00:00Cumhuriyet TV ekranlarına hoş geldiniz sevgili seyirciler, TÜİK tarafından Ağustos ayı enflasyon verileri açıklandı.
00:18Biz de bugün Prof. Dr. Esfender Korkmaz ile birlikte açıklanan verileri konuşacağız.
00:23Esfender Hocam hoş geldiniz öncelikle.
00:26Hoş bulduk, iyi yayınlar olsun.
00:28Teşekkür ediyorum. Hocam ilk olarak siz açıklanan verileri nasıl yorumluyorsunuz ama ondan önce ben verileri de hem seyircilerimize tekrardan hatırlatmış olayım.
00:37TÜİK tarafından açıklanan verilerde enflasyon aylık bazda %2,47 olurken yıllık bazda %51,97 olarak açıklandı.
00:47Şimdi sözü tekrar size bırakayım, nasıl yorumluyorsunuz bunu?
00:52Tabii enflasyon denilince en fazla çalışanların, işçinin, memurun maaşları da söz konusu olduğu için yine halkın satın alma gücü de söz konusu olduğu için en fazla yıl sonu enflasyonu ne olur diye merak ediliyor.
01:13Şimdi Ağustos ayında geçen sene 2023 yılında aylık enflasyon 9,09 olmuştu.
01:25Bu sene 2,47'ye düşünce yıllık enflasyon da otomatik olarak 51,97'ye geriledi.
01:34Ama şimdi 51,97'den daha fazla düşüş olur mu?
01:41Onu şimdi önümüzdeki 4 aylık geçen yılki aylık tüfek oranlarına bakarsak Eylül'de 4,75 olmuş bu sene daha düşük çıkabilir.
01:56Ama Ekim 3,43 Kasım 3,28 Aralık 2,93.
02:01Bunlardan çok fazla düşük çıkacağını, daha fazla düşük çıkmaz.
02:07Yani 1-2 puan düşük çıkabilir.
02:10Dolayısıyla yıl sonu enflasyonu nereden bakarsanız %50 dolayında olur.
02:15Tüfek %50 dolayında olur.
02:18Şimdi burada önemli olan şu, yani bugünkü ekonomi yönetimi enflasyon aldığı zaman %35-40 dolayındaydı enflasyon.
02:29Ama hala enflasyon 1,5 yıl yani yıl sonuna itibariyle bakarsak 1,5 yıl geçmesine rağmen hala aynı düzeye yani ekonomi yönetiminin işe başladığı düzeye inemedim.
02:47İkincisi şimdi burada çekirdek enflasyonu tabii çekirdek enflasyon, enflasyonun ne kadar dirençli olduğunu gösterir.
03:00Çekirdek enflasyon daha yüksek mi düşük mü ona bakmak lazım.
03:05Çekirdek enflasyon 50.87, tüfek 51.97.
03:12Demek ki çekirdek enflasyonu daha düşük.
03:15Bu da enflasyon trendinin düşeceğini gösteriyor.
03:20Yani hocam buyurun lütfen devam edin siz.
03:24İkincisi yurt içi üfe.
03:27Şimdi yurt içi üretici fiyatları endeksi de aynı zamanda maliyetler açısından enflasyonun ne kadar zorlanacağını gösterir.
03:38Yurt içi üretici fiyatları 35.75 oldu.
03:44Bu şimdi açıklanan ağız sos enflasyonu olarak.
03:49Ama yani geçen sene 49.41 idi.
03:53Şimdi 35.75 tabii yine 51.97'nin altında.
03:58Yani demek ki maliyetler, maliyet artışı yüksek değil.
04:04Tüfek kadar yüksek değil.
04:06Şimdi bir maliyet artışı var ama dolar ve döviz kuru enflasyonun altında kaldığı için tüfeğin altında kaldığı için ithalat fiyatları nispe olarak görecel olarak ithalat fiyatları daha düşük kalıyor.
04:26Ve netice olarak maliyetler de düşük kalıyor.
04:32Çünkü yurt içi üfe üretici fiyatları maliyetleri gösterir.
04:37Şimdi maliyetler düşük ama enflasyon yüksek.
04:40Bunun anlamı nedir? Bunun anlamı şudur.
04:43Enflasyonda bir panik yaşanıyor.
04:46Yani maliyetler fazlasıyla yansıtılıyor.
04:50Söylediğim gibi bunun bir sebebi bir panik yaşanıyor piyasada.
04:55İkinci sebebi de oligofor piyasalar.
04:58Yani kaça mal ederse etsin üretici istediği fiyatta satabiliyor.
05:03Bunun sebebi de söylediğim gibi oligofor piyasalarda her zaman eksik rekabet var.
05:11Dolayısıyla enflasyon farkı da buradan geliyor.
05:16Hem istediği fiyata satabiliyor hem de bir panik var.
05:21Yani yüksek fiyata satabiliyor.
05:24Bu da yönetimin eksikliğinden.
05:27Yani güven sorunu yönetimin beceriksizliği, ekonomi yönetimin beceriksizliğinden.
05:34Çünkü yönetim piyasa şartlarını rekabet şartlarını sağlayamıyor.
05:40Yani söz geldiğim gibi devleti tamamen dışladı.
05:45Bugünkü ekonomi yönetimi.
05:47Şimdi devleti dışlayınca piyasada rekabeti düzenleyemezsiniz.
05:53Dolayısıyla bu nedenlerle piyasaya hakim değildi bugünkü ekonomi yönetimi.
06:01Üçüncü mesele gıda meselesi.
06:04Şimdi enteresan bir gıda mesele.
06:07Aylık olarak eksi 1.10 düşmüş.
06:12Yıllık olarak da 50.87 yani 51.97'nin altında.
06:18Çünkü biliyoruz ki gıda fiyatları her zaman enflasyonda tüfeği içerisinde en yüksek fiyatlardı.
06:26Ve dolayısıyla daha çok etkiliyordu enflasyonu.
06:30Tüfeği artışını daha çok etkiliyordu.
06:33Bu sefer düşük ama bu devam eder mi o mesele.
06:37Çünkü yani şimdi yaz ayları gıda fiyatları düşük kalabilir ama sonbahar kışa doğru artacaktır.
06:46Dolayısıyla bu artışta enflasyonu etkileyecektir.
06:51Dördüncüsü dünyaya bakacak olursak dünyada en yüksek enflasyonu Arjantin yaşıyor.
06:59266.1 çünkü Arjantin ağır bir kriz yaşıyor.
07:07Sonra Suriye var. Suriye'de %140 savaş içinde.
07:13Sonra Türkiye geliyor maalesef.
07:17Bakın Venezuela seçim oldu. Millet sokakta seçim ileleri yaptı.
07:23Maduro işte orada diktatörlük yapıyor.
07:27Millet sokakta açlık var, gıda sıkıntısı var.
07:33Ama orada %43-60 Türkiye'de 51.97.
07:38Bu çok manidardır. Dolayısıyla Türkiye'de enflasyon yüksek.
07:42Yani o harp içindeki, kriz içindeki ülkelerden sonra Türkiye'de enflasyon yüksek.
07:50Beşincisi, şimdi bunlar bu siyasi iktidar bu enflasyonu çözebilir mi?
07:58Bu ekonomi yönetimi çözebilir mi?
08:01Tam anlamıyla çözemez.
08:03Yani düşer yükselir enflasyon ama tam anlamıyla çözemez.
08:08Çünkü bir de çözemeyeceğini bugünkü politikalardan anladım.
08:16Bir de her şeyden önce yalnızca para ve faiz politikalarıyla enflasyon çözülmez.
08:24Çünkü Türkiye'de yapısal sorunlar çok var, güven sorunu var.
08:28Mesela Türkiye, demokrasi, hukuku, mülkiyet güvencesini ve milyonlarca yabancı sorunu çözmeden enflasyonu çözemez.
08:40Yani bir güven ortamı yaratması gerekiyor Türkiye'nin.
08:43Evet, tabii güven ortamı. Bunlar enflasyonun altyapısıdır.
08:47Güven ortamı olmayınca panik oluşuyor piyasada ve dolayısıyla herkes tutturduğuna satıyor.
08:54İkincisi yapısal sorunlardır.
08:57Bakın şimdi bunlar bugüne kadar yapısal sorunlarla ilgili ağızlarından bir laf çıkmadı.
09:03Yani kurumsal yapıda bozulma. Mesela devlette liyakat esasına göre bir devlet yok.
