Kazdıkça 12 bin yıllık yaşamın izlerine ulaşılan tepe: Çayönü

Artı Gerçek

19.10.2024

Diyarbakır'ın Ergani ilçesindeki 12 bin yıllık Çayönü Tepesi, buluntularıyla uygarlık tarihine ışık tutuyor.

Kategori

🗞

Haberler

Döküm

Tüm video dökümünü görüntüle

00:00Bugün neolitik paketle ilgili, neolitikle ilgili ne diyorsak hepsi var.

00:09Dolayısıyla çay önü aslında bu anlamıyla çok önemli.

00:13Hem kültürel miras açısından önemli, hem turistik açısından önemli, hem bilimsel

00:17açısından önemli.

00:18Bugün Levant bölgesinden Yunanistan'a kadar gittiğinizde çay önün bir eşdeğiri

00:23daha yok.

00:24Nedir eşdeğiri daha yok?

00:25İlk maddenciliğin başladığı yer.

00:26İlk tarımın, tarımsal üretimin ya da tarımı kültüre alınma sürecinin başladığı

00:34bir yer.

00:35Başladığı yerlerden biri.

00:36Yine hayvanların evcileştirildiği, özellikle domuz, keçi, koyunun başta olmak üzere

00:42hayvanların evcileştirildiği ilk yerleşmelerden biri.

00:52Dolayısıyla çay önü aslında bizim neolitikle ilgili bütün algımızın hepsinin önce kılan,

00:58sonra da bütün verdiği bilgilerle beraber toparlayan bir alan.

01:02Bütün bilim tarihi açısından ve kültürel miras açısından çay önü tüm bunları birlikte

01:07bağrında buluşturan ve bunların hepsini kendi içerisinde bütün detayları sunan

01:13yegane yerleşme.

01:14Çay önünün önemli noktası burası.

01:16Çay önü burada da anahtar yerleşme konumuna geliyor.

01:19Yani bugün neolitikle ilgili nerede kazı yaparsanız yapın, çay önünün verisine

01:24bir şekilde dokunmanız gerekiyor.

01:26Çay önünün anahtarı bir şekilde sizin sorunlarınızın kapısını açıyor.

01:30Çay önünün verileri bir şekilde sizin verilerinizi daha açıklar hale getiriyor.

01:36Bunlar ney taş alet teknolojisinden madenciliğe kadar mimari yapım tekniklerinden pişirme

01:43tekniklerine kadar hayvanların evcileştirilmesinden avlanma sürecine kadar ya da birçok yerleşme

01:49bitkilerin toplanmasından tarıma geçişinin aşamasına kadar bütün bu verileri size sunuyor.

02:03Bizim 2024'teki hedeflerimizin başında da Çanakçı Ümretliği Neolitik Dönemi yani

02:08milattan önce 7000 ile 6000 yıllar arasındaki 1000 yıllık süreci anlamaya çalışmak,

02:13tanımlamaya çalışmak.

02:15Böyle bir verimli ovada yerleşik hayata geçişi iyi yansıtan yerleşmelerden biri.

02:20İlk yerleşme değil.

02:21Bununla beraber birçok yerleşme var ama çay önü bu ilk süreci bütün detaylarıyla

02:27anlatan bir yerleşme.

02:29Tarımdan hayvancılığa, madencilikten mimariye, ölü gömme geleneklerinden günlük yaşamdaki

02:35bütün veriye kadar boncuklarına kadar yaptıkları figürünlere kadar yaptıkları

02:41içtikleri yiyeceklere kadar birçok açıdan detaylı veriler sunan yegane yerleşme.

02:46Bu 60 yıllık süreç içerisinde bununla ilgili çay önü birçok veriye sahip zaten.

02:52Biz özellikle günümüzden önce 8000 yıl öncesindeki bir Çanakçı Ümretliği kültürü

02:59aşamasını anlamaya çalışıyoruz.

03:02Çay önü tepesinde ilk mezarlık alanlarından biri var.

03:1110.000 yıl önceye ait, 10.500 yıl önceye ait bir alan.

03:16Bunun adı Kafataslı yapı isminde ama sadece ölüleri gömmek için yapılmış bir yapı.

03:22Çok küçük bir alanda yaklaşık bir 60 metrekarelik bir alanı kaplıyor bu yapı.

03:30Birçok evresi var ama toplam 413 tane bireyi gömmüşler buraya.

03:34800 yıl içerisinde, yaklaşık 800 yıl içerisinde 413 bireyi gömmüşler.

03:45Tüm bunlarla beraber biz aslında 1964'ten başlayan bu çay önü hikayesini

03:51turizmle de birleştirmek istiyoruz.

03:53Toplumsalaştıramadığımız bilgi, edindiğimiz bilgiyi topluma ya da halka sunamadığımız noktada

03:59bir ayarımızın eksik kaldığını düşünüyoruz.

04:01Dolayısıyla bizim 2024 başlangıç hedeflerimizden bir tanesi de

04:06Çay önü tepesini bir turizm alanına dönüştürmek,

04:10insanların burada rahat bir şekilde gezebildiği,

04:12rahat bir şekilde bu bilgiye edinebildiği bir alan haline getirmektir.

Önerilen