Şehir Plancıları Odası Genel Sekreteri, İnşa Edilen Deprem Konutlarını Değerlendirdi: Endişelerimiz Var

Haberler.com

04.02.2025

TMMOB Şehir Plancıları Odası Genel Sekreteri Zafer Mutluer, 6 Şubat depremlerinin ikinci yılında yıkılan 680 bin konutun, üçte birinin teslim edilmiş olacağını belirtti. Mutluer, 11 deprem ilinde yeni yapılan alanlarda deprem güvenliği ve şehirleşme açısından büyük sorunlar olduğunu vurgularken, kentleşme pratiğinin sanki depremler olmamış gibi devam ettiğine dikkati çekerek, "Endişelerimiz var" dedi. Mutluer, yanlıştan dönmenin hala mümkün olduğunu söyleyerek yetkililere çağrı yaptı.
HABER: Semra TOPÇU
(ANKARA) -
Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen 6 Şubat depremlerinde yıkılan 680 bin konut, 170 bin iş yerinden ilk yıl 75 bin konut teslim edildiğini hatırlatan Mutluer, bu yıl da 201 bin konut ve 149 bin işyeri teslim edileceğinin açıklandığını belirtti.

hbrlr1.com/ctlllbtfkckckl

Kategori

🗞

Haberler

Döküm

Tüm video dökümünü görüntüle

00:00çok ciddi bir yıkımdı ve bu yıkımın ardından bir yıl içerisinde yeniden kentlerin inşa

00:08edilmesi gerçekçi bir iddia değildi.

00:10Tam tersi bizim nitelikli geçici barınma alanlarını orta ve uzun vade, kısa orta

00:19ve uzun vade planlamamız gerekir ve kentleri daha planlı, programlı ve aslında o tarihsel

00:26dirkinini de yansıtacak şekilde geleceğe taşımaya yeniden inşa etme iddiasıyla

00:32yola koyulmalıydık.

00:33Ancak böyle başlamadığı süreç hızlıca müteahhitlerin odağında olduğu bir yöntemle

00:44konutlar yeniden, konut alanları, sadece konut alanları yeniden inşa edilmeye başlandı.

00:50Geçtiğimiz yıl, birinci yıl dolduğunda Mart ayı için 75.000 konutun teslim edileceği

00:57iletilmişti.

00:58Bu da yaklaşık neredeyse %10'una tekabül ediyordu.

01:03Bugün ne durumdayız?

01:04Yine bakanlığın açıkladığı verilere göre 201.000 konut bağımsız biriminin teslime

01:11hazır olduğu duyuruldu.

01:14İş yeri sayısına baktığımızda da yalnızca 149 iş yerinin yeniden inşa edildiği ifade

01:23edilmişti.

01:24Yani 170.000 kullanılamaz iş yerinden 149'unun yeniden inşa edildiğini görüyoruz.

01:33Baktığımızda bu sene itibariyle aslında konut üretim sürecinin bir miktar hızlandığını

01:39söylemek mümkün.

01:40Öte yandan sadece konutların yeniden inşası gerçekten depremin Türkiye üzerinde yarattığı

01:50etkiyi ve kentlerimiz üzerindeki yarattığı etkiyi sarmak anlamına mı geliyor?

01:55Bu açıdan evet doğru bir yoldayız demek mümkün değil.

02:00Bu konut üretim sürecinde bizim bölge ilişkin gözlemlerimizde şöyle aksaklıklar olduğunu

02:08görüyoruz.

02:09Örneğin vatandaşlar boş kağıtlara imza atıyorlar.

02:13Yani bu konut üretim sürecinde ne verecekleri ve şılığında ne alacakları belirsiz.

02:21Yani borçlu olacaklar mı, borçlanacaklar mı, ne kadar borçlanacaklar, ne kadarlık

02:28bir daire alacaklar hiçbiri belli değil.

02:31Ama hızlıca apar topar müteahhitleriyle bu süreç başlatıldı.

02:38Ve devam ediyor.

02:41Şunu söyleyebiliriz.

02:43Yapı yaklaşık maliyetlerin çok üstünde bedellerle ihaleler verildi.

02:47Bu doğrultuda doğal olarak bu işleri üstlenen yükleniciler, müteahhitler ciddi

02:55bir zenginleşme alanı buldular.

02:59Bunu söylemek mümkün.

03:01Hata özelinde ayrıca şöyle kaygılar da var.

03:04Bahsettiğiniz gibi yer değiştirme, yerinden etme ve demografik yapının değişmesi

03:12kaygıları oluştu bölge halkında.

03:15Bunlar önemli ve gerçek kaygılar.

03:18Toplumsal kaygılar.

03:20Tam da bu nedenle zaten aslında bütüncül bir planlama yaklaşımına ihtiyaç var.

03:25Yani sadece konut alanları değil, konut alanlarında yaşayacak insanların çalışma

03:30alanları ne olacak?

03:33Çalışma alanları ve konut alanları piyasanın inisiyatifine bırakılabilecek durumlar mı?

03:40Değil.

03:41Bütüncül kamucu bir perspektif geliştirmesi gerekiyordu.

03:45Şimdi biz bakanlığın açıkladığı verilere baktığımızda yalnızca konut sayılarını

03:50görüyoruz.

03:51Oysa ki bu konut alanlarında yaşayan nüfusun nerede çalışacağı çalışma alanları,

03:58çalışma alanlarıyla konut alanlarının arasındaki ulaşım bağlantıları.

04:03Yine bu konut bölgelerinde yaşayan nüfusun ihtiyaç duyduğu ne kadar sosyal donatı alanı

04:09örneğin hayata geçirildi, eğitim alanları, sağlık alanları bunlar inşa edildi mi?

04:15Mekansal kuruluşu nedir?

04:18Buna dair çok ciddi boşluklar bulunuyor.

04:23Dediğiniz gibi yine Hatay'da, Antakya'da kültürel miras alanlarında da çok ciddi

04:32bir sorun var.

04:34Yani Antakya'da biz reform amaçlı imar planına itiraz ettik ve kamuoyuna yönelik

04:39bir bilgilendirme yapmıştık.

04:41Bu süreçte yürüyen projelerin, uygulamaların, çalışmaların yasal zemini, yasal altlı

04:51olsun diye şeklen üretilmiş plan belgeleriyle karşı karşıya kaldık.

04:57Dolayısıyla proje bazlı bakılıyor bütün bölgelere.

05:01Proje bazlı, inşaat odaklı ve parçacıl müdahalelerle bu alanlar yeniden inşa ediliyor.

05:11Biz bu süreçte odamızın ilk temsilcileriyle de, bölgedeki ilk temsilcileriyle de irtibat

05:17olduk.

05:19Bu anlamda verileri, bilgileri toplamaya çalıştığımızda karşılaştığımız sorunlardan

05:25biri de bu.

05:27Bilmiyoruz.

05:29Bakanlığın, hükümetin, ilgili idarelerin ne yapacağını bilmiyoruz.

05:37Şunu aktarıyor arkadaşlarımız, rezerv yapı alanları sürekli ilan ediliyor, kaldırılıyor,

05:47değiştiriliyor.

05:49Güçlendirme gerektiren binalar olduğunu söylemiştik.

05:53Güçlendirmesi yapılan ama güçlendirildikten ve belli bir maliyet harcandıktan sonra

05:59rezerv yapı alanı içine alınan binalar var.

06:03Bu anlamda uygulamalar da gündelik olarak değişiyor ve hiçbir bilginiz yok.

06:09Rezerv yapı alanları imar planları askıya çıktığında o alanın ilan edildiğini görüyoruz.

06:17Burada bilginin hallenileşmesiyle ilgili de bir problem var.

06:21Dolayısıyla bölgesel olarak bakanlığın hedeflediği, ne ölçüde yaptığı, hangi

06:29alanları rezerv alanında ilan edecek, hangi alanlarda bu sürecin devam edeceğine

06:35ilişkin paylaşılmış net bilgiler yok.

06:39Bu yerelde de maalesef, meslektaşlarımız da, halk da bilmiyor.

06:43Ancak idare işlemler tesis edildiğinde karşılaşıyorlar ve sonrasında süreci

06:49müdahil oluyorlar.

06:51Bu da önemli sakatlıklardan biri sürece ilişkin.

06:55Depremin ardından yapılması gerekenlerin başına şu geliyordu.

07:01Yakın yaşanan bölgede mutlaka mikrobölgeleme etüt çalışması ve jeolojik etüt çalışması

07:09olmayan alanlar vardı.

07:11Hasar alan veya yıkılan yapılarla zemin bilgisinin çakıştırılarak bir analiz yapılması

07:17gerekiyordu ve buna bağlı olarak plan kararlarının ya da yapılaşma kararlarının

07:23tartışılması ve yeniden üretilmesi gerekiyordu.

07:27Anlattığım gibi 24 Şubat 2023 kararnamesinden sonra zaten böyle bir süreç işletim ve

07:33planlama tamamen devre dışı bırakıldı.

07:37Dolayısıyla biz bu yeni oluşturulan konut alanları ya da yeniden kentleşme sürecinde

07:45böyle bir süzgeçten geçirmedik.

07:47Dolayısıyla önümüzde nasıl tehlikeler olacağını bilemiyoruz.

07:53Sadece afet riski deprem de değil yani işte en ufak doğalmayı maalesef son yıllarda

08:01ülkemizde afete dönüşüyor.

08:03Orman yangınını da bu kapsamda düşürebiliriz.

08:07Bir miktar olağan dışı bir yağmurda da sel felaketiyle yüzleşiyoruz.

08:13Bu bağlamda bizim aslında 6 Şubat depremlerinden sonra yaşanan yıkımdan sonra hayata

08:19geçireceğimiz, yeniden hayata kaldıracağımız kentlerin tümüyle afetlere karşı dirençli

08:24olması gerekiyor.

08:26Kuşkusuz bu dirençli kentleri ancak akılcı, bilime dayalı ve planlı programlı bir

08:37yaklaşımla hayata geçirdiğimizde bu tür dirençli bir kentleri inşa etmemiz mümkündü.

08:45Ancak süreç böyle yürümedi.

08:49Yani bugün aslında deprem olduğunda bu kentlerimiz ne olacak sorusundan önce bu

08:56kentlerimiz yaşayabilecek mi?

08:58Yani yaşayan kentler haline dönüşecek mi?

09:00Bizim buna dair de ciddi endişelerimiz var.

09:03Öte yandan bölgenin dışında ülkede kentleşme pratiği olduğu gibi devam ediyor.

09:10Yani ülke tarihinin en büyük depremini ve yıkımını yaşadık.

09:15Ama bu anlamda bir kentsel politikalarda radikal değişikliklerin olmadığını görüyoruz.

09:23Dolayısıyla sadece bölge için değil, ülke için de endişeliyiz.

09:29Şimdi yaklaşık 680 bin konutun kullanılamaz hale geldiğinden bahsetmiştik.

09:37Neredeyse bunun üçte biri yeniden inşa edilmiş durumda.

09:43Ancak hala bizim şimdi yanlışlardan dönmemiz mümkün.

09:48Bölgesel ölçekten mahalle birimine kadar tüm sektörleri de içeriyecek şekilde bütüncül

09:55bir planlama anlayışında derhal dönmemiz gerekiyor.

Önerilen