Dicle Canova 8 maddelik anlaşmanın arka planını anlattı

Hürriyet

11.03.2025

Kategori

🗞

Haberler

Döküm

Tüm video dökümünü görüntüle

00:00Şimdi hep Ankara'daki genel hava dün akşamdan beri bu sorgulanıyor, bu anlaşılmaya çalışılıyor.

00:06Çok net ifade edebilirim ki Ankara'daki genel hava temkinli bir imserlik içinde olunması yönünde.

00:13Elbette bir anlaşmaya varılması önemli

00:16ama aslında Türkiye bunun

00:18uygulama ayağını daha çok önemsiyor. Benim edindiğim izlenim bu yönde. Yani bu saatten sonra

00:24bu uygulamada, sahada neler görülecek? İşte önce bunları bir görmek ve sonuçlarına bakmak gerekecek.

00:32Şimdi PKK'nın benzer metinleri daha önce de bu açıklıkta imzalamaktan kaçındığını biliyoruz.

00:40Dolayısıyla bu defa ne etkili oldu sorusu çok önemli.

00:43Öncelikle onunla başlayalım.

00:45Bu ne etkili oldu sorusuna birkaç yanıt verebilirim. 3 başlıkta toplayabilirim hatta.

00:51Birincisi Türkiye'nin bölgede yürüttüğü terörle mücadele faaliyetleri elbette.

00:56Malum pençe kilit operasyonlarıyla Irak'ta çok etkili bir süreç gördük.

01:01Diğer yandan Suriye'de, Suriye'nin kuzeyinde de

01:04Türkiye Türk Silahlı Kuvvetleri'nin

01:06bir etkinliği vardı.

01:08Pençe kilitle Kandil ile Suriye arasındaki bağ büyük oranda kopartıldı.

01:13Keza Suriye'de Esad gittikten sonraki yeni gelişmeler,

01:17Kuzeyde Suriye Milli Ordusu'nun daha aşağılarda Arap aşiretlerinin zorlaması da

01:22artık YPG için

01:23nefes alınamaz bir hal almıştı. Bu terörle mücadele üzerinden de

01:28epey yıpranmış vaziyetteydi.

01:30İkinci unsur, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın bir süredir yürüttüğü DAEŞ'e karşı

01:35bölgede ortak ittifak çabaları.

01:38Çünkü DAEŞ'le bölge ülkeleri mücadele ederse

01:42YPG'nin

01:43işte ben oradaki hapishaneleri, oradaki kampları koruyorum, muhafızlığını yapıyorum.

01:50Bunun için varlığım gerekli

01:52ifadeleri de çürümüş, çürütülmüş oluyor. Meşruiyeti bu anlamda ortadan kaldırılmış oluyor.

01:59Hafta sonu

02:01Ürdün'de gerçekleşen toplantı bu anlamda çok önemliydi.

02:055 ülke Türkiye, Irak, Lübnan, Ürdün ve Suriye bir araya geldi Amman'da.

02:10Ve bu DAEŞ hapishaneleri ile kampları konusunda ortak mücadele için bir koordinasyon merkezi oluşturulması kararı alındı.

02:19Bu koordinasyon merkezi

02:21teknik çalışmaları devam ediyor ama ya Türkiye'de ya Ürdün'de kurulacak. Öyle görünüyor.

02:26Suriye hükümeti, Suriye devleti oraları kontrol edecek.

02:30Ama ona diğer komşu ülkeler işte Lübnan, Ürdün, Türkiye ve Irak'ta

02:35destek olacak.

02:36Bu çok önemliydi.

02:38Hatta belki bu gelişme

02:39bu durumu da tetiklemiş olabilir ve 3. ayak

02:43PKK'ya bu imzayı attıran 3. ayak da

02:46Amerika Birleşik Devletleri olmuş olabilir. Neden? Çünkü Amerika'nın işte bu Ürdün'deki toplantı da dahil

02:51tüm bu gelişmelerle birlikte

02:53DAEŞ ile bölge ülkelerinin mücadele edebilmesi sonrası artık Suriye'den

02:59askerini çıkarma eğiliminde olduğu da

03:01ortaya çıkıyor.

03:03Bu anlamda SDG'yi entegrasyon için

03:05teşvik ettiği de görülüyor. Hatta önceki yayınlarımızda da ifade ettim. Edindiğimiz bilgilere göre de mazlum abdi o imzayı

03:12atmadan önce

03:13ABD ile temas halindeydi.

03:16CENTCOM komutanıyla görüştüğü ifade ediliyor.

03:19Şam'a da Haseke'den

03:22hava yoluyla geçtiği yöründe bilgiler var.

03:25Peki

03:26bu anlaşma istenilen yönde sonuç verebilecek mi? İşte kritik nokta bu. Tam da burada işte

03:33temkinliğimserlik devreye giriyor.

03:35Neden? Neticede anlaşmaya imza atan

03:38bir terör örgütü.

03:39Bugüne kadar bu tip, bu açıklıktaki anlaşmalara da imza atmaktan kaçınmış bir terör örgütü.

03:45Kendi içlerinde de

03:46farklı kliklerin, fraksiyonların olduğu bir örgütten bahsediyoruz.

03:51Mesela PKK'nın Suriye sorumlusu Fehman Hüseyin ve ona bağlı gruplar

03:56ne diyecek ve ne yapacak bu anlaşma sonrası?

03:59Bu da önemli olacak.

04:00Türkiye'nin

04:01bu konuda yakın takibinde olacak gibi duruyor.

04:04Yani anlaşma uygun hareket edecekler mi? Yoksa örneğin Suriye Devleti'ne bırakılan petrol bölgelerinde

04:10yarın bir gün pay talep edecekler mi yeniden?

04:13Veya Şam'dan gelecek talimatlar

04:15uygulanabilecek mi? Çünkü normal bir devlet olmak demek bunu da gerektirecek.

04:20Bunlar hep uygulamada görülecek ama

04:22anlaşmadaki dördüncü madde hep söylüyoruz önemli.

04:25Kuzeydoğu Suriye'deki tüm sivil ve askeri kurumların sınır kapıları,

04:30havaalanları ve petrol ve gaz sahaları da dahil olmak üzere

04:34Suriye Devleti Yönetimi'ne entegre edilecek olması.

04:38SDG'nin merkezi otoriteyi tanıması bakımından

04:41gerçekten kritik ve önemli bir adım olarak okunuyor.

04:44Ama dediğim gibi fiiliyatta bu nasıl ilerleyecek? Bu çok önemli.

04:48SDG ismen ortadan kalkıp

04:51fiilen mi devam edecek?

04:53Yani SDG'yi ismen ortadan kaldırıp

04:56yeni Suriye yönetimi içerisinde entegre etmeye dönük bir anlaşma. Evet

05:01Ama fiilen yine o bahsettiğim farklı fraksiyonlar da sebebiyle

05:06yine bir takım zaman zaman

05:08itaatsizlikler veya silahlı

05:11silah yoluyla bir takım

05:12talepler gündeme gelecek mi gelmeyecek mi? Bunlar da hep uygulamada

05:16dikkatle takip edilecek

05:18unsurlar arasında yer alacak.

05:20Elbette Suriye Devleti'ne entegrasyon tam olarak sağlanacaksa askeri emir komuta

05:26ve tabii ki sivil amir memur ilişkisi içinde

05:29rahatlıkla olabilmeleri beklenecek. Uygulama da buna bakılacak.

05:33Bu açıdan anlaşmanın birinci maddesi de dikkat çekici hemen onu da özetleyeyim.

05:38Tüm Suriyelilerin temsilde ve siyasi sürece katılımda haklarının

05:43güvence altına alınması ve devlet kurumlarının

05:46dini ve etnik kökenlerinden bağımsız olarak ehliyet ve liyakat esasına göre inşa edilmesi.

05:52Bu neden önemli?

05:54Burada daha önce de biliyorduk SDK ile yapılan görüşmelerde bir takım talepleri vardı.

06:00Kürtlere, Kürt nüfusa kotalar ayrılması. Örneğin hükümette şu kadar Kürt bakana yer verilmesi gibi gibi.

06:06İşte bu kotaların kabul görmediğini anlıyoruz ve temsilde

06:11herhangi bir ayrıcalık,

06:13herhangi bir etnisiteye tanınmayacağına dair de bir ifade bu.

06:18Korkulan neydi? Irak'takine benzer bir yapı. İşte Cumhurbaşkanı Araplardan, Başbakan Kürtlerden,

06:23Meclis Başkanı filancadan filancadan.

06:25Yani etnisitelere ayrılmış ve kırılmaya, kırılganlığa çok müsait bir yapı yerine

06:32dini ve etnik kökene bakılmaksızın tamamen liyakata dayalı bir devlet yönetiminden bahsediliyor bu maddede.

06:39Bu da üzerinde önemli durulması ve uygulamada dikkatle takip edilmesi gereken maddelerden biri.

06:45Askeri anlamda da emir komuta zincirine dahil olmaları dediğimiz gibi önemli olacak.

06:50Ne diyordu Ankara?

06:52Devlet içinde, devlet ordu içinde ordu olmaz. Yani burada YPG'nin,

06:57Suriye Devleti'nin yeni ordusuna bir modül olarak mı yani ayrı bir grup olarak mı entekli olacağı

07:04yoksa tam bir entekrasyondan mı bahsedilip bahsedilmediği

07:08bu da kritik başlıklardan biri.

07:10Çünkü eğer ayrı bir grup olarak dahil olurlarsa

07:14ileride bir isyan riski doğurabilir. İşte bir iç çatışmaya bu grubun

07:18ordu içinden ayrılıp destek vermesi söz konusu olabilir. Bu tip riskler barındırabileceği için hem Suriye yönetimi hem de Türkiye

07:27açıkçası tam entekrasyondan yana hareket etti bugüne kadar.

07:31Bu saatten sonra bu sağlanabilecek mi? Yine uygulamada bakılacak.

07:35Kritik ve önemli noktalardan birisi ve elbette tabii ki

07:39Ankara'nın başından beri YPG'ye şart koştuğu Suriyeli olmayanların

07:44ve PKK'lı komuta kademesinin

07:46Suriye'den çıkması meselesi.

07:49Bunların gerçekleşip gerçekleşmeyeceği

07:51elbette takip edilecek ve uygulamaya bakılacak. Yani bir kez daha altını çizeyim.

07:57Ankara'daki genel hava

07:59temkinli bir iyimserlik içinde olunması yönünde.

08:02Elbette bu anlaşma önemli.

08:04Ama uygulamada

08:05nasıl zuur edeceği, fiiliyatta nelerin olacağı

08:09görülmek isteniyor. Yani uygulamaya bakılacak bu saatten sonra.

Önerilen