Türkiye ve Azerbaycan o değişikliği yapmayacak! TDK Başkanı açıkladı

Yeni Akit Gazetesi

Türk Dil Kurumu (TDK) Başkanı Prof.

Transcript

00:00Komisyonun bütün giderlerini finans ediyorum.

00:04Türk Dil Kurumu'ndan ayrı.

00:06Dolayısıyla böyle bir açıklamayı

00:08ancak yapabilme yetkisine sahip olan

00:10Cumhurbaşkanları ve

00:12Türk Devletleri Teşkilatı.

00:14Onun için biz bir alfabet.

00:16Mesela Türkiye Cumhuriyeti ve Azerbaycan Cumhuriyeti

00:18herhangi bir harf değişikliği

00:20yapmayacak. Orada da çalışma metodumuz

00:22şuydu. Önce ilkeleri

00:24belirledik. Çalışma ilkelerini. Daha sonra

00:26genel çerçeveyi belirledik. Önceki

00:28toplantılarda. Bu toplantıda

00:30ise her lehçenin

00:32Azerbaycan ve Türkiye Cumhuriyeti

00:34dışında Kazakistan'ın,

00:36Kırgızistan'ın ve Özbekistan'ın

00:38ihtiyaç duyduğu her harf

00:40ayrı ayrı

00:42belirlendi, tartışıldı.

00:44Her harf ayrı ayrı

00:46oylandı ve oy birliğiyle

00:48her harf kabul edildi. Yani

00:50burada bizim yaptığımız ya da bu komisyonun

00:52yaptığı

00:5434 harflik bir alfabeyi

00:56kabul etmek değil. Böyle

00:58bir şey de söz konusu değil. Bizim

01:00yaptığımız her

01:02lehçe için Kazakça,

01:04Kırgızca,

01:06Özbek Türkçesi

01:08için yeni

01:10ayrı ayrı alfabeler

01:12oluşturuldu. Onların

01:14ihtiyacını karşılayacak şekilde.

01:16Ama bu iş yapılırken

01:18Azerbaycan Türkçesinin ve

01:20Türkiye Türkçesinin kullandığı alfabede

01:22herhangi bir değişiklik

01:24önerilmedi.

01:26Bizim için güzel yanı şu

01:28bizim kullanmış

01:30olduğumuz 29 harf

01:32bütün lehçelerin

01:34alfabelerinde yer aldı.

01:36Kültürel birliğin olmazsa olmaz

01:38birinci şartı yazıda birliktir.

01:40Biz her şeyden önce

01:42ilk adımını atmış olacağız.

01:44Bunu sağladık. Benim

01:46Anadolu'dan bir vatandaşım

01:48Kırgızistan'a,

01:50Kazakistan'a, Özbekistan'a

01:52gittiğinde oradaki

01:54her yazıyı, tabelaları okuyabilecek.

01:56Bu lehçelerin

01:58bizim için anlaşılabilirlik

02:00düzeyleri farklı olsa da

02:02Türkçe kelime kökleri aynı.

02:04Önemli bir kısmı temel kelimeler,

02:06insanla ilgili, kültürle ilgili temel kelimelerimiz

02:08aynı. Dolayısıyla

02:10bu konuda ciddi bir kolaylık

02:12olacak ve bu

02:14halklarımızı mutlaka birbirine yaklaştıracak

02:16ve ekonomiden

02:18pek çok alana bu yeni

02:20güzel gelişmelere sebep olacak.

02:22Toplumumuzda maalesef

02:24bazı kesimler dil ile

02:26alfabeyi karıştırıyor.

02:28Bu

02:30ortak alfabe bizi

02:32ortak dile götürmez. Ortak dil

02:34başka bir kavramdır ve ortak

02:36dil gibi bir amaç da

02:38söz konusu değil. Ama ortak

02:40iletişim dili gibi bir amacımız var.

02:42Bunu karıştırmamak gerekir.

02:44Bugün nasıl İngilizce uluslararasında

02:46bir anlaşma dili ise,

02:48milletler üstü uluslararası bir dil ise

02:50bizim de bugün Türk dünyasında

02:52ortak bir iletişim

02:54diline ihtiyacımız var.

02:56Bu lehçelerden birinin

02:58bu işlevi yerine getirmesi gerekir.

03:00Fakat ortak alfabeyle

03:02bu konunun bir ilgisi yoktur.

03:04Yani alfabe

03:06değiştirmek, dil değiştirmek

03:08anlamına gelmez.

03:10Bugün biz Latin alfabesiyle yazıyoruz

03:12ama içimizde bundan dolayı

03:14Latinleşen, Hristiyanlaşan

03:16ya da dilimizin

03:18İngilizceye, Almancaya, Fransızcaya

03:20dönüşmesi diye bir şey söz konusu değil.

03:22Lütfen bunu karıştırmayalım.

03:24Şimdi şu an sosyal medya

03:26ve medyaya yansıyan 34

03:28harflik bir liste var.

03:30Kabul edilen

03:32toplam işaret sayısı

03:34bu. Toplam

03:36harf sayısı ya da harfler de bu.

03:38Ama bu 34

03:40harfi kullanan bir tane

03:42lehçe olacak mı derseniz

03:44hayır.

03:46Bu 34 harflik bir alfabe değil.

03:48Biz bu toplantıda

03:50az önce söyledim

03:52Kazak Türkçesi için, Kırgız

03:54Türkçesi için, Özbek

03:56Türkçesi için

03:58ayrı ayrı onların ihtiyacını

04:00en iyi karşılayacak

04:02alfabeleri oluşturduk.

04:04Yani şu an 3 yeni alfabe

04:06dahil oldu Türk dünyasına

04:08fakat bu 3 yeni alfabenin

04:1029 harfi ortak.

04:12Diğerleri

04:14fonem sayısına göre

04:16farklılık arz ediyor. Yani bizim

04:18şu an Türk dünyasında alfabelerin

04:20kimi 28

04:22kimi 29, kimi 30

04:24bu şekilde farklı

04:26en fazla Kazak Türkçesinde var

04:28farklı işaret

04:30ama bunlar da yine anlaşılabilirliği etkileyecek

04:32düzeyde farklı

04:34karakterler değil. Ama ısrarla

04:36şunu söyleyeyim

04:38o gördüğümüz liste

04:40herhangi bir lehçenin

04:42alfabesi

04:44değil. Çünkü

04:46böyle bir yanlış algı var. Şu an

04:48benim gördüğüm kadarıyla bunu düzeltelim.

04:50Üzerinde uzlaşılan harfler

04:52ama bir ülkenin alfabesi

04:54kesinlikle değil.

04:56Hepimizin kullandığı harflerin

04:58toplamı.

05:00Dolayısıyla kabul edilen o

05:02değil. Kabul edilen

05:04her lehçe için

05:06en uygun alfabe

05:08ama o alfabeler oluşturulurken

05:10harfler o listeden

05:12seçildi.

05:14Bunu belirtmek

05:16isterim. Bir dilde sadece

05:18anlama erdedici özelliği olan

05:20fonem değeri

05:22olan sesler alfabede

05:24işaretlenir. Dolayısıyla

05:26şu an Türkiye Türkçesine yeni bir

05:28harf eklemeye gerek olmadığı gibi

05:30Azerbaycan Türkçesine gerek olmadığı

05:32gibi onlara da

05:34yeni bir harf eklemeye gerek olmayacak.

05:36Yani bu şu anlama gelmiyor.

05:38Bütün şu an bağımsız

05:40Türk Cumhuriyetleri hepsi

05:4234 harflik yeni bir alfabe

05:44kullanacak. Böyle bir şey söz konusu

05:46değil. Ama ısrarla

05:48söylüyorum. Bizim kullandığımız

05:5029 harf diğerlerinde

05:52de olacak.

05:54Kırgızlar, Özbekler, bugünkü

05:58Kürt Türk alfabesi.

06:00Daha sonra biz din değiştiriyoruz.

06:02Bu alfabe

06:04Birliğini Sovyetler Birliği döneminde

06:06kaybetti. Kültür coğrafyasının

06:08Anadolu'yla ve İstanbul'a

06:14Ondan sonra ben de o zaman bunu etleştireyim.

06:16Başkanım bir röportaj yapabilir miyiz?

06:18Ondan sonra bunu edelim.

06:20Şu karışıklıklar, yanlış aktarımlar

06:22belki olduğu gibi bilgi var.

06:24Ama çok ciddi

06:26bir bilgi kirliliği de var.

06:28Bunun suçlusu da yine

06:30sorumlusu da yetkililer bizleriz.

06:32İzin verilmedi

06:34orada böyle bir

06:36basit toplantısı yapmamıza.

06:38Herkesin haklı

06:40gerekçeleri var.

Kategori

Döküm

Önerilen