapıyoruz.
50:41Çok ciddi yatırımlar yaptık ve bunun sonucunda bakın mavi bayraklı plajlarımız da var ama bu bir Marmara meselesi.
50:47Sadece bizim adım atmamız da olmaz.
50:49Çünkü efsel atıklar ve kirlilik daha çok İstanbul kaynaklı.
50:53Mutlaka arıtma tesislerinin, nitelikli arıtma tesislerinin yapılması lazım.
50:57Yoksa biz Marmara hepimizin, bu şehrin, bu denizin çevresindeki bütün illerin katkısı çok önemli.
51:03Önümüzdeki birkaç hafta içinde bu konu Türkiye'nin gündemine gelecektir.
51:07Dikkat etmemiz lazım.
51:08Belediyelere çok iş düşüyor.
51:09Yerel yönetimler, belediyeler lütfen bu konuyu tıpkı defran hazırlıkları gibi lütfen çok öncelikli hale getirsinler.
51:15Yazık oluyor.
51:16Bu konuyu ben bugün gazetede de yani köşe yazımda da bu konuyu ele aldım.
51:20Okurlarımız, izleyicilerimiz okumak isterlerse bakabilirler.
51:23Bunu hatırlatmak istedim, önemli bulduğum için.
51:26Çok teşekkür ediyorum.
51:27Teşekkür ederim.
51:28Değerli katkılarınız için.
51:29Prof. Dr. Aylin Ünver Noyi, Uluslararası İlişkiler Uzmanı ve Prof. Dr. Özden Zeynep Oktav, Medeniyet Üniversitesi öğretim üyesi.
51:37Çok teşekkürler bu programı izlediğiniz için.
51:39Hoşçakalın değerli izleyiciler.