00:00Itong nakalipas na halalan, tayo ay binigyan ng paalala sa kahalagahan ng prinsipyo, paninindigan at integridad.
00:07Kaya naman, mahalaga na marinig natin ang isa sa may malaking kontribusyon sa paghubog ng mga katangian na ito sa isang tao.
00:15At dahil nagsisimula ang lahat sa tahanan, isang ulirang ina at environmental advocate po ang ating makakasama ngayong umaga
00:21para bahagihan tayo sa kanyang papel bilang isang ina sa paghubog ng katangian ng kanyang mga anak
00:28na mayroong malasakit sa kapwa.
00:30Kasama natin po ngayon, si Ma'am Alely Pansacola.
00:33Magandang umaga po at welcome to Rise and Shine Pilipinas, Ma'am.
00:37Magandang umaga rin. Magandang umaga po.
00:40And congratulations po because we heard ka kayo po ay ginawara ng parangal bilang isang ulirang ina.
00:47Congratulations po.
00:49Kwentuhan niyo po kami, how is it being a mother? Kamusta pong inyong mga anak?
00:53At para po sa inyo, ano po ba ang paghubog ng isang ulirang ina?
00:56Ang istorya ko kasi hindi, ano, hindi, ano, tawag nito?
01:01Pangkaraniwan.
01:02Pangkaraniwan, ano, kasi I had my family, my children, pero kinuha sila sa akin ng aking imaong asawa.
01:11Okay.
01:12When they were still small.
01:13Parang kinignap nila and so nawala sa akin ang aking pagkainan, sa aking tahanan.
01:19But what happened was that I embraced a bigger family and that was the community.
01:25So, ang nangyari ngayon, dalawa. Parang sabi ko nga, na-realize ko that God took away my immediate family at that time so I can embrace a bigger family and that was the community.
01:37Oo.
01:37So, naging doble.
01:39Yes.
01:39Kanina, kanina, Ma'am Daya, ano, kausap ko si Ma'am Alely, parang ramdam mo talaga sa kanya yung pagiging isang nanay.
01:45Oo.
01:45Yung malasakit ng isang nanay, ano.
01:48Oo.
01:48Yung warmth, ano.
01:49Yes.
01:49Sabi niya, bigger community, ano.
01:51Yes.
01:51Ang kanyang inalagaan bilang isang ina.
01:53Opo.
01:54Ma'am Alely, bilang isang ulirang ina, paano niyo po ginagamit yung plataporeman niyo po para hubugin yung komunidad tungo sa isang pagiging may malasakit sa kapwa at saka sa environment po?
02:08Actually, tatlo ang naging advocacy ko. Yung una ay sa environment nga, ang ikalawa ay sa health, at saka yung ikatlo, yung community livelihood. Kasi nakita ko, that was, alam mo, sumarado yung isang pinto. Bumukas ang mas malaking pinto. And then, doon ko na-practice yung aking maging ina, ano, kasi kung ano rin ang pag-aalaga mo sa mga anak mo,
02:37yun din ang pag-aalaga mo sa mga community na nandyan. Nakita ko ang hirap, nakita ko yung education ay kulang na kulang. Nakita ko na, ano, na, yung mga pagtatangin nila sa kanilang mga kagamitan, sa kanilang kalupaan ay kulang na kulang din. So, pre-practice ko lang yun. Kung paano mo ibibigay sa iyong mga anak, yung mga kailangan nila, ganun din ang ibibigay mo sa community.
03:06Alright, Miss Alali, talas about those people that you help in your community, ano. Paano po nabago ang kanilang buhay? Dahil po sa inyong pagiging ina para sa kanila.
03:16Okay. Actually, nag-umpisa yan nung ako ay pumunta sa Mount Banahaw. Kasi noon, ano, para bagang masisira ang ulo mo. Kasi sanay na sanay ka sa malaking pamilyan, then biglang nawala.
03:29So, yung kapatid ko, dinala ako sa Mount Banahaw, at nakita ko doon yung mga albularyo, at saka yung tinatawag natin ngayong hilot, ano.
03:39Kasi, parang napakahirap ng doktor, no. Ang daming may sakit, tapos ang daming mga problema rin, ano.
03:49Pero nakita ko na yung hilot, ano lang, sa kamay lang, at saka sa herbal tea, parang gumagaling na.
03:58So, sabi ko, ano pala, napakaganda dapat yun ang primary healthcare.
04:02So, pinag-aralan ko kung paano yun, na paglabas mo ng bahay mo, lahat na kailangan mo sa iyong help, andyan.
04:09Pero hindi natin alam, diba?
04:11So, two years ako nag-aral, and then after that, we started na naging kapartner ko yung albularyo na numeet ko doon.
04:20Kasi he was also a chemical engineer, and so he was able to explain ano ang science behind the principles ng hilot.
04:29So, yan, nagturo kami sa mga barangay muna, ano, kaya community, ano.
04:34And then later, inorganize namin sila, na parang butika sa barangay, parang ganoon.
04:42And it became bigger and bigger, ang daming, nagle-lecture kami, pero sa lecture namin, palaging isinasama namin yung values.
04:51Kasi the way you live your life affects your health.
04:54So, yun, nagkaroon kami ng mga communities everywhere, dumami ng dumami, until we were able to put it in the mainstream.
05:04Kaya ngayon, di ba, meron ng hilot sa mga spa, sa mga tourism, sa mga hotel.
05:09Dati wala, eh. Dati ang hilot ay kwak.
05:12So, yun na, ngayon, lahat, iba na pati ang hilot ngayon na hindi masahe lang, it's really healing.
05:20So, that was, sa health muna, yun nag-umpisa.
05:24Later, na-realize ko na yung tinuturo namin na tamang pamamaraan sa buhay, eh, wala naman silang pera.
05:33Merong pumunta sa akin na isa sa mga tinuturoan namin.
05:37Tapos, sabi niya sa akin nga, eh, madam, sabi niya, paano natin pagkakakwartahan?
05:43Itong, ano, itong pinapatanim niya sa amin ng mga herbal.
05:47So, na-realize ko, oo nga naman, paano ba yan?
05:51Tinuturo namin palagi para magandang buhay mo, balance, eh.
05:56So, physical, material, spiritual, at emotional, para pareho yun na kumagaman sa kotse,
06:04pare-pareho yung hangin nila para magandang takbo.
06:08Eh, ito nga palang livelihood, yung pamamaraan para magka pera, para magka kwarta, eh, kulang na kulang dito.
06:16So, we started looking for what to do, no?
06:20So, na-realize din namin na, ito nga, noong una kasi herbal, ano?
06:26So, sabi ko, kailangan natin ng mga essential oils kasi makukuha natin sa nature.
06:33Ang essential oil, we are a tropical country and we have so many things, everything grows here.
06:39So, yun muna ang inisip namin.
06:41Kaso, walang bumili ng mga essential oils, while it's still an infant industry.
06:47So, we looked for whatever we can do for the essential oils and nakita namin yung, ano, ng sabon, yung business ng sabon.
06:57And, pag iisipin mo nga naman, noon, 60 million Filipinos, ngayon, 110 more pa, no?
07:04Lahat naliligo, lahat naglalaba.
07:06Oo, so magandang business idea ito para sa kanyang source of livelihood.
07:11And, can you imagine, kasi lahat ng ginagamit natin, detergent, chemicals, pollution sa environment, pollution sa health natin, at hindi naglalagay ng pera sa ating bulsa.
07:24Kaya, wow, ang ganda pala kung makakagawa tayo ng sabon na talagang wala yung lahat na detergent, chemicals.
07:33We came up with soap na galing sa coconut.
07:38We were the ones who started coconut-based soap.
07:42And, that's why we started the DILA Herbal Community Enterprises.
07:48Because, we wanted to give livelihood to the community through herbal and natural technology.
07:54Ayan na yung mga organic and sustainable home and personal care products.
07:58Ang maganda naman doon kasi sa programa ni ma'am, nakakapagbigay siya ng trabaho, oportunidad doon sa ating mga kababayan, doon sa mga komunidad, yung mga, kumbaga, mga nasa rural areas, ma'am.
08:09Alright, siguro pang huli na lamang po, no, Mama Lely, ano po ang inyo pong gustong mensahe sa mga, huli lang ina rin po sa mga nanonood po sa atin.
08:18Sabi niyo nga, siguro may mga hindi rin pang karaniwang istorya, no, pero nagiging ina sa iba pang mga paraan at maging sa mga komunidad.
08:26Oo, dapat tayong magising na sa sitwasyon ng ating, hindi lang bansa eh, sitwasyon ng ating sarili, ng ating pamilya, ng ating bansa, and the whole world, no, in terms of the environment.
08:40Kasi sobra ang chemical pollution ngayon, in terms of health.
08:45Ang chemicals na ginagamit natin, ang dami ngayon, very prevalent ang cancer ngayon.
08:51Hindi na gaya ng dati, na pag ikaw ay walang cancer sa pamilya, safe ka, ngayon lahat nagkaka-cancer.
08:59And then of course, sobra na rin ang kahirapan. So, yung tatlo lang yun ang ating ituro.
09:04Well, maraming salamat po, Ma'am Alely, sa pagbabahagi ng inyong kwento at wisdom sa amin ngayong araw.
09:11Thank you po. Ends up, noong Mother's Day lang, kailan ba yun?
