Kültürel bellek müzesi - Dailymotion Video

Cumhuriyet

22.07.2024

Kategori

🗞

Haberler

Döküm

Tüm video dökümünü görüntüle

00:00Müzik

00:27Neden yaşayan köyüz?

00:29Hep sorulan sorulardan bir tanesi ne yaşıyor diye soruluyor.

00:32Aslında burada gelenekler, görenekler, sanatlar, zanaatlar, halk inanışları,

00:38100 yıl öncesine kadar olan köydeki gündelik hayat aslında aktarılarak,

00:44anlatılarak, deneyimleterek yaşatılıyor.

00:46Burada Anadolu'nun farklı bölgelerinden, farklı coğrafyalarından evler var.

00:51Bunlar aslında 100 yıl önce, 150 yıl önce insanların her bölgeye gittiğinizde

00:56oranın ikliminden faydalanarak, dik görtüsünden, toporatif özelliklerinden,

01:01ustaların deneyimlerinden, bilgi birikiminden yararlanılarak yapılan evlerdi.

01:06Ta ki 1950'lere kadar, 50'lerden sonra özellikle bu beton kartelleriyle birlikte

01:12artık tek tipleşmeler başladı evlerde.

01:15Nereye gitsek benzer evler görmeye başladık.

01:18Ve zaten bu tür evlere de artık birazcık da öcü gözüyle bakılmaya başlandı.

01:25Son zamanlarda da artık böyle evleri yapabilecek ustalar kalmadı.

01:29Çocuklarımıza, kültürümüze aktıralım, hatırlatalım, gelenlere anlatalım.

01:34Bağlamında kuruldu burası.

01:37Doktor Sema Demir ve Harun Beyler kurdular.

01:40Aslında 20 yıllık bir çalışma.

01:42Burası bir köy meydanı.

01:44Genellikle köy meydanları sosyal medya gibi, eskinin sosyal medyası gibi.

01:50Köye birisi geliyorsa ilk burada karşılanır.

01:52Köyden biri gidecekse buradan uğurlanır.

01:54Buralara genellikle köy meydanının dışında harman yeri derler, bayram yeri derler, düğün yeri derler.

02:02Genellikle çeşmeleri olur, fırınları olur.

02:07Genç kızların, genç oğlanların iletişim kurdukları, diyaloglarını geliştirdikleri yerlerin başında gelir köy meydanları.

02:15Nasıl ki bugün fotoğraflarımızı çekip sosyal medyaya atıyorsak da

02:19eskiden bayram zamanlarında ya da insanlar şehirlere gittiğinde aldıkları o kıyafetlerle de o dönemde buralarda geziyorlardı.

02:27İlk ilişkilerini burada yaşıyorlardı.

02:29İlişkilerini burada büyütüyorlardı.

02:31Buradaki evlerimiz, gördüğümüz bu evler konaklama evleri.

02:35Ama bu evlerin hepsi Anadolu'nun farklı bölgelerinden yine özütü alınarak yapılan evler.

02:42Bu mesela bir Ankara evi.

02:44Harman tuğla kullanılarak günümüz insanının beğenisine ve konforuna sunulmuş burada konaklama yapabildikleri evler.

02:54Mesela yukarıda bir Beypazarı evi var.

02:56Daha yukarıda bir Marmara evi var.

02:58Karadeniz bölgesine ait bir ev.

03:00Altı taş.

03:01Üste bakarsanız böyle ahşaplar var.

03:04Onlar da böyle kare kare, kare kare.

03:07Halk arasında tabi bunlara kare demiyorlar.

03:11Göz diyorlar.

03:12İçini de doldurdukları için tekniğin adı göz dolma.

03:30Çünkü ocaklık deneyimi yaşayanlar bilirler ki bir taraf ısınsa bir tarafı soğuk kalır.

03:34Aman yavrum der.

03:35Bir tarafı önüm harman savurur, arkam kasıp kavurur der.

03:40Burada dokumanın özüne iniyoruz.

03:42Bu setenler kullanılıyor.

03:44Değirmenin burasına koyuyorlar mısırlarını.

03:47Bu Karadeniz evi olduğu için mısır tercih ettik.

03:50Bu tam çevirme.

03:51Güçlü kişilerin çevirme işi oluyor.

03:54Bazen imece çevirme var.

03:57Yarıya kadar Hülya, yarıya kadar Leyla çeviriyor.

04:00İşte odaların içinde banyolar oluyor.

04:02Çamaşır dolapları, yüklükleri bulunuyor.

04:04Burası yeni gelin odası.

04:07Yeni gelin gelmeden birkaç gün önce çeyizi gelir.

04:11Çeyizler serilir.

04:12Konu komşu, akraba, herkes gelir bu çeyizi görür.

04:16Buradaki amaç aslında çeyizin ne kadar çok olduğuyla ilgili değil.

04:20Gelinin ne kadar çok olduğuyla ilgili değil.

04:22Çeyizin ne kadar çok olduğuyla ilgili değil.

04:24Buradaki amaç aslında çeyizin ne kadar çok olduğuyla ilgili değil.

04:28Gelinin ne eksik olduğuyla ilgili.

04:30Bu evde Akdeniz bölgesini temsilen burada yer alıyor.

04:35Antalya, Akseki, İbrada, Ormana, Yüksektoroslar da görüyoruz.

04:42Şunlara da düğme diyorlar.

04:46İçten dıştan birbirini şöyle tutuyor aslında.

04:49Düğme gibi tutuyor.

04:50Düğme dediğimiz şeyler şunlar.

04:53Alttan üçten şöyle tutuyor.

04:55Şuradan böyle tutuyor.

04:56Dolayısıyla hatırları duvarı daha sağlam yapıyor.

05:00Kertikleri var aslında kurt boğazı dediğimiz.

05:03Onları içten dıştan tutuyor.

05:05Kurt boğazı derler.

05:06Bu kurt boğazı bununla geçer.

05:09Bu buna geçer.

05:10Sonra bu buna geçer.

05:12Çocuklar bunların hepsini yapıyorlar.

05:14Sonra orada gördükleri gibi bunun içini dolduruyorlar.

05:19İşte yarış yapıyoruz.

05:20Diyoruz ki hadi bakalım kim daha iyi dülger olacak.

05:22Taşlık diyorlar.

05:23Taştan yapıldığı için.

05:25Genellikle Yüksektoroslar da gördüğümüz ev modülleri.

05:29Bazı yerde şuradaki hatırları kesiyorlar.

05:31O çıkıntıları kesiyorlar.

05:32Sılıyorlar.

05:33Ya da böyle bırakıyorlar ki güzel görünsün.

05:36İkincisi de şey için bırakıyorlar.

05:39Gıda asıyorlar mesela.

05:40Kurutmaları gereken gıdayı asıyorlar.

05:42Abaları var, kıyafetleri var.

05:44Oraları asıyorlar.

05:45Askılık gibi kullanabiliyorlar.

05:47Ankara hamam önündeymiş bu ev.

05:49Şöyle hem gezelim.

05:5017. yüzyılda yapılıyor.

05:521956'lı 57'li yıllarda yıkılıyor.

05:56Yenisi de yapılmıyor.

05:5730'lu yıllarda bir araştırma yapıyor Mahmut Akok.

06:00O mimarın rölevelerine hareketle de buraya tıp atıp aynısı inşa edildi bu evin.

06:07İki katlı oluyor genellikle Ankara evleri.

06:10Alt katı taştan, üst katı harman tuğla dediğimiz tuğlalar kullanılıyor.

06:15Burada akşamları mesela masal anlatıyoruz.

06:18Karagöz izletiyoruz.

06:19Köy seyirlik oyunları aktarıyoruz.

06:21Bazı büyük ve gençlerin oynayacağı oyunları burada beraber vakit geçiriyoruz.

06:28Yaren sohbetleri yapıyoruz.

06:30Burası aslında bizim bu etkinlikleri yaptığımız yer.

06:35Mesela burası da bent deresi.

06:37Hacı Bayram.

06:40Burası resim heykel müzesinin olduğu yerler.

06:43Namazgatepe diye bildiğimiz yerler.

06:45Bu resmin yapıldığı yer.

06:47Hollandalı bir çarşı ressamı gelmiş yapmış.

06:50Bunlar da Hollandalı kervan olarak biliniyor.

06:53Zaten Hollanda'daydı bu yakın zamana kadar.

06:56Müstakil ısıtma hamamı dediğimiz bir hamam burası.

06:59Birazcık da hamam önünde oluşuyor.

07:01Büyük ihtimalle hamam kültürünün içinde oluşuyor.

07:04Tabi burada biz kumaş süsleme zanaatına aktarıyoruz.

07:07Yazmacılık, kalıcılık, taş baskıcılığı adlarlandılan bu zanaat aslında Anadolu kültürüne ait.

07:123000 yıllık geçmişi var Hittitlerden bu yana.

07:15Takip edebiliyoruz taş baskıcılığını.

07:28Burada da ahşap, ahşabı anlatıyoruz.

07:32Anadolu'da ahşabın kullanılması, halk tatkımına bağlı ağaçların kesilme süreçleri,

07:38ağaç ve insan ilişkisi üzerinde duruyoruz.

07:42Şimdi her ağaç kesilmiyor.

07:43Her ağacın kendine göre bir foksiyonu var.

07:46Kültürde kullanılan yeri var.

07:48Onları anlatıyoruz.

07:50Sonra burada ahşap yığıma tekniğiyle bunların hepsi sökülebiliyor çivisiz bir şekilde.

07:56Bunların hepsini söküyoruz.

07:58Çocuklara diyoruz ki hadi bakalım bunu beraber yapalım.

08:01Türkiye'de şu an Ankara keçisi dediğimizde çok az kalmış bir keçi türünden bahsediyoruz.

08:07Hayvanları besliyoruz.

08:08Kaz var, ördek var.

08:11Oradan sonrasında Ankara keçilerimiz var, tavuklar var.

08:15Bunları besleyerek çocuklarla bir köyde olması gerekenleri yapıyoruz tabii.

08:21Kırkım zamanı geldi.

08:22Şimdi kamplarda çocuklarla da kırkıyoruz.

08:24Çocuklar izliyorlar.

08:27Köy yerleri tabii buradaki gibi kaldırım taşları yok.

08:33Çamur her taraf.

08:34Toynakları geçiyor hayvanların falan.

08:36Dolayısıyla bir de çarık giyiyorlar.

08:39Çamur oluyor.

08:40Komşuya giderken, şuraya giderken, buraya giderken bunların üzerinde giderler.

08:44Ayakları çamur olmaz.

08:45Ama çocuklar ne yapıyor?

08:47Akran çevreleri var, kankaları var.

08:49Birlikte gezdikleri kişiler var.

08:51Hadi bakalım dilberlerin evine kim önce gidecek?

08:53Hasanların evine kim önce varacak?

08:55Bunların üstüne çıkıyorlar.

08:57Hızlıca gidiyorlar.

08:59Giderken de bir ses çıkarıyor bu.

09:01Çamurda gıç gıç gıç gıç.

09:03İşte adı ondan gıç gıç bunun.

09:05İşte atalar da böyle çatıları olan, duvarları olan yerler inşa ettiler su kaynaklarının başına.

09:11Ve sabahın erken saatlerinde gelip burada çamaşırlarını yıkamaya başladılar.

09:16Buranın bir ergonomisi var.

09:18Mesela boyu uzun olanlar buralara geçiyorlar.

09:20Bakın belime denk geliyor.

09:22Boyu kısa olanlar da şu tarafa geçiyor.

09:24Dolayısıyla herkes boyuna göre sıralanıp çamaşırlarını buralarda yıkıyorlar.

09:30İçerisine meşe külü mesela.

09:33Beyazlatma özelliği çok yüksek.

09:35Onu kullanıyorlar.

09:36Yanına çam çırası koyuyorlar.

09:38Lavanta yaprağı koyuyorlar.

09:39Defne yaprağı koyuyorlar.

09:40Kaynayan kazanın içine atıyorlar.

09:42Ve kabağın tadı suya geçiyor.

09:44Bir deyim var duydunuz belki.

09:46Kabak tadı vermeye başladı diyorlar ya.

09:48O da işte bu kullanımdan geliyor.

09:51İşte kabak benim başıma patladı dediğimiz deyim de böyle bir kültürel ortamda ortaya çıkmış.

09:57Bu tür deyimleri, kültürel değerleri, somut ve somut olmayan çamaşırla ilgili değerleri burada aktarıyoruz.

10:07Sizlere aktardığımız gibi gençlere, çocuklara, gelen misafirlerimize buralarda.

10:12Kestikten sonra bakın yarısı maşrafa oluyor.

10:16Maşrafa.

10:17Maşrafanın kalayı, kızlar çeksin halayı, söyleyin be uşaklar var mı aşkın kolayı diyor.

10:23İşte maşrafa.

10:28Yerleşkemizin içinde bir tane kerpiç ev var.

10:31Çocuklarla ya da gelen misafirlerimizle o evi geziyoruz öncelikle.

10:35Ve burada gelip kerpiç nasıl yapılıyor burada gösteriyoruz.

10:40Biz bunu mesela çocuklarla burada yaptık.

10:57Altyazı M.K.

Önerilen