Osmanlı'nın merhamet simgeleri: İstanbul'un gizemli küçük sarayları

Gezelim

25.06.2024

Osmanlı Devleti'nde 16. yüzyıldan itibaren cami, medrese ve türbelerin duvarlarına yapılan kuş evleri, hem mimari estetiği hem de canlılara merhameti simgeliyor.

Kategori

🏖

Seyahat

Döküm

Tüm video dökümünü görüntüle

00:00Bu dünyada bizimle beraber yaşayan başka canlılar da var.

00:03Allah'ın dilsiz bazı canlıları var.

00:05Ve biz o canlılar için ne yapabiliriz?

00:10Ve ecdad şunu yapmış.

00:11Bu dünyada sadece ben yaşamıyorum.

00:13Bu dünyada benimle beraber hayvanlar da yaşıyor.

00:15Ve onların da barınma ihtiyacı var.

00:22Osmanlı'nın estetik sanatı aslında günümüze pek çok şey taşıdı.

00:26Hangi dönemde yapıldıysa o dönemin mimari unsurlarına uygun bir şekilde,

00:31olanca zarafet ve detayıyla yapmış.

00:36Bunun bir benzeri ya da buna benzer bir örnek ben şu ana kadar görmedim.

00:40Yani dünyada böyle bir şey yok.

00:56Osmanlı'da kuş sarayı geleneği aslında İslam'la bağlantılı bir hikaye.

01:06Aslında hikayenin temelinde amel defterinin kapanmama hikayesi var.

01:10Çok net bir hikaye aslında bu.

01:12İslam dininde Hazreti Peygamber'in meşhur bir hadisinde de belirttiği gibi,

01:15insanlar öldükten sonra arkalarından onları kurtarabilecek bazı şeyler,

01:19ilim, hayırlı bir evlat ve arkadan bıraktıkları ve güzel bir eser.

01:25Bu eser bu kişinin, vefat eden kişinin amel defterinin kapanmamasını

01:29ve o arkada bıraktığı eser sayesinde oluşan bütün sevapları

01:34kainata kadar yani kıyamet gününe kadar bunu almasını sağlıyor.

01:48Bu dünyada bizimle beraber yaşayan başka canlılar da var.

01:51Ve biz o canlılar için ne yapabiliriz?

01:53Şimdi Osmanlı bu konuda özellikle sokak hayvanlarının beslenmesi,

01:57bunlarla ilgili de mesela vakıflar var.

01:59Ama Allah'ın dilsiz bazı canlıları var.

02:02Bunların özellikle hepimizin ihtiyacı olan su ihtiyacı var.

02:05Sokak hayvanlarının ve aynı zamanda kuşlarının.

02:08Şimdi bunlar için özel çeşmeler de yapılmış.

02:11Ama bir de özellikle kış aylarında kuşların barınması için bazı yapılar düşünülmüş.

02:18İlk çıkışı yani ilk İstanbul'da kuş evinin ne zaman yapıldığı net olarak bilinmiyor.

02:23Bunda sebebi şu.

02:24Aslında kuş evlerinin ilk yapılma hikayesi ahşap.

02:27Yani günümüze sizin de bu program vasıtasıyla sergilediğiniz gibi

02:31mermerden ya da taştan kuş evlerinin önceki geleneği ahşap.

02:36Yani İstanbul'da ilk olarak hangi dönemde ahşap bir kuş evinin yapıldığını bilmiyoruz.

02:41Çünkü İstanbul'un makus talihi bunu herkes çok iyi biliyor.

02:44Bir deprem, iki yangın.

02:46Dolayısıyla ahşap kuş evlerinden günümüze maalesef ulaşan yok.

02:49Ama taş şeklinde ya da mermerden uyulmuş kuş evlerini görmemiz mümkün.

02:53Bu da artık Kanuni Sultan Süleyman döneminden itibaren

02:57şehrin farklı yerlerinde yapılmış kuş evlerine rastlamak mümkün.

03:00Şimdi Osmanlı'nın estetik sanatı aslında günümüze pek çok şeyi taşıdı.

03:05Ne yazık ki günümüzde pek çok detayını kaybettiğimiz bir estetik zevk bu.

03:10Yani sadece bu kuş içine girsin, kışın burada kalsın ya da yazın kalsın yuva yapsın.

03:16Yani yumurtasını bıraksın ya da kendisini soğuktan, kardan ya da yağmurdan korusun şeklindeki bir anlayışla

03:23eğer yapmayı planlasa ecdat sadece dört duvar yapardı.

03:28Ama ecdat estetik bir zevk sahibi olduğu için bu kuş evlerini hangi dönemde yapıldıysa

03:34o dönemin mimari unsurlarına uygun bir şekilde, olanca zarafet ve detayıyla yapmış.

03:39Dolayısıyla günümüze ulaşan kuş evleri şehrin birden fazla noktasında hatta pek çok noktasında görebileceğimiz kuş evleri

03:46aslında kendi yapıldığı dönemin net bir şekilde mimari ve estetik zevkini gösteriyor.

04:04Ecdat şunu yapmış, bu dünyada sadece ben yaşamıyorum.

04:06Bu dünyada benimle beraber hayvanlar da yaşıyor ve onların da barınma ihtiyacı var.

04:10Şimdi kuş evlerinin temel mantığını da çok kısaca söylemek lazım.

04:14Kuş evi sadece estetik bir keyif için yapılmıyor.

04:17Sadece kuşlar kalsın diye de yapmıyor.

04:19Günümüzde ne yazık ki böyle bir iklim yok ama bundan 100 yıl önce, 200 yıl önce İstanbul'da çok yoğun ve çok soğuk kışlar vardı.

04:27Ve bu soğuk ve yoğun kışlarda yani iki ay boyunca kar örtüsünün kalkmadığı iklimlerde

04:32bu kuşların girip sığınabileceği, içinde hayatlarını devam ettirebileceği tek ortam bu ve buna benzer kuş evleriydi.

04:49Vakıf kültürü aslında tam olarak bizden çıkmış bir şey.

04:52Yani Antik Roma'da bir vakıf kültürü yok.

04:54Bizden sonra da aslında çok fazla yok.

04:56Günümüzde artık mesela modern devletler vakıfın mantığını Osmanlı'dan çok net bir şekilde söylüyorum.

05:01Osmanlı'dan vakıfın mantığını aldıktan sonra kendi işlerinde vakıflar kurarak bu şekilde hayır işleri için bazı çalışmalar başlattılar.

05:09Ama hiçbir zaman dünyanın pek çok yerine ki ben dünyanın pek çok ülkesini gezmiş birisi olarak söylüyorum.

05:15Bizim kadar detaycı bir vakıf anlayışı yok.

05:17Bir vakıf kuruluyor yurt dışında.

05:19İşte eğitim, burs veriyor.

05:21Ama biz sokak hayvanlarını, serçeleri beslemek için vakıf yapıyoruz.

05:25Leyleklerin kırık kanadını tedavi etmek için vakıf kuruyoruz.

05:29Bursa'da leylek için hastane yapıyoruz.

05:31Yani bunun bir benzeri ya da buna benzer bir örnek ben şu ana kadar görmedim.

05:37Yani dünyada böyle bir şey yok.

05:38Zaten böyle bir şey olsa bunu allayıp pullayıp bütün dünyada anlatırlardı medya vasıtasıyla.

05:42Bizim kadar detaycısı yok.

05:43Çünkü biz materyalist değiliz.

05:46Biz felsefi olarak ahiret tabanlı bir inancımız olduğu için bütün gayemiz sevap kazanmak.

05:55İZLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER!

Önerilen