Ankara, Esad'ın açıklamalarını nasıl okudu? Masadaki 4 başlık...

Milliyet

Ankara, Esad'ın açıklamalarını nasıl okudu? Masadaki 4 başlık... izleyin - Milliyet Dailymotion'da

Transcript

00:00Genel olarak baktığımız zaman Esat'ın konuşmasında öncelikle şu dikkat çekiyor, Türkiye'yle ilgili son iki önemli açıklamasını da

00:08Parlamento yani Halk Meclisi ile ilgili bağlantılı etkinliklerde yaptı. Birincisi 15 Temmuz Halk Meclisi

00:14seçimleri sırasındaydı.

00:16Bu son bugün konuşacağımız açıklaması ise Halk Meclisi'nin

00:19yeni döneminin başlaması vesilesiyle yaptığı bir konuşmaydı.

00:23Yani buradan yola çıkarak şu yorum yapmak mümkün,

00:26Türkiye ile ilişkiler artık Suriye açısından öncelikli bir ulusal mesele haline gelmiş gibi görünüyor.

00:32Diğer yandan Esat'ın yeni sürece ilişkin kamuoyunu da

00:37hazırlama amaçlı Halk Meclislerinde tercih ederek yaptığı bu konuşmalar

00:43söz konusu olmuş olabilir. Bir diğer dikkat çekici noktaysa Esat'ın

00:47Türkiye ile ilgili açıklamalarında

00:50belirli bir değişimden geçmesi.

00:54Şimdi ilişkilerin normalleşmesi ile ilgili hep ne diyordu? Türkiye Suriye'deki askerlerini

01:00çekmeli bir ön şart ortaya koyuyordu.

01:03Şimdi ise biraz daha farklı bir söylem var rejim yetkililerinden.

01:08Hemen bir çekilmeden

01:10bahsedilmediğini ima etmeye başladılar öyle görünüyor.

01:14İlkelerin ve temellerin ele alınmasını

01:17vurgulayıp bunu öne çıkarmaya başladılar.

01:20Mesela Esat yaptığı konuşmada süreç amaç ve hedeflerinin ilk başta ortaya konulması gerektiğini vurguladı.

01:26Ve görüşmenin kendisinden ziyade

01:29içeriğine odaklanılması gerektiğinin altını çizdi.

01:32Ve içeriğe odaklanan bu yaklaşımında bir ön koşul olarak

01:36algılanmaması gerektiği yönünde bir mesaj verdi böyle okunabilir.

01:41Yani Esat'ın bu konuşmasından yola çıkarsak bir süreç başlatalım bir yol haritası üzerinde çalışmaya başlayalım

01:48mesajı verdiği iddia edilebilir elbette hangi tarihte hangi adım atılacak bunları tek tek belirleyelim ve

01:54sürecin sonunda

01:56Türkiye'nin askerlerinin çekeceği bir anlaşmaya

01:59varalım beklentisi içinde olduğu da yine iddia edilebilir ama bunlar

02:03Şam'ın yaklaşımı ve Şam'ın görüşleri.

02:06Ancak Suriye

02:07halen

02:08biliyorsun yıkık durumda bir devlet olarak topraklarının tamamına

02:14hakim vaziyette değil halen.

02:16Halkının yarıdan fazlası göç etmiş durumda.

02:19Şehirleri yıkık ekonomisi kötü.

02:22Dolayısıyla galiba asıl soru

02:24böyle bir Suriye ile normalleşme nasıl mümkün olur ya da nasıl normalleşilir?

02:31Söylediğinden yola çıkarak şunu da söylemek lazım Kuzey bölgesinde Suriye'nin

02:35Türkiye'nin danışmanlık yaptığı noktalarda nispeten aslında biraz daha normalleşme var.

02:41Demekte mümkün ama iç kısımlarda kesinlikle o normalleşmeden

02:45eser yok Kuzey bölgelere baktığımız zaman. Peki

02:48bu anlattığın çizdiğin resim karşısında

02:51Ankara açısından durum nasıl? Nasıl değerlendiriyorlar?

02:59Samet önce şunu söyleyeyim şimdi biliyorsun 2023 yılında dörtlü görüşmeler başlamıştı.

03:05Rusya, İran, Türkiye, Suriye bir masada oturuyordu. İstihbarat, dışişleri, savunma bakanları düzeyine kadar gelmişti.

03:12Mesela ama sonra Esat çıktı dedi ki işte

03:14Türkiye askerini çeksin.

03:16Masadan kalktı.

03:17Şimdi o günden sonra istihbarat seviyesinde temasların devam ettiğini biliyoruz.

03:24Benim edindiğim izlenim bir süredir sadece istihbarat değil diplomatik düzeyde de

03:31temas var.

03:32Benim izlenimin bu yönde

03:34ve süreçten Ankara'nın temel beklentisinde

03:37herhangi bir değişiklik yok. Yani Ankara mevcut pozisyonunu koruyor. Daha önce masada

03:43hangi pozisyondaysa bu mevcut pozisyonda da yol alma hedefini koruyor.

03:49Şimdi Dışişleri Bakanlığı kaynaklarına sorduğum zaman hangi noktadayız diye

03:55onlar da Suriye'de ihtilafın başladığı 2011 öncesini Mart 2011 öncesini hatırlatıyor.

04:01Orada hatırlayacaksın

04:03Ankara ile Şam arasında çok sıcak ilişkiler kurulmuştu. O dönem halkın refahını artırmaya

04:09sorunları azaltmaya dönük politikalar sayesinde bu ilişkiler güçlenmişti ve bölgeye de bölgedeki

04:15istikrara da katkısı vardı.

04:17Şimdi işte yeniden o noktaya dönüş dönülebilmesi için Dışişleri kaynakları diyor ki

04:224 ana başlık esas.

04:24Bir başka deyişle Türkiye'nin normalleşmeye

04:28dönük 4 ana beklentisi var. Birinci sırada ne geliyor?

04:33Suriye'nin toprak bütünlüğü ve birliğinin muhafaza edilmesi

04:37terör unsurlarından

04:38arındırılması. İkinci sırada Suriye'nin kendi halkıyla

04:42kendi halkının meşru talep ve beklentileri temelinde

04:462254 sayılı

04:48Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararı çerçevesinde gerçek bir ulusal uzlaşı sağlaması

04:54Anayasa görüşmelerine geri dönmesi

04:57ve muhalefetli anlaşması.

04:59Üçüncü sırada göçmenlerin güvenli ve onurlu geri dönüşleri için gerekli koşulların oluşturulması.

05:05Ve dördüncü sırada

05:06insani yardımları muhalefetin kontrolünde bulunan alanlara

05:10kesintisiz şekilde sürmesi.

05:12Şimdi diplomatik kaynaklar Dışişleri yetkilileri diyor ki bu anlayış

05:16Hakim kılınıp

05:17Gerçekçi yaklaşımlar hayata geçirildiği takdirde Suriye'nin esenliğine

05:22Komşu ülkelerin güvenliğine ve bölgesel istikrara katkı sağlayabilecek adımların

05:27Önüde açılacaktır.

05:29Şimdi bu dört başlığa baktığımız zaman elbette ki en önemli ve zorlu bölüm

05:34Suriye'nin terörden arındırılması meselesi olarak karşımıza çıkıyor.

05:38Şimdi Suriye terör örgütlerini temizleyebilecek mi?

05:42PKK'dan kurtulabilecek mi?

05:44Bugünkü mevcut durum az önce de bahsettim yani Şam tüm toprakları üzerinde halen bir

05:50Hakimiyete sahip değil.

05:51Rusya, İran, Amerika sürecin içerisinde

05:55İstikrar henüz

05:57Sağlanamamış. Bu vaziyetteyken terörün sonlandırılmasına dönük koşullar

06:02Sağlanabilir mi?

06:03Bu pek kolay görünmüyor açıkçası ve şunu çok net söyleyebilirim.

06:07Türkiye askerini o noktada

06:09Kolay kolay çekmez.

06:11Çekemez kendi güvenliği açısından.

06:13Dolayısıyla bugün Esat'ın

06:15Türkiye ile görüşmelerde ön şartsız masaya oturması

06:19Veya oturmaması çok bir şey ifade etmiyor.

06:22Koşullar sağlanmadan

06:24Bu tablo Türkiye açısından değişmeyecek.

06:26Benim izlenimin bu yöndedir. Diğer yandan

06:29Suriye rejiminin muhalefetle kuracağı

06:31Diyalog da Ankara için önemli.

06:33Bunun

06:34Sonuç getirici

06:36Şekilde olması

06:37Gerekiyor. Ankara bunun altını

06:40Kalın kalın çiziyor.

06:41Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararı ve işte o Cenevre anayasa süreci de bu anlamda

06:47Vurgulanıyor Samet.

06:48Bunun takipçisi olunacak.

06:50Yani Türkiye Suriyeli muhaliflerle ilişkilerinde

06:54Radikal bir değişikliğe gitmesi veya geri adım atması

06:58Söz konusu değil. Zaten hatırlayacaksın Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da demişti ki biz Suriye muhalefeti ile ilgili duruşumuzu

07:05Değiştirmiyoruz.

07:06Suriye muhalefeti Şam'la kuracağı ilişkilerini

07:09Kendi iradesiyle yapacaktır. İfadesini kullanmıştı.

07:13Göç başlığına gelirsek

07:15O da aslında insani yardımla iç içe bir başlık. Neden? Birleşmiş Milletler insani yardımları oraya ulaşmadıkça

07:21Göç tetiklenebiliyor.

07:23İnsani yardımların lojistik olarak

07:25Ürdün Lübnan gibi ülkeler üzerinden gitmesi de pek mümkün görünmüyor. Tek kapı Türkiye sınırı.

07:31Bir süredir Esad rejimi

07:34Türkiye'nin sınır kapılarından BME insani yardımlarının içeriye girmesine izin veriyor.

07:39Bunun devam etmesi gerektiği düşüncesi hakim Ankara'da.

07:43Öte yandan göçmenlerin dönebilmesi de çok kolay bir mevzu değil aslında.

07:48Yani Suriye'nin yeniden inşası gerekiyor. Sen de söyledin.

07:51Kuzeyde Türk askerinin bulunduğu bölge biraz daha normal ama aşağılar

07:55Öyle değil.

07:56Bu da ne demek?

07:57Altyapının yapılması, milyonlarca insanın oraya dönebilecek şekilde o altyapının yapılması demek.

08:03Bu da

08:04Kaynak demek. İşte orada da yine

08:06Aslında iş görev Esad rejimine düşüyor.

08:09Nasıl? Uluslararası kamuoyuna belirli bir güven vererek oraya kaynağı akıtması ve bir an önce altyapısını da

08:17Milyonlarca insanın yeniden orada yaşayabileceği şekilde

08:20Yapması gerekiyor. Öyle görünüyor.

08:23Tabii bu önemli. Bu tabloya baktığımız zaman nasıl bir süreç göreceğiz şimdi Dicle Canova?

08:30Çünkü

08:31Daha önce hatırlayalım

08:32Türkiye'nin

08:33Mısır ve Suudi Arabistan gibi ülkelerle ilişkileri

08:37Problemliyken tekrar yeniden canlandığını görüyoruz. Bu süreçlere mi benzeyecek Suriye ile yaşanan süreç?

08:44Öyle görünmüyor Samet. Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan hatta bu son dönemdeki kopuştan önce

08:50İsrail ile normalleşme süreçlerini hep birlikte gazeteciler olarak takip etmiştik.

08:56Ancak benim edindiğim izlenim Suriye meselesi biraz daha farklı.

09:02Başka bir içerik ve farklı bir tempoda ilerleyeceğini söyleyebilirim.

09:07Çünkü neden?

09:08Mesele sadece iki ülke arasında değil bu kez. Başka aktörlerde var.

09:14Suriye muhalefeti var.

09:15Göçmenler var. Onların haklarına da halel getirmeyecek

09:19Bir süreci yönetme gayretinde Ankara.

09:22Dolayısıyla Türkiye'nin aslında Suriye ile normalleşmesi

09:27Suriye'nin

09:28Kendi halkıyla

09:29Normalleşmesi demek bir taraftandır.

09:32Suriye'nin

09:33Kendi halkıyla

09:34Normalleşmesi demek bir taraftan da.

09:37Dolayısıyla Suriye'nin normal bir devlet olması ve tabii teröre karşı mücadele edebilmesi

09:43Gerekiyor. Bu normalleşmenin gerçekten hayata geçebilmesi için. Yani tüm bunlardan yola çıkarak

09:51Şunu çok net söyleyebilirim. Aslında top

09:54Şam'ın sahasında, Esad rejiminin sahasında. Onun ülkesi için ne yapmak istediği

10:00Bu süreci de

10:01Belirleyecek. Öyle görünüyor.

Kategori

Döküm

Önerilen