00:00Fulya Kalfa iddia son günlerde çok su kaldırdı, özellikle döviz tarafında, dolar tarafında piyasada yüklü miktarda 50 dolar ve 100 dolar olduğu söyleniyor.
00:17Bu noktada da tabii ki hem dövizciler hem de parayla uğraşan kişiler dikkatli olma noktasında ilerliyorlar.
00:24Özellikle bankalar tarafından da yapılan açıklamalar var. Peki bu sahte 50 dolarlar piyasaya nasıl girdi? O dolarlar nasıl anlaşılır? Elimizde de sahte bir 100 dolar var.
00:34Bunun gibi örnekler, örneğin bazıları o kadar profesyonel yapılıyor ki kalpazanlar tarafından, para sayma makineleri güncelleme almadıysa o para sayma makinelerinden de geçebiliyor.
00:45Peki sahte para nasıl anlaşılır? Hepsini finans analisti İslam Memiş'e soracağız.
00:50Efendim memurumuza hoş geldiniz. Öncelikle baktığımız zaman çok önemli bir konudan bahsediyoruz.
00:55Döviz tarafında özellikle son günlerde sahte dolarlar çok bahsetmeye başladık.
01:00Özellikle 50 dolar tarafında dövizciler almıyor, bankalar almıyor. Bu noktada o sahte dövizlerin de makineden geçtiği söyleniyor.
01:08Biz sahte dövizi, o sahte doları nasıl anlayabiliriz? Vatandaş olarak nasıl tedbir alabiliriz?
01:14Vatandaşlarımıza özellikle şu 3 tane doları göstermek isterim başta. Şu yeni basım 100 dolar, bunda problem yok.
01:21Şu eski basım beyaz dolar dediğimiz dolar, bunda problem var. Yeni basım 50 dolar.
01:26Şu yeni basım 50 dolar ile eski basım 100 dolar arasında problem var. Bu yeni dolarda yok.
01:32Şimdi son 2 haftadır kapalı çarşı piyasasında ve bankalarda ciddi bir problem var.
01:37Özellikle bu sahte döviz piyasasında oluşması ile birlikte bankalar artık Merkez Banka'dan gelen uyarı ile birlikte almama kararı aldı.
01:45Dövizciler de elinde bulundukları dövizi, vatandaştan aldıkları dövizi bankalara veremiyorlar.
01:51Dolayısıyla döviz büroları da almamaya başladı. Vatandaş mağdur oldu.
01:56Bu süreç itibariyle herkesin kafası karıştı. Peki bugüne kadar bizim aldığımız dövizler sahte mi? Ne yapacağız diye vatandaş panik oldu.
02:04Ben özellikle şunu ifade etmek isterim. Döviz bürolarından veya bankalardan aldığınız dövizlerde herhangi bir problem yok.
02:11Bu özellikle kalpazan çetesinin son haftalarda sürdüğü, piyasaya sürdüğü bu dövizler zaten zamanla toplanır.
02:20Ama o kadar kaliteli bir döviz yaptılar ki para sayma makinelerinden bile geçiyor.
02:2540 yıllık tüccar, esnaf bile eski basım 100 dolar ile sahteyi ayırmakta zorlanıyor.
02:31Dolayısıyla da böyle bir mağduriyet söz konusu oldu.
02:34Şimdi herkes şunu merak ediyor. Biz elimizde dolar aldığımız zaman bunun sahtesini veya gerçeğini nasıl ayırt edeceğiz?
02:39Öncelikle şunu belirtmek isterim.
02:41Modern teknolojiyi kullanan kalpazanlar bundan sonraki süreçlerde daha teknik düzeyde daha kaliteli kağıtları kullandığı için vatandaşın, tüccarın bunu gözüyle ayırt etmesi mümkün değildir.
02:51Bunu bir kere bilmesi lazım. Ne yapması lazım?
02:55Bankaların, döviz bürolarının özellikle kapalı olduğu saatlerde hiç kimseden tanımadıkları insanlardan döviz almasınlar, dövize ticaret yapmasınlar. Bu önemli bir kural.
03:04İkincisi, özellikle bu kalpazanlar size dövize al bunu boz demiyor.
03:08Bir ticaret yapıyor sizinle. Bu ticaret yapınca mal alıyor karşılığında bunu veriyor.
03:12Ve siz dolandırıldığınızı bir gün sonra anlıyorsunuz ama işten geçmiş oluyor.
03:16Buna da çok dikkat etmemiz lazım.
03:18Mesela elinde tutmuş olduğunuz doları tutalım, ışığa koyalım.
03:22Bunu normal paralar gibi, hologram, filigram, gölge, kabartma, yazı, bütün modellerine baktığınız zaman, kağıt kalitesine baktığınız zaman hep birebir taklittir, aynıdır.
03:34Bunu normalde bir tane iki tane koyduğunuz zaman anlaşılabilir ama bir deste paranın içine koyduğunuz zaman anlaşılmaz.
03:40O yüzden çok özgüvenli olmamak lazım.
03:42Bu elinde tutmuş olduğum dolar, yine kamuoyunu bilgilendirmek için bunu elimizde saklıyoruz, yine kamuoyunu bilgilendiriyoruz.
03:48Bunu bir deste elli doların içine koyduğunuz zaman anlaşılması imkansız.
03:52O kadar kağıt kalitesi var ki bunu sesine baktığınız zaman, kağıt kalitesine baktığınız zaman, şu kabartmalarına baktığınız zaman, şu simlerine baktığınız zaman birebir taklit.
04:01Ve para sayma makinelerinden bile geçen bir parayı kimsenin gözüne ayırt etmesi mümkün değil.
04:07Şimdi bundan sonraki süreçlerinde ne olacak?
04:09Vatandaşlarımıza özellikle şunu ben tembihlemek isterim.
04:12Kesinlikle kamu kurum ve kuruluşlardan gelen açıklamalara itibar edin.
04:16Sokakta dedikodulara itibar etmeyin.
04:19En geç iki hafta içinde bu sorun çözülecek.
04:21Özellikle hem bankaların hem döviz büroların para sayma makinelerindeki yazılım güncellemeleriyle birlikte bu problem ortadan kalkmış olacak.
04:28Ama bugün yeni bir haber daha geldi.
04:30Özellikle emniyetin yapmış olduğu operasyonla birlikte sahte eurolar da devreye girdi.
04:36Bu ne demek oluyor?
04:37Demek ki vatandaşlarımız sadece bu 50 dolar 100 dolara değil sahte eurolara karşılığında uyanık olması gerekiyor.
04:42Tabi sizin bu değindiğiniz nokta çok önemli.
04:44Özellikle o yapılan operasyonda iki ilçede farklı noktada operasyon yapıldı.
04:48Orada da 3 binin üzerinde banknot vardı.
04:513 milyon 600 bin euro değerinde.
04:53Bir de tabi ki sizin orada değindiğiniz bir nokta vardı.
04:56Kalpazanlar burada teknolojiyi de kullanıyor dediniz.
04:59Mor ışık teknolojisi filigran teknolojisi hepsini aslında orada onlar da hayata geçirmek için bir araya getirmişlerdi.
05:05Ama polis bu noktada yaptığı başarılı operasyonda sadece bu operasyonda değil.
05:09Sene içerisinde ben o operasyondan haberini çok yaptım.
05:11Epey çok operasyon da hayata geçirirler.
05:13Ve milyarlarca doların aslında önüne geçer.
05:16Sahte doların önüne geçer.
05:17Yani bu yıllardır devam eden bir problem.
05:20Sahte para problemi her zaman kalpazanlar devrede.
05:23Yıllar boyunca bu bazen sık sık özellikle yaz tatilleri dönemlerinde bayramlarda bu sahte paraları fiyasaya çok sunuyorlar.
05:31Önceden sahte Türk lirası çok vardı.
05:33Türk lirası çok değerliydi o zaman.
05:35O zaman çok sürmüşlerdi piyasaya.
05:37Zaman zaman tabi ki operasyonlar yapılıyor.
05:39Ama bundan sonra modern bir teknoloji var.
05:41Yapay zeka teknolojisi var.
05:43Kalpazanlar merkez bankası gibi çalışıyor.
05:45O kadar teknolojiyi modern teknolojiyi kullanıyorlar.
05:47Ve onlar için bunları artık eritmek piyasaya sürmek çok kolay.
05:51Önemli olan burada vatandaşlarımızın çok dikkat etmesi lazım.
