Bursa'nın ikinci kuşak süpürgecisi yok olmaya yüz tutmuş mesleğini tutkuyla sürdürüyor

Artı Gerçek

Bursa'nın işlek Cumhuriyet Caddesi'ndeki küçük dükkânında yıllara meydan okuyan süpürge ustası Yüksel Başak, el emeği süpürgelerle mesleğini sürdürüyor. Başak, "İkinci kuşak süpürgeciyim, oğullarıma öğrettim ama bu iş ev geçindirmeye yetmez" diyor.

Transcript

00:00Bu sadece dünyanın her tarafında var olan bir meslek.

00:07Biz onları kokuza koyarız, sararsınız.

00:11Müşterinin önüne böyle bu şekilde çıkar. Yeşil olarak çıkmaz.

00:15Yeşil tüksü zamanı çoğu müşteri bilmez bunu.

00:18Müşterimiz vardır yani. Evde halen kullanılacak bir şeydir.

00:23Şimdi geçmişteki dedim ya,

00:26olan ekonomik şartlar bugün onu göstermiyor.

00:31Biz ne kadar anlatsak da, yeni nesildeki, buradaki olmayanlar pek idrak edemezler.

00:51Adım Yüksel Başak.

00:54Bu mesleğe baba mesleğe.

00:56Babam, yani benim kendi ailemin hepsi süpürgeyle uğraşan bir kesimdir.

01:02Onlarla beraber devam ettik.

01:05Onların yanında çıraklık yaptık babamın yerine.

01:08Kalkmadık. Sonuçta dükkan bizim üstümüze, biz devam ettiriyoruz.

01:14Hayat bu şekilde devam ediyor.

01:19Ben Bursalı'yım. Ailem Makadonya göçmeni.

01:23Onlar orada buraya geliyorlar, göç ediyorlar.

01:28Orada da bu mesleği, babam amcam falan orada da bu mesleği yapıyorlar.

01:33Oradan bu tarafa doğru geliyor.

01:35Bu sadece dünyanın her tarafında var olan bir meslek.

01:41Ama hepsinin, her ustanın bir yuğurt yiyişi ayrı ayrı.

01:45Olduysa farklı farklı ortaya yeni nesiller çıkabiliyor yani.

01:50Ama genelde hepsi aynıdır yani, değişmez.

01:54Merkezde ben varım.

01:57Bir de benim amcaoğlum vardır.

01:59O da Yıldırım'dadır.

02:01Yani merkezde iki kişi vardır.

02:03Ama bunun haricinde köylerde, civar kalan köylerde birer tane, ikişer tane usta bulunur yani, var.

02:11Kaybolan bir usta yok.

02:15Hani ne var, günün koşullarına göre kaybolmak zorunda kalan bir usta bulunur.

02:22Kaybolmak zorunda kalıyor.

02:24Bu yetişmiyor.

02:26Efendim, ekonomik olarak pahalı geliyor.

02:31Bu yüzden kaybolmaları oluyor.

02:33Halen var yani.

02:35Daha güzel yani.

02:37Eskiden dediğimiz gibi, evler bahçeliydi, bahçe taşıktı, yıkanması gerekiyordu.

02:44Bu süpegeyle olan bir işti.

02:47Ve güzel bir şekilde devam ediyordu.

02:49Ama günümüzde de gene de devam ediyor.

02:51Etmiyor diye bir şey yok.

02:53Bitmez bunun yeri.

02:55Çünkü bizim örfümüzün adresi, içinde olan bir ürün diyeyim.

03:00Veyahut da eldeki olacak olan bir şey bu.

03:08Babam Makodonya'dan geldikten sonra, ilk önce Yıldırım'da amcamlarla beraber

03:18başlıyorlar.

03:20Ondan sonra babam bu tarafa geçiyor.

03:23Buraya geliyor, Cumhuriyet Caddesi'ne geliyor.

03:26E tabii ki o zaman babamın geldiği zamanlarda burada, bakayım, bir, iki, üç, beş, altı tane usta vardı.

03:35Burada babam, rahmetli derviş amca, Abdurrahman amca, Hakkı abi, bunlar eski ustalardı hepsi.

03:46Hepsi de bu civarının içindeydiler.

03:48İç içeydiler.

03:50Herkesin kendi mesleğine göre, yapılış tarzına göre müşterileri farklı bir şeydi.

03:57Ama herkes aynı şekildeydi.

04:03Sene de bir sefer ekilir, bir sefer ürün verir.

04:07Bu ürünü köylü eker, bilgiden alır, görür.

04:12Bizim işimize göre gelecek olan ot kısmı hangisiyse bunun üstünde tohumu vardır.

04:18O tohumlar alınır.

04:20Ondan sonra bize intikal eder.

04:22Bize de aldığımız zaman demet halindedir bunlar.

04:29Bu demetleri açarız.

04:31İçindeki otun farklı pozisyonları vardır onların.

04:35Daha fazla otlusu vardır, işliklisi vardır.

04:38Bunlar bu şekildedir.

04:41Bunları ayırırız.

04:43Saksak tutarız.

04:45Tabii ki daha önceden kükürde koyarız.

04:47Bunlar bu şekilde sarı değildir.

04:49Yeşildir.

04:51Biz onları kükürde koyarız, sararsınız.

04:55Müşterinin önüne böyle bu şekilde çıkar.

04:57Yeşil olarak çıkmaz yani.

04:59Yeşil çıksın zaman çoğu müşteri bilmez bunu.

05:01Sarılı da görüyorsun aslında dedim ama bilmiyorsun dedim ne olduğunu.

05:05Bir yulak gibi, bir buğday, bir mısır gibi görürsün dedim bunu.

05:09Ama bu sonradan başak verirdim.

05:11Başakların da otları bu otlar dedim.

05:13Hepsi yeşildir.

05:15Kesildikten sonra tarlada kuruma bırakılır.

05:17O hesapta şu olur.

05:19Saksağını tutarız.

05:21Kükürde koyarız.

05:23Ondan sonra çevirmesini ayırırız.

05:25Kapağını ayırırız.

05:27Ona göre sırasıyla başlarız.

05:31Tüpegeyi inşa etme.

05:33Tüpege yani öyle bir kişiyle yapılacak bir iş değildir.

05:37İki kişidir.

05:39Yani bir kişiye yaparsın ama

05:41günde en fazla çıkartacaksın tüpege

05:43Beş tane, on tane çıkar.

05:45Şeyinden itibaren.

05:47Başından.

05:49Ama ekip olduğu zaman

05:51Biri kapakları yer.

05:53Biri tepeyi ayırır.

05:55Biri taslar tutar.

05:57Bir tanesi

05:59Sıkar kafayı.

06:01Bunlar hep

06:03Aşama aşama olan işler.

06:05Şimdi bu ufak tüpegeler

06:07Mesela şu ufaklar var.

06:09Bunlar.

06:11Bunlar çoğunlukla

06:13Tuvalet

06:15Affedersin

06:17Banyo

06:19Bunları da daha çok kullanırlar.

06:21O ufak tüpegeleri de

06:23Eskiden konfeksiyon olarak

06:25Endişelerin üstünü

06:27Temizlemek için

06:29Tozunu almak için kullanırlardı.

06:31Ondan sonraki bünyükler

06:33Zaten normal aşamada

06:35Devam eder.

06:37Evin içindeki temizlik

06:39Olayı olarak

06:41Müşterimiz vardır yani

06:43Evde halen

06:45Kullanılacak bir şeydir.

06:47Yani olmazsa olmazı yok

06:49Bu işin

06:51Şimdi yeni teknoloji olarak

06:53Yeni ne kadar şey çıkarsa çıksın

06:55Bunun yeri

06:57Gene de farklıdır.

06:59Gene de farklıdır.

07:11Benim çocuklarım da yapar.

07:13Yapmaz diye bir şey yapamam.

07:15Şimdi

07:17Geçmişteki dedim ya

07:19Olan ekonomik şartlar

07:21Bugün onu göstermiyor.

07:23Göstermediği için de

07:25Biz bunu daha önceden gördüğümüz için

07:27Çocukları sokmadık.

07:29Çünkü

07:31Ev hayatını

07:33Düzgün götüremezler.

07:35Yetmez.

07:37Bir evi geçirdiğin bir şeyine giremezsin.

07:39Sıkıntı oluşur.

07:41Ha bilmiyor değil, biliyorlar.

07:43Şey yaparlar.

07:45En son

07:47Hiçbir şey olmasa kendi işlerinde

07:49Gelirler gene otururlar.

07:51Gene ekmek parasını

07:53Kazanırlar yani.

07:55Her ustanın çocuğu

07:57Muhakkak bir şey bilir.

07:59Bilmeden evlilik yoktur yani.

08:05Cumhuriyet Caddesi şimdi

08:07Geçmişte de güzeldi.

08:09Bugün de güzel.

08:11Cumhuriyet Caddesi'nin

08:15Yerleşim olarak, esnaf olarak

08:19Eski büyük esnaflarımız olarak çok farklı.

08:21Burada bunu yaşamak

08:23Gerekli.

08:25Biz ne kadar anlatsak da

08:27Yeni nesildeki, buradaki olmayanlar

08:29Pek

08:31İdrak edemezler.

08:33Biz buraya geldiğimizde ki

08:35Esnaf büyüklerimizden o kadar güzel

08:37Güzellikler görüyorduk ki

08:39Aşırı derecede

08:41Farklıydı.

08:43Günden güne bunlar birazcık eridi.

08:45Cumhuriyet Caddesi'nde o olay

08:47Pek fazla erime olayı olmadı.

08:49Esnaf yine kendisiyle

08:51İç içe

08:53Yine yardımsever.

08:55Halkımız geldiği zaman daha rahat

08:57Daha huzurlu bir şekilde burada

08:59Gezebiliyor.

09:01Eskiden araba vardı.

09:03Trafik kalabalıktı.

09:05Bu şekilde.

09:07Şimdi sadece yaya yaya.

09:09Bu da güzel bir olay oldu.

09:11Daha rahat gezmeye başladı.

09:13Daha güzel görmeye başladı.

09:15Güzellikler çok var Cumhuriyet Caddesi'nde.

09:17Sadece bunu yaşamak gerekli.

09:19Nasıl diyeyim?

09:21Öyle şey gibi gezmenin anlamı yok.

09:23Birazcık da tarihi dokuyu

09:25Tarihi

09:27Esnafların bulunduğu şeyi

09:29Girip sorsunlar yani.

09:31Bir şey yok bunda.

09:33Hiçbir esnaf cevaplamazlık yapmaz yani.

09:39Çok ilgilerini çekiyor.

09:41O kadar ya mesela

09:43Arap turistler geliyor.

09:45İlgisini çekiyor.

09:47İtalyanlar geliyor.

09:49Ben bazılarıyla

09:51Bire bir yaşadığımız şeylerde

09:53Yani İtalya'da bu

09:55Olayı bunun makinesi var.

09:57Onlar bizden daha

09:59İleride bu süpürge şeyinde.

10:01Biz sadece ele mele yapıyoruz.

10:03Onlar da makineyle bütünleşmiş.

10:05Çok farklı bir

10:07Olayları var onların.

10:09Onlarda da güzellikler çıkıyor.

10:11O kadar güzel şeyleri var ki

10:13Nasıl diyeyim?

10:15Ağacın dalını almış.

10:17Yamuk olan ağacın dalını almış.

10:19Amcam onun üstüne süpürgeyi bağlıyor.

10:21Çok güzel de bir şey

10:23Ortaya çıkmış yani. Ben bunları gördüm.

10:25Kendimi çok farklı hissettim.

10:27Benden daha ustalar da varmış.

10:29Dedik yani bizden.

10:33Ne diyeyim?

10:35Şimdiki nesile söyleyeyim.

10:37Yeni gençliğe.

10:39Hiçbir zaman için ustalarına

10:41Karşı gelmesinler.

10:43Öğretmenlerine bilhassa

10:47Gözlerini çok iyi dinlesinler.

10:49Yarın çok lazım olacak onlara.

Kategori

Döküm

Önerilen